каруы жағынан республика, монархия болуы мүмкін. Демокра-

Біріншіден, бұл егемендік.  Қазақстан егеменді мемлекет.  Кон- 
ституцияны н  2-бабы ны ң  2-тармағы нда  «Республиканы н 
еғемендігі  онын бүкіл  аумағын  қамтиды.  Мемлекет өз  аумағы- 
нын түтастығын, кол сұғылмауын ж әне бөлінбеуін  камтамасыз 
етеді»  — деп  жазылған.  Мемлекеттік егемендік дегеніміз мемле-
кетгік биліктін заң шығарушы, атқарушы ж әне сот билігі секілді 
тармақтарынын өз аумағындағы толыктығы ж әне халыкаралык 
қатынастар  саласындағы  мемлекеттік  биліктін  шет  мемлекет- 
тердін  билігінен  тәуелсіздігін  білдіретін  мемлекеттік  биліктін 
үстемдігі. 
. 
.
Демократиялык мемлекетте биліктін бірден-бір кайнар көзі 
халық  болып  табылады.  Халықты  барлык биліктің  қайнар  көзі 
деп  мойындау,  халықтық  егемендіктің  көрінісі.  Халықтық 
егемендік коғамды ж әне мемлекетті баскару ісіне нақты араласу 
үшін халыктың әлеуметтік-экономикалык ж әне саяси кұралдар 
мен мүмкіндіктерге ие болуын білдіретін халықтың талық билігі 
деген сөз. Халыкөз билігін республикалык референдум не сай- 
лау  арқылы  тікелей  немесе  мемлекеттік  билік  органдарына 
өкілеттік беру аркылы іске асырады.  Ешкім өз бепнш е билікті 
иемденіп  кете  алмайды.  Халык  пен  мемлекет  атынан  сөйлеу 
құкығы  Қазқстанның  Президентіне  ж ән е  конституциялық 
©кілетгігі шегінде Парламентке берілген.  Үкімет халыктың емес, 
өзінің құзыреті шеңберінде тек мемлекеттін атынан ғана сөйлеу- 
ге құқы бар.
Екіншіден,  Қазақстан  мемлекетгік  басқару  нысаны  жағынан 
республика. Республикада мемлекетгік биліктің жоғарғы орган- 
дары  мен  лауазымдары  бүкілхалыктық сайлау  не  Парламентте 
сайлану жолдарымен белгілі бір мерзімге сайланады. Қазақстан
-  Президенттік республика. Мемлекеттің басшысы, Қазакстан- 
ның  атынан  екілдік  ететін  ең жоғары  лауазымды тұлға  Қазақ- 
стан Республикасының Президенті бүкілхалыктык сайлау бары- 
сында  7  жыл  мерзімге сайланады.  Сонымен  бірге  —  Қазакстан 
Республикасының заң шығару  кызметін  жүзеге асыратын  Рее- 
публиканың ең жоғары өкілді органы Парламент Мәжілісі бүкіл- 
халыктық,  тура,  ал  Парламент  Сенаты  косымша  сайлаудын 
нәтижесінде қалыптасады.
Үшіншіден,  халықтык  билік.  Конституцияның  1-бабында 
көрсетілгендей Қазақстан өзін демократиялық мемлекет ретінде 
бекітеді.  Бұл дегеніміз Қазакстан  өзін,  Конституцияны  кабыл- 
дайтын, тікелей  Мемлекет басшысы Президентті ж әне заң шы-
52

ғарушы орган  Парламентті сайлайтын  жөне  мерзімі  еткен  соң 
оларды ауыстыруға деген халыкта кұрылтай билігі бар мемлекет 
ретінде аныктайды. Сөз, ар-ождан, тіл, бірігу, мемлекетгік қыз- 
метке араласу сиякты кұкыктар мен бостандыктар бере отырып, 
мемлекет өлеуметгік жөне ұлтгын шыккан тегіне карамастан аз- 
шылык  пен  жекелеген  азаматтардын  мүдделерін  корғауға
мүмкіншілік туғызады.
Твртіншіден, мешекеттің зайырлы сипаты.  Кдзақстанда дін, 
діни мекемелер мемлекетген ажыратылған, мемлекетгік не жал- 
пы міндетгі бір дін жок. Діни негіздегі партия қүруға тыйым са- 
лынған.  Әрбір адамнын,  азаматтын белгілі  бір дінді  ұстануына 
не үстанбауына, дінін ауыстыруға болатын ар-ождан босгандығы, 
құқығы бар.
Бесіншіден,  қщықтың  устемдігі.  Қазақстан  өзін  күкыктык 
мемлекет ретінде бекітетіндіктен  коғамдык өмірдің барлык са- 
лаларында  кұкыктың  рөлі  мен  үстемдігі  жоғары  болуы  кажет. 
Кұкыктык мемлекетте адам мен азаматгын күкығы, бостандығы 
ең кымбат кұндылык,  занның үстемдігі, биліктің тармакталуы, 
сот  билігінін  төуелсіздігі,  мемлекет  пен  өрбір  адамның  өзара 
жауапкершілігі мойындалуы тиіс.
Алтыншыдан,  мемлекеттің  алеуметтік  сипаты.  Казакстан 
өзін  әлеуметгік  мемлекет  ретінде  бекітетіндіктен,  мемлекет  ат 
төбеліндей  азғана  топка  не  адам  мемлекетке  емес,  керісінше 
мемлекет көпшілікке, халыкқа, коғамға кызмет жасайды  Мем- 
лекет коғамдағы игіліктер мен байлыкгы барлыказаматтарға тен 
белуге тырысады.  Білім  беру, денсаулық сақтау,  ғылым,  мәде- 
ниет,  жүмыспен  қамтамасыз ету сиякты әлеуметтік салаларды, 
халыктын жағдайы нашар, табысы төмен тогггарын колдап оты- 
руға  міндетті.  Мемлекет адамдардың  өмір сүруге  кажетгі  қор- 
шаған ортаның тазалығы, кауіпсіздік, экономикалық бостандык- 
тарды мемлекетген талап етуін мойындайды.
Жетіншіден,  Казакстан  Республикасы  бірыңгай (унитарлық) 
мемлекет.  Бірыңгаіілы  мемлекет  дегеніміз  —  өзінін  кұрамында 
автономия не кандай да бір мемлекеттік сипаттағы ұйымдар жок, 
бір Конституішясы, тұтас жүйелі кұкығы, бір азаматтығы, өзінің 
Парламенті,  Үкіметі,  аткару,  сот  билігі,  әкімшілік-аумактык 
бөлігі бар, мемлекетгік баскару нысаны.  Кдзақстандағы мемле- 
кетгік биліктін бірлігін Мемлекеттің басшысы, ең жоғары лауа- 
зымды тұлға Президент қамтамасыз етеді. Президент мемлекеттік 
биліктің барлыктармағының келісіп жұмыс істеуін және өкімет
53

органдарынын  халық  алдындағы  жауапкершілігін  камтамасыз 
етеді.  Сөйтіп,  Президент мемлекеттік  биліктін барлык тармақ- 
тарынан  төреші  сиякты  жоғары  тұр  ж әне  бүкіл  атқару  билігі 
жүйесін баскарады.
Сегізіншіден, Конституциянын 5-бабының 1-тармағына сәйкес 
Казакстан  Республикасында  идеалогиялық және  саяси  әралуан- 
дылық  мойындалады.  Саяси  әралуандылық  —  Конституциянын 
аясында  әрекет  жасайтын  барлық саяси  партиялар  мен  қоғам- 
дық бірлестіктерге саяси  үрдіске тең араласу мүмкіндігін туғы- 
затын, көппартиялылыктың өмір сүруі ж әне азаматтардын кез- 
келген  партияның  мүшесі  болуға  не  болмауға  еркі  бар,  саяси 
пікір  мен  саяси  іс-әрекеттің  бостандығы.  Саяси  әралуандылық 
Конституциямен  мойындалған  белгілі  бір  саяси  партиянын 
мүшесі болу не болмаумен ғана шектелмейді, керісінше кез кел- 
ген азамат ешқаңдай саяси партияға кірмеуге де құкығы барлы- 
ғын мойындайтын еркіндік.  Бұндай саяси әралуандылық бір үлгі- 
дегі  идеологиямен  сәйкес  емес,  керісінше  ол  идеологияның 
көптүрлілігімен сәйкес.
Идеалогиялық әралуандылық — мемлекеттік не жалпыға ортак 
міңдетті идеология орнатуға тыйым салынатын, саяси әр-алуан- 
дьшықтың әрекет етуінің кепілдігі болатын, идеологиялық және 
рухани құндылықгарды тандаудың еркіндігі.
