Оқу және жазу үдерістерінің психофизиологиялық ерекшеліктеріне сипаттама беріңіз.
Адамның психикасы ақыл, сезім және ерік қызметттерінің түрліше формаларынан көрінетіндіктен, оны психофизиологиялық процесс деп атайды. Баланың қуануы, ренжуі, сөйлеуі – баланың психикасынын сипаттайды.
Мектепке алғаш келген бала ежелеп оқиды, оқу аймағы тар болады. Сауат ашу кезінде бара бар зейінін жеке әріптерді, буындарды оқуға жұмсайды, сөздердің арасындағы байланыстарға зер салмайды. Яғни механикалық оқу басым болады. Әр әріпті таңбалау барысында оның дыбысын дауыстап айтып отырады. Бірақ жаттығу жұмыстарының нәтижесінде дағды қалыптасып, жазу тұтас бір акт ретінде орындалады.
Оқу-жазу процестерін талдаудан шығатын негізгі қорытынды:
Оқушы оқуға, жазуға үйрену барысында меңгеруге тиісті ең басты
процестер: сөзді буынға, буынды дыбысқа ажырату және керісінше. Егер мұғалім талдау-жинақтауға аз уақыт көңіл бөлсе, әріптерді дұрыс байланыстырып оқи да, жаза да алмайды.
Сауат аша бастаған бала оқу-жазуға үйрену барысында бірнеше қиындықтарға кездеседі. Мұғалім сауатты болса, әдістемелік жағынан қажетті жұмыстарды ұштастырып, іске асыра алады
№
|
Сұрақ- тапсырма
|
1
|
Досмұхамедұлы әліпбиіне талдау жасаңыз
Халел Досмұхамедұлының жобасы
Өз жобасын 1924 жылдың басында ұсынады. Ол «Ақ жол» газетінде жарияланған.
Тілдегі дыбыстарды таңбалау үшін еуропа үлгісін негізге ала отырып, латын графикасынан өзгеріссіз 14 таңба алады. Олар: а, b, d, g, k, l, m, n, o, p, r, s, t, z.
Латын әрібінің алғашқы нұсқасын жасаушылардың бірі Халел Досмұхамедұлы болған. Ол бастапқыда латын әрібіне қарсы болғандығын: «Нәзір айтқандай, менің латын әрпін алуға қарсы екенім рас. Бірақ латынға қарсы екенімді біле тұра маған латын әріптерінің жобасын жасау тапсырған соң, сол жобаны жасағаным рас. Одан кейінгі «Қазақ тіліне латын әрібін алу мәселесі» деген мақаласында: «Түркі халықтарына араб харіфтерін тастап, латын харіфін алу керек деген сөз көптен бар. Әзербайжандар латын харіфтерін қабылдады, жаһұттар да солай қылды. 1922 жылғы съезінде өзбектер де өз тілін латын харіфтерімен пішті. Профессор Поливанов үлгі жасады» - деген болатын.
|
2
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |
