Қорытынды: Балықты механикалық аспаздық өңдеу төмендегідей операциялаодан тұрады: жібіту, суғасалып қою, бөлшектеу,жартылайфабрикаттардайындау.
Бақылау сұрақтары
Балық құндылығы
Балықты механикалық өңдеу ерекшелігі
Сүйек қаңқасы бар балықты өңдеу
Балық котлет массасынан алынатын жартылай фабрикаттар
5 ДӘРІС
Сиыретіненжартылайфабрикаттартехнологиясы Еттен жартылай фабрикаттарды алу технологиясы.
Дәрісмақсаты: Етті өңдеудің технологиялық процессін және еттен алынатын жартылай фабрикаттар түрлерін меңгеру
Жоспар:
Ет өңдеудің технологиялық процессі
Сиыр етінен алынатын жартылай фабрикаттар
Қой және шошқа етінен алынатын жартылай фабрикаттар Котлет массасынан алынатын жартылай фабрикаттар
Технология продукции общественного питания: Т.1: Физико-химические процессы, протекающие в пищевых продуктах при их кулинарной обработке/ Ратушный А.С. и др. – М.: Мир-КолосС, 2004.- 351 с.
Краткий курс лекций по технологии производства продуктов общественного питания (на русском и казахском языках): Курс лекции / С.Х. Масимова, Т.К.Кулажанов,М.Ж. Кизатова.- Алматы: АТУ, 2009.- 145с
Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарына келіп түсетін еттің түрі мен жағдайы
Етті алдын-ала өңдеу.
Сиыр етін бөлшектеу.
Сиыр етінен ірі кесекті, порционды, ұсақ кесекті жартылай шикізаттар дайындау.
Еттің құрамында келесізаттар бар:
ақуыздар (полноценные, незаменимые)
майлар (тугоплавкий)
көмірсулар (в виде животного гликогена)
аз мөлшерде витаминдер және минералды тұздар.
Қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарына еттің келесі түрлері келіп түседі:
сиыр еті
бұзау еті
қой еті
шошқа еті
жабайы аң еті По упитанности:
1-ші категориялы
2-ші категориялы
Жағдайы бойынша:
балғын (сойылғаннан кейін 5-6сағат өткен, жетілу процесі өткен ет)
тоңазытылған
мұздатылған
тұздалған
Жаңа сойылған ет әкелінбейді.
Етті алдын-ала өңдеу:
Егер ет тұздалған күйінде келіп түссе, оны бірінші тағамдар үшін тұз концентрациясы4-5% болғанша, ал екінші тағамдар үшін 2-3% болғанша ағын суда жуады.
Егер ет мұздатылған күйінде келіп түссе, онда оны арнайы камералар – дефростаторларда +40С температурада, 2-3тәулік бойы ұшалар бір-біріне тимейтіндей етіп ілінген күйінде ерітеді. Бұл кезде еттен бөлінетін шырын қайта сіңіріліп үлгереді. Шағын қоғамдық тамақтандыру кәсіпорындарында етті салқын цехта үстелдің үстінде ерітеді, бұл кезде шығын көп болады, еріген етті салқынға шығарады. Етті суда жібітуге болмайды, әсіресе туралған түрінде, себебі шығын 10% болып кетеді.
Белгісін (клеймосын) кесіп тастайды.
Себезгі-щетка арқылы жуу (жылы, содан кейін суық сумен).
Таза орамалмен кептіру.
Бөлшектеу.
Сүйектен етті бөліс алу.
Тазалау және и жиловка (от пленок и сухожилий).
Сұрыптарға бөлу.
Жартылай шикізаттарға бөлу.
3. Сиыр етін бөлшектеу
Егер сиыр еті ұша түрінде келіп түкен болса (200кг), ең бірінші ойынды етті (вырезка) кесіп тастайды да, омыртқа бойымен 2 жартылай ұшаға бөледі.
Жартылайұшаныбөлшектеу: Соңғы қабырға бойынша арқа-төс (алдыңғы) және артқы жаққа бөледі.
Артқы бөлігін артқы сирағының бойымен бел бөлігі мен артқы сираққа бөледі. Арқа-төсбөліктібөлшектеу: Пленка бойынша тарта отырып, аударып, жауырынды кесіп алады.
Соңғы мойын омыртқасы бойынша мойынды кесіп алады.
Қабырға сүйектерінен бастап етті бөліп алып, жоғарғы жағынан бастап жуан шетін, покромку және төсті бөледі.
Белдеменібөлшектеу: Омыртқадан етті бөліп алады, жоғарғы жағынан төменгі шетін, продолжение покромки и пашину бөледі. Артқысирақтарынбөлшектеу: Пленка бойынша артқы сирақтарды жоғарғы, қырындағы, сыртқы және ішкі бөліктерге бөледі. 1-ші сұрыпқа төмендегілер жатады:
вырезку
-толстый край
тонкий край
артқы сирақтардың ішкі, жоғарғы бөліктері, себебі бұл еттерде бірікітруші жасушлар аз мөлшерде болғандықтан қуыруға қолданылады.
2-ші сұрыпқа келесілер жатады:
лопатка
төс еті
артқы сирақтың сыртқы және шеткі бөліктері
егер ет 1-ші категориялы болса, онда покромка да осы категориялы болады.
Бұл етті қайнатып пісіру үшін, бұқтыру үшін және табиғи туралған масса дайындау үшін қолданады. 3-ші сұрыпқа төмендегілер жатады:
мойын
обрезки
голяшки
пашину
егер ет 2-ші категориялы болса, онда покромка да осы категориялы болады. 4.1-ші категориялы сиыр етінен дайындалатын жартылай шикізаттар
Ірі кесектілер: Ростбиф
Екі вырезки біріктіріп, жіппен байлап, тұз және бұрышпен ысқылап, жылулық өңдейді.
Қуырылған ет
,5кг салмағы бар етті тұз және бұрышпен ысқылап, жылулық өңдейді.
Шпикталған ет
1-1,5кг салмағы бар етті талшықтарының бойымен сәбіз кесектерімен, ақ тамырлылармен, шпикпен шпиктеп тұз және бұрышпен ысқылап, жылулық өңдейді.
Порционды кесектілер: Бифштекс
Вырезкидан ет кесектерін (ені 1,5см., салмағы 125гр.) кесіп алып, ұрғылап, тұз және бұрышпен ысқылап, жылулық өңдейді.
Филе
Вырезки орташа бөлігінен цилиндр формасында етті кесіп алып, ұрғыламай, жіппен байлап, тұз және бұрышпен ысқылап, жылулық өңдейді.
Лангет
Вырезканың құйрық бөлігінен етті кесіп алып, ұрғылап, түздап, бұрыш қосып, жылулық өңдейді. Бір порцияға 2 кесектен жібереді.
Ромштекс
Из толстого края поперек нарезают на ломти удлиненной формы, отбивают, солят, перчат, льезонят и панируют в сухарях. Т/о.
Антрекот
Из толстого края поперек нарезают на ломти, отбивают, соль, перец, не панируют и т/о. Ұсақкесектілер Бефстроганов
Етті массасы 5-7гр жіңішкелеп ұсақтап турайды.
Қуырма
Етті массасы 20гр болатын брусочек формасында турайды.
5. 2-ші сұрыпты сиыр етінен жартылай шикізаттар Ірікесектілер Бұқтырылған ет
1-1,5кг салмағы бар етті тазалап, тұздап, бұрыштап, жылудық өңдейді.
Шпиктелген ет
1-1,5кг салмағы бар етті талшықтарының бойымен сәбіз кесектерімен, ақ тамырлылармен, шпикпен шпиктеп тұз және бұрышпен ысқылап, бұқтырады.
Порционды кесекті ет Мясо духовое
2-ші сұрыпты етті лангет сияқты турайды, бір порциға 2 даандан беріледі.
Ұрғыланған зраздар
Ет кесектерін талшықтарына көлденең кесіп, ұрғылап, зразды фаршты салады, орап, жіппен байлайды, бұқтыру арқылы жылулық өңдейді.
Ұсақ кесектілер Гуляш
30-40гр салмағы бар кубиктер формасында турайды.
Азу
10-12гр салмағы бар брусочек формасында турайды.