Конституцияныңб-бабының 1-тармағынасәйкес Казақстан- 
да  мемлекеттік  пен  жеке  меншіктің тең дәрежеде  мойындалуы 
және қорғалуы қоғамдык қатынастардың бір саласы экономика- 
лық әралуандылықты керсетеді.
Тогызыниіыдан,  Қазакстан Республикасының Конституциясы 
адаммен азаматтардың қщықтарымен бостандықтарын ең қым- 
бат қүндылық деп мойындайды (1-бап.). Мемлекет пен жеке адам 
арасындағы өзара қарым-қатынас барысында ен алдымен тұлға- 
ның мүдцесінің артықшылығын жариялайды.  Түлғаны бағалау, 
сыйлау, қауіпсіздігін камтамасыз ету мемлекеттін міндеті болып 
табылады.
Оныншыдан, халыкаралық шарттар нормаларының Республи- 
ка зандары нормаларының алдында артықшылықтары бар. Конс- 
титуцияның 4-бабының 4-тармағында «Барлык зандар,  Респуб- 
лика қатысушысы  болып табылатын халықаралық шарттар жа- 
рияланады.  Азаматтардың  құкыктарына,  бостандыктары  мен 
міндеттеріне  катысты  нормативтік  құкыктык  актілерді  ресми 
түрде  жариялау  оларды  колданудың  міндетгі  шарты  болып та- 
былады» деп кәрсетілген.
54

2.1 
Азаматтық:  ұғымы, алу және айырылу тәртібі.  Қазақстан 
Республикасының  азаматтығы  адамньіғГмемлёкетпён  тұрақты
^
^
і
  ■ 
■" Мі 
_____т ^ ,  |■ , ,  ш ,   ш 
,   І М __  
ит   ш ш явш т /т т ш ш ш ш ш ***11* * щ щ т т т я ш — і к і і й м я * —
<■* —
^ ш
ш
В
ш
р и і к а м
ч м
и ^ ^ і  
,
еаяси-кұқылык байланысын  айкындайды,  бұл  байланыс олар- 
дын өзара кұкылары мен мГндеттерщін жиышышиаң керінеді. 
Мемлекет  Қазақстан  Республикасьшың азаматы  боду, азамат- 
тығын  алу,  азаматтығына  кабылдау,  азаматтыкты токтату,  аза- 
маттыктан  шығу,  азаматтыктан  айырылудың  негіздерін  және
тәртібін белгілейді.
Казакстан  Республикасы азаматтығын алу негіздері.  Казақ- 
стан Республикасыныңазаматтығы:  1)тууы бойынша; 2) Казақ- 
стан  Республикасының  азаматтығына  қабылдау  нәтижесінде;
3)  Казакстан  Республикасының  халықаралык  шарттарында 
көзделген  негіздер  мен  тәртіп  бойынша; 4)  Қазақстан  Респуб- 
ликасының азаматтығы туралы»  1991  жылғы 20 желтоксандағы 
№  1017-ХІІ  КР  Заңында  көзделген  өзге  де  негіздер  бойынша 
альінады.  Азаматтыққа  қабылдау  Казақстан  Республикасы 
Президентінің атына өтініш беру арқылы іске асырылады.
Қазақстан Республикасының азаматтыгына қабылдау шартта- 
ры.  Казақстан  Республикасының  азаматтығына:  1)  Қазақстан 
Республикасының  аумағында^ заңды  негізяе  кемінде  бес  жыл 
тұракты тұратын  не Қрақстан  Республикасының азаматтары-
^;  » ’  *'А 
» (ИГ-'' * '  **■ 
"“КЧ*
мен кемінде үш жыл некеде тұратын адамдар қабылданатын бо- 
лады.  Қазақстан  Республикасының  азаматтығына  кабылдаған 
кезде кәмелеткетолмағандардан, пайым кабілетін жоғалтқан не 
Қазакстан  Республикасының  Президенті  белгілейтін  тізбе  бо- 
йынша  кәсіптерге  ие  және  талаптарға  сай  келетін  адамдардан 
және олардың отбасы  мүшелерінен  жөне  Қазакстан  Республи- 
касы  алдында  ерекше  еңбек  сіңірген  адамдардан,  сондай-ақ 
Қазақстан аумағынан кеткен адамдар мен олардың үрпақтары- 
нан, егер олар тарихи Отаны ретінде тұрақты тұру үшін  Қазақ- 
стан  Республикасына  кайтып  оралған  болса,  олардан  осы тар- 
мақшаның бірінші абзацында көзделген шарттардың болуы та- 
лап етілмейді; 2) Қазақстан Республикасы азаматтарының ішінде 
жақын туыстарынын бірі  — баласы  (оның ішінде асырап алған 
баласы),  жұбайы  (зайыбы)  және  ата-анасының  біреуі  (асырап 
алушысы),  апа-қарындасы,  аға-інісі,  атасы  немесе  әжесі  бар, 
Казакстан  Республикасына  түракгы  түру  мақсатымен  келген, 
бүрынғы одактас республикалардың азаматтары, Казақстан Рес- 
публикасында түру мерзіміне карамастан, кабылданатын болады.
