Көрінеу жалған жауап беру, сарапшының жалған қорытындысы немесе қате аудару (352-бап)
Мұндай әрекеттер қылмыстық немесе азаматтық істер бойынша шындықты ашуға бөгет келтірумен бірге сот, тергеу немесе алдын ала анықтаушы органдардың дұрыс қызмет атқаруын бұзады. Осыған орай қылмыстың тікелей объектісі-әділ-соттылық мүддесі, ал қосымша тікелей объектісі жеке тұлғаның құқықтары мен мүдделері болады. Құрылысы жөнінен бұл қылмыс формальдық құрамға жатады және қылмыс объективтік жағынан мынандай әрекеттерді істеу арқылы көрініс табады:
1)сотта, не алдын ала анықтау жүргізу немесе алдын ала тергеу кезінде куәгердің, жәбірленушінің көрінеу жалған жауап беруі;
2) сарапшының көрінеу жалған қорытынды беруі;
3)дәл сондай жағдайларда аудармашы жасаған көрінеу қате аударма. Куәгердің, жәбірленушінің жалған жауабына олардың өздеріне мәлім болған фактілер жөнінде толық немесе ішін ара шындыққа сай келмейтін мәліметтер беруі. Егер куәгер немесе жәбірленуші және мәлім болған фактілер туралы ештеңе айтпаса, онда олардың әрекеті жауап беруден бас тарту деп танылып, олар Қылмыстық Кодекстің 353-бабы бойынша жауапты болады. Зерттелген объект бойынша саналы түрде жалған, шындыққа жатпайтын немесе сенімсіз, екі ұшты іс материалдарына негізделген қорытындыны жасауы сарапшының көрінеу жалған қорытынды беруі деп білеміз. Іс үшін мәні бар процеске қатысушылардың деректерін, жауаптарын саналы түрде, әдейі бұрмалап, теріс аударуды аудармашының жасаған көрінеу қате аудармасы деп білеміз. Қылмыс формальдық құрамға жатады. Және ол заңда көрсетілген әрекеттердің істелген уақытынан бастап, іске әсер еткеніне немесе әсер етпегеніне қарамастан аяқталған деп танылады. Қылмыстың аяқталу уақыты қылмыстық іс жүргізу сатысына тікелей байланысты. Алдын ала тергеу немесе алдын ала анықтама жүргізу сатысында куәгердің, жәбірленушінің, аудармашының жауап беру хаттамасына қол қойған, ал сарапшының жазбаша қорытынды берген сәтінен, ал істі сотта қарау сатысында-куәнің, жәбірленушінің жауап беру немесе сарапшының қорытындының мазмұнын жариялаған, аудармашының жауаптар мен қорытынды мазмұнын аударған уақыттан бастап қылмыс аяқталған деп танылады. Заңда көрсетілген көрінеу жалған жауап беру, сарапшының жалған қорытынды беруі немесе аудармашының қате аударуы деген сөздің өзі бұл қылмыстың субъективтік жағынан тікелей қасақаналықпен жасалатынын көрсетеді. Заң бұл қылмысты белгілі бір ниетпен байланыстырмайды. Қылмыстық ниет айыпкердің жағдайын жақсарту немесе қиындату, одан кек алады деп қорқу, пайдакүнемдік, қызғаныш т.с.с. болуы мүмкін. Егер куә, жәбірленуші белгілі бір факті жөнінде шын қателесіп жауап берсе, сарапшы кәсіптік деңгейінің төмендігінен қате қорытынды берсе немесе аудармашы тілді немесе терминдердің ерекшелігін жете білмеуден дұрыс аудармаса, онда оларды Қылмыстық Кодекстің 352-бабымен жауапқа тартуға негіз жоқ. Қылмыстың субъектісі арнаулы-жасы 16-ға толған куәгер, жәбірленуші, сарапшы немесе аудармашы.
Достарыңызбен бөлісу: |