Сабақтың мақсаттары
жүктеу/скачать 128,09 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Бақылау әдісінің негізгі ерекшеліктері
- Байқау әдісінің 3 түрі бар : Мәнді және қызық деп тапқан психологиялық фактілерді анда-санда баяндап отыру әдісінің мұндай жолын кездейсоқ байқау
- Эксперименттік әдіс
| Бақылау әдісі мынадай этаптардан тұрады:
Бақылау пәні, заты анықталады және объект таңдалынады. (топ немесе жеке адам) Бақылау тәсілі таңдалынады. Бақылау жоспары жасалынады. Бақылаудың нәтижесін өңдеу жолы таңдалады. Зерттеу нәтижесі жарияланады. Бақылау әдісінің негізгі ерекшеліктері Бақылаушы объектпен бақылаушының тікелей байланысы, яғни зерттеуші сыналушыға әсер ете алмайды; бақылаудың бір жақтылығы (эмоционалды түр беруі керек), яғни, субъективтілігі; байта бақылаудың қиындығы, яғни ол жағдайды байта тудыра алмау; Бақылау әдісі белгіленген ережелерді сақтауға, сондай-ақ қойылған талаптар мен міндеттерді орындауға үйрету мақсатымен, оқушылардың іс-әрекетіне, мінез – құлқына байқау жүргізу. Байқау әдісінің 3 түрі бар: Мәнді және қызық деп тапқан психологиялық фактілерді анда-санда баяндап отыру әдісінің мұндай жолын кездейсоқ байқау деп аталады. Нысанаға алынған оъектінің қимыл-қозғалыстарын жүйелі түрде үздіксіз байқау деп аталады. Байқауға алынған объектіге белгілі бір мерзімде назар аударып отыру таңдамалы байқау әдісі деп аталады. Эксперименттік әдіс Эксперименталды психологияның негізін неміс ғалымы В. Вундт (1832-1920) қалаған. В. Вундт 1879 жылы Лейпциг қаласында психикалық құбылыстарды эксперимент әдістері арқылы зерттейтін физиологиялық лаборатория ашты. Эксперименттің барысында арнаулы құралдар мен аппараттардың көмегімен психикалық үрдістер өзгерістерінің уақытын дәл көрсетуге болады, мәселен, жауап беру (реакция), оқу, еңбек, дағдылардың қалыптасу жылдамдығы. Психологиялық зерттеулерде негізінен екі түрлі эксперимент қолданылады. Олар зертханалық (лабораториялық) және табиғи деп аталады. Зертханалық эксперимент арнайы ұйымдастырылып, құралдар мен аспаптарды қолдану арқылы жүргізіледі. Зертханалық эксперимент адамның психикалық ерекшеліктерінің физиологиялық тетігін зерттеуде ерекше. Бұл әдіс жекелеген таным үрдістері мен психикалық қалыпты тиімді зерттеу үшін қолданылады, ең алдымен, түйсіктер, қабылдау, ес, зейін зерттеледі. Мәселен, қабылдаудың жылдамдығы, зейіннің көлемі, ес ассоциациясының ерекшелігі қарапайым немесе электрондық тахистас көп сияқты құралдар көмегі пайдаланылады. Ғылыми білімнің саралануы мен дамуында тәжірибелік әдіс жетекші рөл алатындығы дәлелденді. ХІХ ғасырдың екінші жартысында психология өз алдына жеке ғылым ретінде философиядан бөлініп шығуы оның эксперименттік ғылым болуынан туындаған үрдіс еді. Лабораториялық эксперименттің нәтижелілігі мына төмендегі жағдайлардан пайда болады. Байқалатын объект жөнінде экспериментатордың күн ілгері болжамы (гипотеза) болуы тиіс. Тәжірибені күн ілгері белгіленген жоспар бойынша арнаулы методикаға (әдістеме) сай, сондай-ақ тәжірибені өткізу үшін жағдайын (тиісті құжаттар) дайындау. Зерттеуші зерттейтін құбылысты өзі табады және оған белсенді әрекет жасайды. Эксперимент жүргізуші кейде зерттеліп жатқан құбылыстарды коррекциялау; Эксперименттің нәтижесін қайтадан қарастыруға мүмкіндік туғызу. Эксперимент нәтижелері сандық және сапалық өңдеуге, математикалық есептеулерге ерекше мән беру т.б. Табиғи эксперименттің зертханалық эксперименттен өзгешелігі адамның күнделікті іс-әрекетінің мазмұны сақталады, зерттелетін құбылысты міндетті түрде іске асыруға жағдайлар жасалады. Сонымен қатар табиғи экспериментте байқау әдісінің және эксперименттің жағымды сапалары араласып келеді: біріншінің табиғилығы, екіншісінің белсенділігі. Байқау мен эксперименттің аралық түрі болып есептелетін эксперимент табиғи эксперимент әдісі болып табылады. Табиғи эксперименттің негізін салған орыс ғалымы – А.Ф.Лазурский (1910). Оның негізгі мақсаты – зерттеудің эксперименттік сипатын болмыстық жағдайлармен ұштастыру. Әртүрлі жас кезеңдерінде шәкірттердің танымдық мүмкіншіліктерін зерттеуде, жеке тұлғаны қалыптастырудың нақты жолдарын анықтауда рөлі. жүктеу/скачать 128,09 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|