Міндетті  өскери  қызмет  атқарып  жүрген  және  Казақстан 
Республикасы  аумағында  орналаскан  өскери  қызметшілердің
55

азаматтығы мәселелері  Казакстан  Республикасынын мемлекет- 
аралык шарттарымен белгіленеді.
Қазақстан Республикасы азаматтыгына қабылдаудан бас тар - 
ту  негіздері.  Егер  Қазакстан  Республикасынын  азаматтыгына 
кабылдау туралы өтініш жасаушы адам:  1) азаматка карсы халык- 
аралық қүкыкта көзделген  қылмыс  жасаса,  Казакстан  Ресгтуб- 
ликасының  егемендігі  мен  тау.елсіздігТне  әдейі  карсы  шыкса; 
2)  Қазақстан  Республикасы  аумағының бірлігі  мен  түтастығын 
бұзуға  шакырса;  3)  мемлекет  кауіпсіздігіне,  халыктың денсау- 
лығына  нұксан  келтіретін  құкыққа  карсы  іс-әрекет  жасаса;
4)  мемлекетаралық,  ұлтаралык  ж әне діни  араздыкты  қоздыра- 
тын болса,  Қазакстан  Республикасы  мемлекеттік тілінің колда- 
нылуына  қарсы  әрекет жасаса;  5)  терроршылдык әрекеті  үшін 
сотгалған  болса;  6)  сот  ерекше  кауіпті  баукеспе  деп  таныса; 
7) басқа мемлекетгің азаматы болса, оныңөтініші кабылданбайды.
Бүрын Қазақстан Республикасының азаматы болған адамнын 
өтініші бойынша осы  Заң талаптарына сәйкес оның  Қазакстан 
Республикасы  азаматтығы қалпына  келтірілуі  мүмкін.  Азамат- 
тыкты  қалпына  келтіру  азаматтыктан  шыққан  бес  жыл  уакыт 
ішінде Президеттің атына өтініш жазу арқылы калпына ^еіш р ауі
мүмкін.
Азаматтықты тоқтату негіздері. Қазакстан Республикасының 
азаматгығы:  1)  Қазакстан  Республикасы азаматтығынан  шығу;
2)  Қазақстан  Республикасы  азаматтығынан  айырылу  салдары- 
нан тоқтатыл ады.
Азаматтықтан шығу. Қазақстан РеспубликасыПрезилентінін 
атына өтініш жазу  аркылы  азаматтардьің~өз еркімен 
яяямястм - 
льіғының тоқтатылуы.  Казакстан Республикасы азаматтығынан 
шығуға  адамның  осы  Заңда  белгіленген  тәртіппен  жасаған 
өтініщі негізінде рұқсат етГлёдГ 
~ 
"
Егер шығу туралы өтініш жасаушы адамның Қазакстан Рес- 
публикасы  алдындағы  м індеттем елерінің  нем есе  мүліктік 
міндеттемелерінің  орындалмағандары  болып,  олармен  азамат- 
тардың немесе Қазақстан Республикасы аумағында орналасқан 
кәсіпорындардың,  мекемелер  мен  ұйымдардың,  қоғамдык 
бірлестіктердің елеулі  мүдделері  байланысты  болса,  Қазақстан 
Республикасы азаматтығынан шығарудан бас тартылуы мүмкін.
Егер  шығу  туралы  өтініш  жасаушы  адам  айыпкер  ретінде 
қылмысты жауапка тартылған болса  не  заң жүзінде күшіне ен- 
ген сот үкімі  бойынша жазасын  өтеп  жүрсе немесе ол адамның
56

Кдзақстан Республикасы азаматтығынан шығуы Қазақстан Рес- 
публикасынын мемлекет кауіпсіздігі мүдделеріне кайшы келсе, 
Казақстан Республикасы азаматгығынан шығуға жол берілмейді.
