С. Т. Иксатова қылмыстық ҚҰҚЫҚ ерекше бөлім
жүктеу/скачать 1,81 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Алаяқтық (177-бап)
- Алаяқтық жолмен алдау дегенім
- Алаяқтың екінші бір тәсіл
| Тұрғын жай дегеніміз адамдардың тұрақты немесе уақытша тұруына арналған немесе олардың демалуға, мүлікті сақтауға, адамдардың басқа да мұқтаждықтарын өтеуге арналған (қойма, балкон, әйнектелген дәліз) құрылыстарды айтамыз. Адам тұруға арналмаған құрылыстар тұрғын жай деп танылмайды. Мысалы: шаруашылық қоймалары, мал қамайтын сарай, погреб ж.т.б. Қызметтік немесе өндірістік үй-жай дегеніміз адамдарды немесе материалдық игіліктерді уақытша немесе тұрақты орналастыруға арналған құрылыстар болып табылады. Бұған жататындар: зауыт, цех, корабль, сақтық кассалары, мұражай, байланыс бөлімшесі, магазин, театр, оқу орындары, спорт құрылыстары ж.т.б. Қоймаға-тұрақты немесе уақытша материалдық игіліктерді сақтайтын, қоршалған немесе қоршалмаған күзетпен қамтамасыз етілген, сондай-ақ осы мақсатқа қызмет ететін арнаулы (сейф, вагон, кассалық ақпараттар, контейнер) сияқты объектілер жатады. Көрсетілген объектілерге заңсыз деп тұрғын, қызметтік немесе өндірістік үй-жайға бөтеннің мүлкін жасырын ұрлау мақсатымен кіруді айтамыз. Бұл жерде бөтеннің мүлкін ұрлау мақсаты көрсетілген объектілерге заңсыз кірудің итермелеуші күші болуы керек. Тұрғын, қызметтік немесе өндірістік үй-жайға, қоймаға өзінің қызмет бабына немесе атқаратын жұмысына, сол объектілерге яки біржолғы кіруге заңды негізгі болуына байланысты кіріп, ұрлық жасау заңсыз кіру ретінде саналмайды. Ұрлықтың аса ауырлататын түрі ұйымдасқан топпен жасалған ұрлық болып табылады. Егер қылмысты бір немесе бірнеше қылмыс жасау үшін күні бұрын біріккен адамдардың тұрақты тобы жасаса, ол ұйымдасқан топ жасаған ұрлық деп танылады. Ұрлықтың аса ауырлататын тағы бір түрі-ұрлық не қорқытып алушылдық үшін бұрын екі немесе одан көп рет сотталған адам жасаған ұрлық болып табылады.
Алаяқтық (177-бап) Нарықтық экономика жағдайына және кәсіпкерлік қызметтің кең өрістеуіне байланысты талан-тараждың ең көп тараған нысаны алаяқтық болып табылады. Алаяқтың заты бөтеннің мүлкі немесе бөтен мүлікке құқық алу болып табылады. Объективтік жағынан алаяқтық бөтен мүлікті талан-таражға салу немесе бөтен мүлікке құқықты алу заңда көрсетілген екі тәсіл арқылы алдау немесе сенімге қиянат жасаумен жүзеге асырылады. Осы қылмысты жасағанда жәбірленуші мүлікті қылмыскерге оған сеніп өз қолымен тапсырады. Алаяқтық жолмен алдау дегеніміз-шындыққа жатпайтын фактілерді көрінеу бұрмалап, жалған хабар беру, мәлімдеме жасау, жалған құжаттар көрсету арқылы өзін құқық қорғау органының қызметкері етіп көрсету, әртүрлі келісімдер бойынша бұйымның, заттың саны, сапасы, бағасы жөнінде көрінеу шатастыру, жалған сенім хаттар көрсетіп, басқа біреуге тиесілі қаражатты немесе мүлікке құқықты алу, осындай әдіспен: Біреудің үйін, көлігін және басқа мүлкін сатып, айырбастап жіберу, т.б. болып табылады. Мұндай реттерде жасаған құжаттарды пайдалану, алдаудың бір тәсілі болып табылғандықтан кінәлының іс-әрекеті Қылмыстық Кодекстің 325-бабымен қосымша саралануға жатпайды. Алаяқтың жалған құжаттарды пайдалануы көп реттерде заңсыз зейнетақыны, жәрдемақыны, басқа да төлемдерді алуда жиі пайдаланады. Кінәлы адам осы құжаттарды пайдалану арқылы алаяқтықпен алдауда өзінің жасы, денсаулық жағдайы, еңбек стажы, орташа айлық, жылдық табысы туралы жалған мәліметтер енгізеді. Алаяқтың екінші бір тәсілі-сенімге қиянат жасау болып табылады. Сенімге қиянат жасау деп кінәлы адамның меншік иесімен немесе мүліктің өзге де заңды иеленушісімен пайда болған әр түрлі сенімге негіз боларлық қатынастарды пайдалану арқылы олардың мүлкін заңсыз иеленуі немесе иеленуге құқық алуы болып табылады. Мысалы, кінәлы адамның әр түрлі азаматтық-құқықтық келісімдерді пайдалануы: тұрмыстық прокат шарты, сауда-саттыққа қарыз берушілер, белгілі бір жұмысты істеуге, бағып-қағуға міндеттемелік шарттар болып табылады. Осындай сенімге ие болу арқылы олар жәбірленушіге қарсы алаяқтық әрекеттер істейді. Алаяқтың құрамы-материалдық. Оның субъективтік жағының міндетті белгілерінің бірі қылмыстың зардабы-меншік иесіне мүліктік залал келтіру болып табылады. Бұл қылмыс кінәлы адамның иелігіне мүліктің заңсыз өтуіне байланысты немесе кінәлының жәбірленушінің мүлкіне заңсыз құқық алған уақытынан бастап аяқталған деп сараланады. Субъективтік жағынан алаяқтық тек қана тікелей қасақаналықпен істеледі және қылмыс пайдакүнемдік ниет және мақсатпен орындалады. Бұл қылмыстың субъектісі де ұрлық субъектісімен бірдей. жүктеу/скачать 1,81 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|