Тақырыбы: Белоктарға түсті реакциялар. Мақсаты: белоктардың түсті реакциясымен танысу, әртүрлі белоктардың құрамындағы (жұмыртқа, бидай, желатин) амин қышқылдарының айырмашылығын анықтау.
Биурет реакциясы. Бұл реакция арқылы белоктардың құрамындағы пептидті байланысты ашады. Пептидтер сілтілі ортада мыс иондарымен күрделі комплексті қосылыстар түзуге қабілетті келеді.
Тапсырма: 1.Биурет реакциясы
2. Ксантопротеин реакциясы
3. Адамкевич реакциясы
4. Нингидрин реакциясы
5. Фоль реакциясы
Қажетті құрал-жабдықтар: Жұмыртқа белогы, желатин, бидай белогы, 40%-тік NaOH, 0,3%-тік CuSO4 0,1% р-р нингидрин, концентрлі азот қышқылы, концентрлі сірке қышқылы, 5% қорғасын сірке қышқылы, қорғасын, штативтер пробирклар, пипеткалар, күкірт, электороплитка, пробирканы ұстағыш, тоңазытқыштар және т.б.
Жұмыс барысы:Пробиркаға несеп нәрінің аз мөлшері алынып, балқығанша қыздырылады. Балқу кезінде аммиак бөлініп шығады. Пробиркадағы кристалды затты салқындаған соң, суда ерітіп NaOH және CuSO4 ерітінділерінен 2-3 тамшыдан қосамыз. Қоспаның күлгін түске боялуы биуреттің түзілгендігін көрсетеді.
1. Осындай биурет реакциясын жұмыртқаның концентрлі ерітіндісімен де жүргізуге болады. Ол үшін 2 мл жұмыртқа белогінің ерітіндісін алып, үстіне бірнеше тамшы NaOH пен CuSO4 қосамыз. Күлгін түстің пайда болғанын байқаймыз.
2. Ксантопротеин реакциясы.Бұл реакция арқылы кейбір циклды амин қышқылдарын ашады. Мысалы: тирозин, фенилаланин, триптофан сияқтылар.
Циклды амин қышқылдары концентрлі азот қышқылымен реакцияласқанда, сары түсті нитро туындылар береді. Бұл реакция екі сатыда өтеді:
Нитротуындылар сілтілермен әрекеттескенде, күрделі тұздар түзеді. Оларды хиноидты формалар деп атайды. Бұл қосылыстардың түсі сары қызыл.
Жұмыс барысы: 1 мл жұмыртқа белогінің ерітіндісіне 5-6 тамшы HNO3 қосып қыздырады. Қоспа сары түске боялады. Екінші сатыда пайда болған аралық өнімді салқындатып, концентрлі аммиак немесе 30% NaOH ерітіндісін қоссақ, қоспа сары қызыл түске боялады.