Азаматтықтан айырылу. Казақстан Республикасы азаматты-
ғынан:  1)  Казакстан  Республикасынын  мемлекетаралык шарт-
тарында  көзделген  реттерді  коспағанда, адамның басқа  мемле- 
кетте әскери кызметке қауіпсіздік кызметіне, полицияға, әділет 
органдарына  немесе  өзге де  мемлекеттік  әкімет  және  баскару 
органдарына орналасуы салдарынан; 2) егер Казақстан Респуб- 
ликасының азаматгығы көрінеу жалған мәліметтер немесе жал- 
ған  қүжаттар табыс ету  нәтижесінде алынса;  3)  Казақстан  Рес- 
публикасының мемлекетаралық шарпггарында көзделген негіздер 
бойынша;  4)  егер  Казақстан  Республикасынан  тыс  жерлерде 
түрақгы түратын адам дәлелсіз себептермен үш жыл бойы кон- 
сулдық есепке тіркелмесе;  5)  егер  адам  басқа  мемлекеттің аза- 
маттығын алған болса, айырылады.  14 жаска дейінгі балалардың 
азаматтығы ата-аналарынын азаматтығымен анықталады.  14—18 
жасқа  дейінгі  азаматтардын  азаматтығы  олардың  келісімімен 
өзгертіледі.
2.2 
Адам мен азаматтьщ конспғгуішялык күкыктарының, бос- 
таңдықтарының және міңдеттерінін жүйесі. Адам мен азаматтың 
конституциялық қүқықтары мен бостандықгары — мемлекетпен 
корғалатын, түлғаның қүқықтық мәртебесінің кіндігі болып та- 
былатын, адам туғанда, азаматтык алғанда пайда болатын ажы- 
рамас кұкықтары мен бостандықгары. «Адамның кұкығы» және 
«азаматтың күқығы» екі түрлі ұғымдар.
А дамның қуқыеы — қай мемлекетте тұрмасын, өмір сүру, еркін 
болу, бакытка ұмтылу, жеке басына қол сұкпау секілді адам ту- 
ғанда бірге  пайда болатын,  жаратылысты,  ажырамас  кұкықтар 
мен бостандыктардың жиынтығы. Адамның құкықгары мен бос- 
тандыктарын  мемлекет  те,  баска  ешкім  де  белгілемейді  және 
жокқа шығара алмайды.
Азаматгың  құқығы  азаматы  болып табылатын  түлғаға мем- 
лекет тарапынан бекітілетін құқықгар мен бостандықтар жиын- 
тығы.  Кез келген азамат адам, бірак кез келген адам азамат емес. 
Адам  мен  азаматтың  конституциялык  құқықтарының,  босган- 
дықгарының және міндеттерінің жүйесі төмендегідей жеке бас- 
тарының кұкыктары, саяси кұқықтары мен бостандықтары, эко- 
номикалык құкықтары мен бостандыктары, әлеуметгік құқықта- 
ры  жөне  мәдени  кұқықгары  мен  бостандықтары  сияқты  бес 
бөлшектен тұрады.
57

2.2.1. 
Адам  мен  азаматтын  жеке  бастарының  қщ ықтары 
төм ендегідей:  Ә ркім нін  өмір  сүруге  қүқыгы  бар  (1 5 -б а п .). 
