қажет болды. Математиканың химияның ең күшті
құралы ретіндегі рөлі
физикалық химияның, химиялық термодинамика мен кинетиканың, химиялық
жабдықты есептеу теориясының және т. б. дамуымен күшейе түсті.
Химияда қолданылатын математикалық теңдеулер мен әдістер
1. Химиялық реакцияларды теңдестірудің алгебралық әдісі есеп. Реакция
теңдеуі берілген (жарылыс қоспасының жарылуы):
Н
2
+ О
2
= Н
2
О
Барлық заттардың алдында коэффициенттерді табу керек: x, y, z
алгебралық әдісті қолдана отырып, теңдеудің коэффициенттерін табамыз:
хН
2
+ yO
2
= zH
2
O
Ол үшін әр элемент үшін атомдардың тепе-теңдігін құрамыз:
1. Н сутегі бойынша тепе – теңдік: сол жақта бізде 2 сутегі атомы, ал оң
жақта-2z демек, 2x = 2z
2. Оттегі балансы О: сол жақта бізде 2y оттегі атомы, ал оң жақта-z
демек,
2y = z.
3. Бірінші теңдеуден аламыз: z = x, ал екінші теңдеуден табамыз: y = ½ z
= ½ x
4. Осы нәтижелерді ескере отырып, химиялық реакция теңдеуі келесідей
болады:
хН
2
+ 1/2xО
2
= xH
2
O
Осы теңдеудің екі бөлігін x-ке қысқартып, біз аламыз:
H
2
+ 1/2О
2
= H
2
O
теңдеудің екі бөлігін 2-ге көбейткеннен кейін, біз соңында табамыз:
2Н
2
+ O
2
= 2H
2
O
Сапалық есептер талданатын объектінің құрамдас бөліктерін (атомдар,
иондар, радикалдар,
молекулалар, функционалдық топтар) анықтауға,
сәйкестендіруге және анықтауға, қосылыстың реттілігін және заттағы
жекелеген құрамдас бөліктердің өзара
орналасуын анықтауға, уақыт өте келе
объектінің құрамдас бөліктерінің табиғаты мен концентрациясының өзгеруін
анықтауға бағытталған. Әдетте мұндай есептер математикалық есептеулермен
байланысты емес.
Есептеуге қажетті есептерді шешу үшін қосылыстардың негізгі
химиялық қасиеттерін білу және химияның негізгі түсініктері
мен заңдарын
қолдана білу, Математикалық аппаратты (бірнеше белгісіз теңдеулер жүйесі,
теңсіздіктер, қуат және логарифмдік функциялар) қолдана отырып, есептеудің
ең ұтымды әдістерін таңдау қажет. Көптеген математикалық әдістер бар, бірақ
ең көп қолданылатын әдістер:
Алгебралық;
Графикалық;
Крест ережесі (Пирсон конверт).
Достарыңызбен бөлісу: