Құрсақішілік (жатыр ішінде) даму кезеңі
жүктеу/скачать 1,51 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Үлкен мектеп жасы кезеңі
| Кіші мектеп жасы кезені
7-ден 11 жаска дейін созылады. Көптеген жүйе- лер мен мүшелер дамып, толық жетіледі. Сүйек жүйесі толық дамып жетіледі, бүлшык ет жедел дамып, толықсып, катая түседі. Бұл кезең ақыл ойының, жазу, ұсақ қимыл координацияларының тез дамуымен сипатталады. Бала қажегті еңбек икемділіктерін игереді. Бүл кезеңде жұкпалы аурулардың маңызы зор, бірақ олар сирек кездеседі және олардың барысы жеңіл болып келеді. Бүл кезеңде ревматизммен балалар жиі ауырады. Туберкулез жедел немесе созылмалы түрінде болуы мүмкін. Үлкен мектеп жасы кезеңі 12-ден 18 жаска дейін созылады. Эндокрин жүйесі- нің қайта қүрылуымен, жыныс, қалқанша бездерінің, гипофиздің кызметінің арта түсуімен сипатталады. Сондықтан, балалар мен жас өспірімдерде осы бездер- дің жұмыс тепе-теңдігі бүзылып, эндокрин жүйесінің түрлі бүзылыстары пайда болуы мүмкін. Ж ыныстық жетілу мерзімі балалар жынысына және жеке ерекшеліктеріне байланысты болады. Бұл кезең қыз балалар үшін жыныстық 32 дамудың толықсып, жетілу кезеңі болса, ер балалар үшін жыныстық дамудың басы ғана. Бүл езіне тән дисгармониялык иен пубертатты жедел даму кезеңі. Бұл психологиялық дамуының, азаматшылық, саналылық, адамгершілік, әдет-ғұрып, мінез-құлық, жігер-қайрат деген үғымдар қалыптасатын ең қиын кезең болып есептеледі. Бүл жастағы балаларда жыныс жәш дене дамуының бұзылуы жиі кездеседі. 15-ке дейінгі балаларды балалар емханасы камтиды да, ал 15-тен асқан ба лалар жасөспірімдер кабинеттерінде бақыланады. Сонымен қатар, мектептегі медицина қызметкерлері 7 жастан 17— 18 жаска дейінгі балалар мен жасөспі- рімдермен қызмет істейді. Барлық жасқа байланысты топтастыру немесе балалық шақтың жіктелуі хронологиялык немесе күнтізбелік жаска сәйкес жүреді. Күні бүгінге дейін жүргізіліп отырған балалық шақты шектеу көрсеткіште- рінің болашағы жоқ. Бүл көрсеткіштер балалык шакты 0— 14 жаспен шектейді. Қазақстан Республикасының Баланың қүқын қорғау халықаралық конвенция- ға кол қойғаны белгілі. Бүл дүниежүзілік ұйымының шешімі бойынша балалык шақ туылғаннан бастап 18-ге толғанша созылады. Демек, біздің елде де осы көрсет- кіш толық қабылдануы керек. Бүл көрсеткіштерге бозбалалык (бойжеткен- дер) кезеңі де кіреді. Көптеген талымдардың пікірі бойынша балалык шақ- тың бітуі олардың физикалык және жыныстык жетілуімен бейнеледі. Бұл пікір дүрыс емес, үйткені бүл биологизаторлық түрғыдан бейнелейтін немқұрай көз- қарас. Адамның ересектігі тек тұлғасының мөлшерімен, өзіне үқсастарды өмірге келтірумен гана шешілмейтіндігі баршаға аян. Дүниежүзілік денсау- лык сақтау үйымыны (ДДҰ) Сарапшылар Комитетінің 1977 жылғы шешімі бойынша бозбалалык кезең 10-жастан 20 жас аралығы болып есептеледі. Бүл кезең екіге бөліиеді: 10-15 жас аралығы, жыныстык даму карқынды жүретін, өзіндік пу бертатты кезен. Ал, екінші бесжылдық 16-20 жас - әлеуметтік жетілу кезеңшесі ретінде бөлінеді. Бұл жылдары бозбалалар мен бойжеткендер өздеріне тән арнайы жыныстык маңызын игереді, мамандығын таңдап, оны әртүрлі дәрежеде игереді. жүктеу/скачать 1,51 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|