С. Ə. Тортаев орта ғасырлардағы азия жəне африка тарихы алматы 2009
жүктеу/скачать 7,49 Mb. Pdf көрінісі
|
| Мəдениеті. Х ғасырдан бастап қытайлықтар биік столдар мен
орындықтарды кеңінен қолданды. 1163 жылғы мəлімет бойынша Қытайда аквариум жасалып, онда «алтын балықтар» өсіріле бастады. ХІ-ХІІІ ғасырларда қала өмірі ауыл өмірімен салыстырғанда үлкен өзгерістерге ұшырады. Қалада монша, дəріхана, прокат пункттері, айырбас орындары, асханалар мен сусын ішетін орындар, көңіл көтеретін мекемелер, ойынханалар мен жезөкшелер үйлері, өртке қарсы күресу қызметі, көшелерді сыпыру, қоқыстарды қала сырты- на шығару, су құбырларының жүйесі, т.б. жаңалықтар өмірге келді. Х ғасырдың аяғында Нанкинде бейнелеу өнерінің академия- сы ашылды. Білім беру саласында да едəуір табыстарға қол жетті. ХІ ғасырдың 20- жылдарына қарай 100 мыңнан астам кітап ба- сып шығарылды. Облыстық жəне уездік училищелер саны өсті, мемлекеттік мектептермен қатар жеке меншік мектептер көптеп ашылды. Құқтану, математика мен астрономия, медицина мен əскери іс, бейнелеу жəне шешендік өнері оқытылатын арнаулы учи- лищелер ашылды. Пекин мен Нанкинде «гоцзыцзянь» деп аталған жоғары дəрежелі мектептер ашылды. 1375 ж. деревняларда да ба- стауыш білім беретін қауымдық мектептер ашу туралы жарлық шықты. Х ғасырдың аяғында оқ-дəрі жасалды. ХІІ ғасырдың басында теңізде жүзуге қажетті құрал — тұсбағдар жасалды. ХІ ғасырда «Басқаруға себі тиетін уақиғаларды талдау» деген Сыма Гуанның (1019—1086) тарихи шығармасы жазылды. Тарих мəселелерімен Чжен Цяо (1103—1162), Юань Шу (1131—1205) т.б. айналысты. Ақындардан Су Дун-по (ХІ ғ.), Су Ши (1036—1101) мен Синь Цицизидің аттары кеңінен танымал болды. Ақындар Ян Хун- дао (1250—1315), Сюй Цзюнь Баоцзи (1275—1340) өз өлеңдерінде моңғолдар билігі кезіндегі халық зарын жырласа, Чжан Чжу (1286— 1368), Лю Цзидің (1311—1375) өлеңдерінде қарапайым халықтың ауыр тұрмыс жағдайы көрініс тапты. Моңғолдар билігі кезінде 600 пьеса жазылды. Соның 170 бізге жетті. жүктеу/скачать 7,49 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|