Сарсембаева Жанерке Пәні: Академиялық грамматика Силабус бойынша барлығы 7 моөЖ берілген, барлығын орындадым
жүктеу/скачать 215,16 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- «этимология», «синтаксис» деген екі тараудан тұрады.
| Қазақ тілі грамматикасын зерттеудегі еңбектердің ішінде ғалымдардың назарын аударған – П.М. Мелиоранскийдің «Краткая грамматика казак-киргизского языка» [11] деп аталатын еңбегі. Қазақ тіл білімін зерттеуші ғалымдар А.Н. Кононов, Н.А. Баскаков, І. Кеңесбаев С. Аманжолов, Р.Ғ. Сыздықова т.б. өз еңбектерінде ғалымның қазақ тілін зерттеудегі еңбегін айрықша бағалады. Грамматика Петербург университетінің шығыс тілдері факультетінде басылып шықты. Автор еңбегін қазақ тілін үйренем деушілерге ғана арнап жаздым деп практикалық мақсатты көздегенін айтса да, сол кездегі қазақ тілін жүйеге келтірген басқа еңбектердің алды болып табылады. Оның еңбегі «этимология», «синтаксис» деген екі тараудан тұрады. «Отандық түркология саласында лингвистикалық бағыттың негізін қалаушы» [7] деген керемет марапаттауларға ие болса да, кітаптың мазмұнына зер сала отырып, біз бұл еңбекті де қазақ тіл білімін қалыптастырған еңбек деп бере алмаймыз, қазақ тіл білімін зерттеуге түрен салған еңбек деп бағалаймыз. Себебі, аталған еңбек алдыңғы зерттеушілердің еңбектері сияқты практикалық мақсатта жазылған зерттеу жұмысы болып табылады. Қазақ халқының танымына терең бойлай алмағандықтан, Санк-Петербург университетінің студенті Б.Т. Саматовтан қазақ тілінің ерекшеліктерін сұрап отырған. Грамматика бөлімін профессор Н.Ф. Катанов қарап шыққан. Зерттеуші-ғалым:
«По единогласному свидетельству всех исследователей киргизского языка он принадлежит к числу самых богатых тюркских наречий...» деп қазақ тілінің байлығын мойындаған. П.М. Мелиоранский «Краткая грамматика казак-киргизского языка» атты еңбегінде В.В. Радловтың [12], Н.И. Ильминскийдің [8], Я.Я. Лютштың [13], М.А. Терентьевтің [10], араб тілінде жазылған кітаби қазақ тілі үлгілерін [14] және Сібір мен Түркістан басылымдарынан алынған материалдарды пайдаланғанын жазады. Төртінші грамматикалық еңбектің авторы Василий Владимирович Катаринский (18461902) – Орта Азиядағы көрнекті түркітанушылардың бірі, Н.И. Ильминскийдің шәкірті. Ол оқу-ағарту істеріне қатысты: «Краткий киргизско-русский словарь» (Оренбург, 1895, 1898), «Русско-киргизский словарь» (Оренбург, 18991900), «Киргизско-русский словарь» (Оренбург, 1897), А.Н. Кононовпен бірлесіп жасаған «Практические уроки русского языка для киргизов» (Оренбург, 1895), «Грамматика киргизского языка» (Оренбург, 1897) және «Первоначальный учебник русского языка для киргизов» (Казань, 1909) т.б. еңбектерімен танымал болады. Сондай-ақ, «Сборник киргизских пословиц», «Материалы по этнографии киргиз» (Оренбург, 1899) жинақтарын құрастырады. жүктеу/скачать 215,16 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|