Тапсырма 15. Терінің түсінің қаралығы орташа мулатпен терісі ақ әйелдің некесінің арасындағы балалардың генотип, фенотиптерін және пайыздық шамасын көрсетіп жазыңыз.
Тапсырма16. Терінің түсінің бозғылт мулатпен терісі ақ әйелдің некесінің арасындағы балалардың генотип, фенотиптерін және пайыздық шамасын көрсетіп жазыңыз.
Тапсырма17.Адамныңбойыныңұзындығыбірнешегендержұбыменанықталынады:А1 жәнеа1,А2 және а2, А3 және а3.Популяцияда бойы аласа адамдар (150 см) тек рецессивті, ал бойдың(180см) биік болуы доминантты гендермен анықталынады. 3 жұп гендері бойыншада гетерозиготалы адамдардың бойларын анықтаңыз. Генотипі- а1а1а2a2a3a3 адамдардың бойы150 см, ал генотиптіА1А1A2A2A3A3 адамдардыңбойы180см (әрбірдоминанттыген5смқосылыпотырады). Бойлары 180 см.жауынгерлер тайпасының арасынан аласа бойы 150 см ер адамдарды өлтіріп, жеңімпаздарсолардыңәйелдерінеүйленген.Балалары(F1)меннемерелерінің(F2)бойларықандай болады? Бұл есеп гендердің әсерлесуінің қандай түріне тән?
Тапсырма 18. Генмен белгінің арасындағы байланыс байқала бермейді. Бір жағынан бір ген бірнеше белгіге жауап береді. Бұл құбылыс қалай аталады? Мысал келтіріңіз.
Екінші жағынан бір белгі бірнеше генмен де анықталынады. Бұл құбылыс қалай аталады? Мысал келтіріңіз.
БОӨЖ бақылау: кеңес беру кезінде кері байланыс түрінде. Moodle платформаларында. Сабақта сұрақтар талқыланбайды, бірақ аралық бақылауда жазбаша сұрақ ішінде болады. БӨЖ тапсырмасы: эссе жазу: «АВО жүйесі бойынша қан топтары және резус фактор». БӨЖбақылау: төртінші аралық бақылауға дейін қорғау.
Сабақ №12. Тұқым қуалайтын аурулар, жіктелуі, себептері
Сабақ аяқталған соң студенттер: тұқым қуалайтын ауруларды жіктеуге, тұқым қуалайтын аурулардың себептерін және даму механизмдерін түсіндіре алуға, хромосомалық және гендік аурулардың клиникалық белгілерін ажыратабілуге қабілеттіболады.
Әдебиеттер:
Міндетті: 1) Медициналық биология және генетика. Е.Ө. Қуандықовтың ред. Алматы, 2004. б. 145-148.
Қосымша:
«Медициналық биология» пәні бойынша ақпараттық-дидактикалық блок
Клетканың молекулалық биологиясы. Б. Альбертс 6-басылым 2017
Жалпы және медициналық генетика негіздері, Қуандыков Е.Ө., Нұралиева Ұ.Ә. А., 2009
Биология. Ярыгина В.Н. В 1-ші том. М.: Высшая школа, 2007.
Генетика. Под ред. Иванова В. И. М.: Академкнига, 2006.
Сабақтыңөткізілуформаты: ситуациялық есептер шығару және нәтижелерін талдау.
Бақылау: бағалау – суммативті, тапсырмалар мен ситуациялық есептерді талқылау және талдау негізінде қойылады. (ҚО кезінде: Moodle және Zoom платформаларында)
БОӨЖ тапсырмалары:
Аурудың атауы
Хромосомлар
Этиологиясы
Патогенезезі
Белгілері
5. Есеп шығару: Медико-генетикалық кеңеске бойының өсуі тежелген және жыныстық жетілуі дұрыс жүрмеген 14 жастағы қыз келді. Цитологиялық әдіспен эксперссдиагностикалау сомалық жасушаларында жыныс хроматинінің жоқ екендігін көрсетті.
Синдромды анықтаңыздар.
Қыздың кариотипін жазыңыздар.
БОӨЖбақылау: кеңес беру кезінде кері байланыс түрінде. Moodle платформаларында. Сабақта сұрақтар талқыланбайды, бірақ аралық бақылауда жазбаша сұрақ ішінде болады.
БӨЖарналғантапсырма: «Дәстүрлі және дәстүрлі емес типпен тұқым қуалайтын аурулар» тақырыбына эссе жазу.
БӨЖбақылау: аралық бақылауға дейін қорғау.
Молекулалық биология және медициналық генетика
кафедрасы
Силлабус
Редакциясы: 1
57 бетттің 44беті
Сабақ аяқталған соң студент: хромосомалық және гендік ауруларды диагностикалау әдістерін ажырата алуға, диагноз қою әдістерінің кезеңдерін және оның жүргізілу принциптерін сипаттай алуға қабілетті болады.
Әдебиеттер: Міндетті: 1) Медициналық биология және генетика. Е.Ө. Қуандықовтың ред. Алматы, 2004. б. 156-165.
Қосымша: «Медициналық биология» пәні бойынша ақпараттық-дидактикалық блок
Клетканың молекулалық биологиясы. Б. Альбертс 6-басылым 2017
Жалпы және медициналық генетика негіздері, Қуандыков Е.Ө., Нұралиева Ұ.Ә. А., 2009
Биология. Ярыгина В.Н. В 1-ші том. М.: Высшая школа, 2007.
Генетика. Под ред. Иванова В. И. М.: Академкнига, 2006.
Электрондықресурстар: Бейнеролик қарау:
1) Кариотипирование. https://youtu.be/XFqVuhv44e4
3) Гениологический метод исследования https://youtu.be/QaARNnvUtFw
Сабаққадайындалуғаарналғаннегізгісұрақтар: Тұқым қуалайтын ауруларға диагноз қоюдың негізгі әдістері.
Клинико-генеалогиялық әдіс. Шежіре құрудың принциптері, символдары және оның маңызы. Шежіре талдау.
Хромосомалық ауруларға диагноз қою әдістері (цитогенетикалық, молекулалық- цитогенетикалық (FISH-әдісі), жыныс хроматинді анықтау экспресс-әдісі, олардың маңызы.
Гендік ауруларға диагноз қою әдістері (биохимиялық, молекулалық-генетикалық әдістер), олардың маңызы.
Сабақтыңөткізілуформаты: ситуациялық есептер шығару және нәтижелерін талдау.
Бақылау: бағалау – суммативті, тапсырмалар мен ситуациялық есептерді талқылау және талдау негізінде қойылады. (ҚО кезінде: Moodle және Zoom платформаларында)
БОӨЖтапсырмалары: Төменде берілген шежіре бойынша анықтаңыздар:
а) тұқым қуалау типін
б) пробанд пен оның ата-анасының генотиптерін анықтаңыздар
Кесте толтырыңыздар: Шежіре бойынша тұқым қуалау типін анықтаңыздар.