Ешкімнін өз бетінше екінші  бір адамнын өмірін  киюға хакысы 
жок.  Тек  аса  ауыр  кылмыс  жасағанда,  кылмысы  дәлелденіп, 
кінәлі деп табылған адамды ғана заң бойынша, сот мемлекет аты- 
нан  өлім  жазасына  кеседі.  Ондай  жазаға  кесілген  адамнын 
кешірім  жасау  туралы  әтініш  етуге  хакы  бар;  әркімнін  өзінін 
жеке  басының  бостандыгына  кұкығы  бар  (16-бап.).  Адамның 
еркіндігін, бостандығын  занда көзделмеген  жағдайда ешкімнің 
шектеуге  кұкы  жок.  Адамды  кұлдыкта,  қамауда,  тұткында 
ұстауға болмайды.  Занда көзделген  ретгерде ғана ж әне тек сот- 
тын немесе прокурордың санкциясымен тұткындауға және қамау- 
да ұстауға болады, тұтқындалған адамға сотқа шағымдану кұкығы 
берйіеді.  Прокурордың  санкдиясынсыз  адамды  жетпіс  екі са- 
гаттан  аспайтын  мерзімге  ғана  ұстауға  болады.  Үсталған, 
тұтқындалған, қылмыс жасады деп айып тағылған әрбір адам сол 
ұсталған, тұткындалған немесе айып тағылған кезден бастап ад- 
вокатгын  (корғаушының)  көмегін  пайдалануға  құқылы;  адам- 
нын қадір-қасиетіне қол сүгуга болмайды (17-бап.).  Біреуді азап- 
тауға, оған  зорлық-зомбылыкжасауға, баскадай қатыгездік  не- 
месе  адамдык  кадір-касиетін  қорлайтындай  ж әбір  көрсетуге, 
жала  жауып  ар-намысына тиюге,  не  жазалауға тыйым  салына- 
ды; әркімнің жеке өміріне, өзінің ж әне отбасының қүпиясына, ар- 
намысы мен  ибыро-йына қол сүгып,  атына кір  келтіруге болмайды
(18-бап.).  Әркімнін өзінін  жеке  салымдары  мен  жинаған  қара- 
жатының,  жазыскан  хаттарының,  телефон  аркылы  сөйлескен 
сөздерінің, почта, телеграф аркылы және басқа жолдармен алы- 
скан  хабарларынын құпиялылығы сақталуына кұкығы бар.  Бұл 
қүқыкты  шектеуге  занда тікелей белгіленген  реттер  мен тәртіп 
бойынша  ғана  жол  беріледі.  Мемлекетгік  органдар,  коғамдық 
бірлестіктер, лауазымды адамдар және бұкаралық акпарат кұрал- 
дары әрбір азаматқа өзінің кұкыктары мен мүдделеріне катысты 
құжаттармен,  шешімдермен  және  ақпарат  көздерімен  танысу 
мүмкіндігін  камтамасыз етуге  міндетті; әркім өзінің  қай  ұлтка, 
қай партияға жөне кай дінге жататынын өзі анықтауға жөне оны 
көрсету-көрсетпеуге хакылы  (19-бап.); свз және шыгармашылық 
бостандыгы  (20-бап.).  С өз  бен  шығармашылык  еркіндігіне 
кепілдік  беріледі.  Цензураға  тыйым  салынады.  Әркімнін  зан 
жүзінде тыйым  салынбаған  кез  келген  төсілмен  еркін  ақпарат 
алуға  жөне таратуға  күкығы  бар.  Қазакстан  Республикасының 
мемлекетгік  кұпиясы  болып табылатын  мәліметтер тізбесі  заң-
58

мен  белгіленеді.  Республиканың  конституциялык  кұрылысын 
күыггеп өзгертуді, оныңтұтастығын бұзуды,  мемлекет кауіпсіз- 
дігіне  нұксан  келтіруді,  соғысты, әлеуметтік,  нәсілдік,  ұлттык, 
діни,  тектік-топтык  және  рулык  астамшылықты,  сондай-ақ 
қатыгездік пен зорлық-зомбылыкка бас ұруды насихаттауға не- 
месе үгіттеуге жол берілмейді; көшіп-қону, түратын жерін таң- 
дау  бостандыгы  (21-бап.).  Қазақстан  Республикасы  аумағында 
занды түрде жүрген өрбір адам, занда көрсетілгеннен баска рет- 
терде,  онын  аумағында  еркін  жүріп-тұруға  және  тұрғылыкты 
мекенді  өз калауынша тандап алуға кұкығы бар.  Әркімнің Рес- 
публикадан тыс жерлерге  кетуіне кұкығы бар.  Республика  аза- 
маттарынын  Республикаға кедергісіз қайтып оралуына құкығы 
бар;  ар-ождан  бостандыгы  (22-бап.).  Ар-ождан  бостандығы 
кұкығын жүзеге асыру жалпы адамдық және азаматтык құкықтар 
мен мемлекет алдындағы міндеттерге байланысты болмауға не- 
месе  оларды  шектемеуге  тиіс;  түргын  уйге  қол  сугылмайды 
(25-бап.). Соттың шешімінсіз тұрғын үйден  айыруға жол беріл- 
мейді.  Тұрғын  үйге  басып  кіруге,  оны  тексеруге  және  тінтуге 

жүктеу/скачать 19,29 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: