Мектептің экскурсия жетекшісімін

 

4-

нұсқа

  

Маусым

 2016. 

28 

 

 

 

 

 

 

көмегімен 

оқиғаның ретін 

сақтай отырып 

баяндау 

  

(Т)  Оқушыларға  робот  болып  жұпта 

ойнауға  мүмкіндік  беріңіз,  көбірек  егжей-

тегжейлі  нұсқау  беріңіз  және  тақырыпқа 

лайықты сөздерді пайдаланыңыз.  

жерде  тыныш  жүруіміз  керек?  Қай  жерде 

жүгіруге және секіруге болады? т.б) 

Жаңа сөздер: 

дәліз, киім ілетін орын, бұрыш, асхана, 

кітапхана, баспалдақ, мұражай,т.б. 



 

Бағыттар, солға, оңға, алға, артқа 

Оқушыларды  жаңа  сөздермен  (сөздің 

астында  осы  заттардың  немесе  қозғалыс 

бағытының белгісі немесе символы болуы 

керек)  таныстырып,  осы  сөздерді  сөйлеу 

барысында қолдануға ынталандарыңыз.  

Топта/жұпта әр түрлі қабілетті 

оқушыларды топтастырыңыз. Өйткені  

сөздік қоры мол, ойлау қабілеті жақсы 

дамыған оқушылар қабілеті төмен 

оқушыларға қолдау көрсете алады.  

3.5 Мәтінді 

1.3.5.1 

Мектепке бару бағытын құрастыру 

 

 

 

4-

нұсқа

  

Маусым

 2016. 

29 

түрлі 

формада 

құрастыру 

2.1 Оқу 

түрлерін 

қолдану 

 

тақырыпқа 

байланысты 

керекті сөздер, 

сызбалар, 

суреттер,  

белгілер қолдана 

отырып, жай 

сөйлемдер/мәтін 

құрастыру және 

жазу 

 

1.2.1.2 Оқудың 

түрлерін 

(буындап оқу, 

жиі кездесетін 

сөздерді тұтас 

оқу, түсініп оқу) 

қолдану 

 

(К).  Мектепке  баратын    жол  бойындағы  

нысандарды 

сөздермен 

және 

сөз 

тіркесімен  белгілеп  жазу  үшін  мұғалімнің 

сызба/суреті  бойынша  «Бірлесіп  жазу» 

әдісін 

қолданыңыз. 

(Жол 

бағытын 

сипаттау 

үшін 

сөздер, 

символдар, 

белгілер, 

сызбалар, 

сөз/сөйлемдер 

сызбаларын қолдануға болады).  

Жаза  алатын  оқушылар  үшін  әр  сөзді 

буынға  бөліп  айтып  беріңіз  (сөзді  әр 

дыбысы  анық  естілетіндей  етіп  айтыңыз), 

әр  сөздегі  дыбысты  анықтап,  оларды 

әріппен  белгілетіңіз.  Осылайша  алдыңғы 

сабақта  меңгерген  дағдыларына  (бағалау 

арқылы  анықталған)  сүйене  отырып, 

бірнеше 

күн 

бойы 

тапсырманы 

қайталаңыз.  

(Ө, 

Қ) 

Оқушыларға 

карточкадағы 

суреттерге  сай  сөздер  мен  сөз  тіркестерін 

жазуды тапсырыңыз.  

Дыбыстарды  сәйкес  әріптермен  таңбалау 

үшін 

«Бағытталған 

жазу» 

әдісін 

қолданыңыз. 



 

сынып оқушыларының  деңгейіне 

байланысты күрделірек тапсырма 

беруіңізге болады, мысалы, сөз 

тіркестері мен сөйлемдер (сурет, 

сызбамен толықтырып) 

жазғызыңыз.  

Оқу жетістіктерін бағалау:  



 

өтілген әріптерді тануы және дұрыс 

«Бірлесіп  жазу»  -сыныпта  жазылымды 

үйретудің  ең  тиімді  әдісі.  Мұғалім 

сыныпқа  жазылымның  үлгісін  көрсетеді. 

Бұл  транскрипциялық  (оң  немесе  сол 

деген  бағытты  көрсету  түрінде)  немесе 

композициялық  (мағыналы  сөздер  немесе 

қызықты  сөйлем  құрылымдары)  болуы 

мүмкін. 

 

 

 

4-

нұсқа

  

Маусым

 2016. 

30 

таңбалап жазуын; 



 

 буын, сөзді оқу қабілетін; 



 

кейбір дыбыстарды сөздің басында, 

ортасында, соңында дұрыс 

анықтауын,сөзді  жазуын; 



 

бағытты көрсету үшін қажет сөздерді 

пайдаланып, ауызша сөз тіркестерін 

құру қабілетін бағалаңыз. 

 

2.6 Мәтіннің 

түрлері мен 

жанрын,  

стилін 

анықтау  

 

 

2. 2 Мәтінді 

түсіну  

 

 

 

1.2.6.1* 

мұғалімнің 

көмегімен 

ерекшелігіне 

қарай мәтін 

жанрын (өлең, 

әңгіме, ертегі) 

ажырату 

 

1.2.2.1 мәтінде   

автордың  кім 

(не) туралы 

айтқысы келгенін 

Мектеп туралы  шығармалар оқу 

 

 

(МК) Оқушыларға оқу жылының басы 

және мектепке бару туралы бірнеше қысқа 

әңгіме/өлең оқыңыз. Сөздерді оқу 

белгілерді, символар мен сызбаларды 

қалай қолдану керектігін көрсетіңіз. 

Жұмыстың осы түріне өзіңізге көмекші 

ретінде сөздерді оқи алатын оқушыларды 

тартыңыз.   

(Ұ) Әрбір әңгіме/өлеңнің  кейіпкерін, 

оқиғасын және мазмұнын талқылаңыздар. 

Оқушыларға өздерінің мектепке алғаш 

«Мектеп  туралы  әңгімелер»  бұрышын 

жасаңыз.  Бұл  жерде  көптеген  суретті 

мәтіндер  мен  бейкөркем  мәтіндер  болуы 

керек.  Кейбір  мәтіндерде  кейіпкерлер 

жан-жануарлар 

болса, 

кейбірінде 

оқушылар  болуы  мүмкін.  Ыңғайлы 

орындықтар  мен  жастықшалары  бар 

жайлы 

кітап 

оқу 

бұрышын 

ұйымдастырыңыз.  Оқушыларға  үзіліс 

кезінде  сол  жерден  кітап  алып  оқуына 

рұқсат  етіңіз.  «Бүгінгі  кітап»  рубрикасын 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

4-

нұсқа

  

Маусым

 2016. 

31 

 

2.5 Мәтін 

бойынша 

сұрақ қоя 

білу және 

жауап бере 

білу 

 

 

 

 

 

1.7 

Тыңдалған 

материал 

бойынша өз 

пікірін айту   

 

 

түсіну 

 

1.2.5.1 мәтін 

иллюстрациясы 

бойынша 

сұрақтар қоя білу 

немесе оқығаны 

бойынша 

қойылған 

сұраққа жауап 

беру  

 

 

1.1.7.1 тыңдалған 

мәтінге  өз 

көзқарасын жай 

сөйлеммен 

білдіру (ұнайды/ 

ұнамайды)Тыңда

лған мәтінге  өз 

көзқарасын жай 

сөйлеммен 

білдіру (ұнайды/ 

ұнамайды) 

 

келгендегі сезімдері мен кейіпкерлердің 

сезімдерін салыстыртыңыз. 

(Т) «Бағытталған оқу» әдісін қолданып, 

әңгіме/өлеңдерді топта бірігіп оқытыңыз.  



 

кітапқа кіріспе 



 

тексеру стратегиясы 



 

өз бетінше оқу 



 

мәтінге қайтып оралу және сұрақтарға 

жауап беру. 

 

 

ұйымдастыруға  болады.  Оқушылар  күні 

бойы  кітапты  қарап,  оқулары  керек,  оқу 

күнінің соңына қарай 7-10 минут аясында 

кітапты тақылау ұйымдастырыңыз.  

Әр  әңгімені  оқып  болғаннан  кейін,  оның 

қай жерде болғанын, оған кім қатысқанын 

және 

не 

болғанын 

анықтатыңыз. 

Балаларға  «кейіпкер», «мазмұн», «оқиға»  

сөздерін    таныстырыңыз.  Оқушыларды 

мәтіннің  суреттері  мен  атаулары  арқылы 

кейіпкерлерді  табуға  жұмылдырыңыз 

және олардың іс–әрекетін  талқылаңыз. 

Оқушылардан  оқу  жылының  басында  әр 

кейіпкердің  қандай  көңіл-күйде  болғанын 

сұрап,  талқылатыңыз.  Мысалы:  олар  оқу 

жылының  басын  асыға  күтті

 

ме?  Олар 

қобалжыды  ма?  Не  үшін  қобалжыды? 

Мектепке  ең  алғаш  келгенде  сен  қандай 

сезімде  болдың?  Мектепке  келген  ең 

алғашқы  күннен  есіңде  не  қалды?  Сенің 

сол  сәттегі  сезімің  берілген  әңгімедегі 

оқиғаға ұқсай ма? 

Оқушыларға 

оқиғаның 

детальдарын 

көбірек 

табу 

үшін 

иллюстрациялар  

қолдана  отырып,  сипаттау  сөздерді,  сөз 

тіркестерін  қайта  оқуды  тапсырыңыз. 

Оқиғада  ненің  таныс  немесе  бейтаныс 

екендігі  туралы  сөз  қозғаңыз.  Мысалы: 

бұл  біздің  мектепке  ұқсай  ма?  Кешегі 

мектеп туралы оқыған әңгімеге ұқсай ма?  

Оқушыларды 

оқу 

қабілеттері 

мен 

дыбысты  тану  деңгейлеріне  қарай  топқа 

біріктіріңіз.  Енді  оқып  үйреніп  келе 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

http://www.teachfind.co

m/teachers-tv/guided-

reading-fiction-and-non-

fiction

 

 

 

4-

нұсқа

  

Маусым

 2016. 

32 

жатқан  оқушылар  үшін  күрделі  кітапты 

пайдаланбаңыз. 

Алдыңғы 

сабақтарда 

пайдаланған  сұрақтар  мен  көмекші 

сөздерді 

пайдаланыңыз 

(алдыңғы 

нұсқаулықты қараңыз). 

«Бағытталған оқу» әдісі келесі ретпен 

жүзеге асады: 

1.

 

Кітапқа кіріспе (Бұл кітап  не туралы 

деп  ойлайсың? Осы кітап туралы 

хабарыңыз бар ма? және т.б.). 

2.

 

Тексеру  стратегиясы  (топқа  дыбысты 

тану,  таба  білу,  дұрыс  қосып  оқуды 

үйретіңіз немесе қайталатыңыз).  

3.

 

Өз  бетінше  оқу  (мұғалім  жекелеген 

оқушыны  тыңдап  жатқан  кезде  өзге 

оқушылар  мұғалімнің  нұсқауымен 

кітапты  өз  бетінше  оқиды  немесе 

суреттеріне қарай береді). 

4.

 

Мәтінге қайтып оралу және сұрақтарға 

жауап  беру    (Кітапты,  суретті  топ 

болып талқылау. Олар нені түсінді?). 

Назар аударыңыз: 

Оқылым дағдысын қалыптастыру үш 

кезеңнен тұрады: 

1-кезең: мәтіннің түрімен танысу және оқу 

(оқушылар көптеген мәтін түрлерін оқып 

үйренеді, оның ішінде фильм мәтіндері де 

бар) 

2-кезең: жазу үшін идеялар жинақтау 

(драма, рөлдік ойын, өнер, сұрақ қою 

және жауап беру, болжау) 

 

4-

нұсқа

  

Маусым

 2016. 

33 

3-кезең: жоспарлау, оқу және өңдеу. 

(«Бірлесіп жазу» әдісі арқылы (екінші 

бөлімді қараңыз) ойды жинақтау процесін 

түсіндіру және оқуды, оқушылардың 

ойларын жүйелеуді көрсету. «Бағытталған  

жазу» әдісі арқылы топта жоспарлау, 

жобалау, өңдеу және оқу). 

Жазылым дағдысы   осы ретпен үйретілуі 

керек. Оқылым тапсырмалары осы 

процесті қамтуы керек. 

Мұғалім сабақты жүргізеді және 

жекелеген оқушыларды тыңдап та 

үлгереді. 

Бағытталған оқу әдісі: 



 

сөздерді тану дағдысын 

қалыптастыруды; 



 

әріптерді дыбыстау, қалай 

оқылатынын меңгеруді; 



 

жаңа сөздерді оқу және таныс сөздерді 

меңгеруде дыбыстық білім мен 

дағдыларды қолдануды; 



 

оқиғаны анықтау, болашақта не 

болатыны туралы болжауды қамтиды. 

1.1 

Тыңдалған 

материалды

ң  мазмұнын 

түсіну 

 

1.3 

1.1.1.1 тыңдау 

барысында тілдік 

бірліктерді 

(сөйлеу, сөз, 

сөйлем, мәтін) 

ажырату, 

тыңдалған 

мәтіннің 

Мен - оқушымын (мектеп туралы 

әңгімелерді мазмұндау) 

 

 

(Т) Мұғалім немесе оқи алатын оқушылар 

оқыған әңгімедегі оқиғалардың ретін 

талқылаңыз. Оқушыларға кітаптағы 

иллюстрацияларды ретпен орналастыруды 

сұраңыз. «Ретін қалай анықтадың?» - 

Оқушыларға 

әңгімедегі 

басты 

оқиғалардың  ретін  анықтауға  көмек  беру 

үшін 

сұрақтар 

қойыңыз. 

Мысалы, 

Басында  не  болды?  Содан  кейін  ше? 

 

 

4-

нұсқа

  

Маусым

 2016. 

34 

Тыңдалған 

материалды 

мазмұндау 

 

3.3 Жоспар 

құру  

 

 

 

 

мазмұнын түсіну  

 

1.1.3.1 

мұғалімнің 

көмегімен 

оқиғаның ретін 

сақтай отырып 

баяндау  

1.3.3.1  Мұғалім 

көмегімен 

мәтінге суреттер, 

сызбалар арқылы 

жоспар құрып, 

оған ат 

(тақырып)  қою  

 

 

деген сұрақ қойыңыз?  

(Т/Ж,  Қ)  Мектептегі  оқиғаларды  көрініс 

ретінде  қойған  кезде  оқушыларға  көмек 

ретінде  суреттер,  қуыршақтар  немесе 

ойыншықтар 

беріңіз. 

Оларға 

басты 

оқиғаларды 

ретпен 

қоюға 

пайдалы 

болатын 

сөз 

тіркестерін 

ұсыныңыз 

(Мысалы:  оқиғаның  басы  немесе  шағын 

диалог).  

Оқу жетістіктерін бағалау: 



 

басты оқиғалардың ретін еске түсіре 

отырып, әңгіменің мазмұнын айтып 

беруін.  

Соңында не болды? т.б. 

Оқушылардан мәтіндегі оқиғаларды 

безендіруді сұраңыз. 

Оқушыларды оқу қабілетіне байланысты 

топқа немесе жұпқа біріктіріңіз, 

әңгімелерді (күрделілігі бойынша) 

таратыңыз.  

Қажет болған жағдайда және 

мүмкіндігінше әңгіменің егжей-тегжейін 

еске түсіру үшін: мысалы, «бір күні», 

«кенет», «келесі күні» сөздерін қолдану 

кезінде басқа мұғалімдер мен ересектерді 

көмекке шақырыңыз. 

Оқу  қабілеттеріне  сәйкес  таныс  сөздері 

бар 

мәтінді 

оқуға 

тапсырыңыз. 

Қуыршақтар  мен  ойыншықтарды  сынып 

бөлмесінде  оқушыларға  қолы  жететін 

жерге  қойыңыз,  сонда  оқушылар  кез 

келген  уақытта  оларды  алып,  оқиғаны 

мазмұндауға дайындала алады. 

3.4 

Оқыған/тың

даған 

материалдар

дың 

мазмұнын 

жазу  

 

 

1.9 Сөздерді, 

дыбыстарды 

орфоэпиялы

1.3.4.1 

мұғалім 

көмегімен 

оқыған/тыңдаған 

мәтіндердегі 

ақпаратты  сурет, 

сызба,  белгілер 

қолданып 

жеткізу

 

 

 

1.1.9.1 сөздегі 

дыбыс түрлерін 

Мен - оқушымын (мектеп туралы 

әңгіме жазу)  

 

 

(К)  «Бірлесіп  жазу»  әдісін  қолдану 

арқылы 

таныс 

әңгіменің 

қысқаша 

мазмұнын  үш  сөйлемді  қолданып  жазу 

үлгісін    көрсетіңіз.  Әңгіме  жазу  кезінде 

сызбалар,  символдары  мен  белгілері  бар 

карта-сызбалар қолданылады. 

(Т) Оқушыларды топқа біріктіріңіз. 

1-топ:  Оқушылар  өздері  оқыған  оқиғаның 

ретін  білдіретін  үш  немесе  одан  да  көп 

«Бірлесіп жазу» әдісінің кезеңдері:  

1.

 

Мұғалімнің 

көрсетуі: 

мұғалім 

оқушылардағы 

жетілдіруді 

қажет 

ететін  жазылым  дағдысына  көңіл 

бөледі. Мұғалім осы кезде жазушының 

ойында  не  болып  жатқанын  дауыстап 

айта 

отырып, 

оқушыларға 

сөз 

тіркесі/сөйлемді  дұрыс  құру  үлгісін 

көрсетеді. 

Сөйлемнің 

түсінікті 

 

 

4-

нұсқа

  

Маусым

 2016. 

35 

қ 

нормаларға 

сәйкес 

дұрыс айту 

 

 

(дауысты, 

дауыссыз, жуан 

және жіңішке 

дауыстылар) 

ажырату және 

дұрыс дыбыстау     

 

1.1.9.2 

дыбыстардың 

мағына 

ажыратушылық 

қызметін түсіну  

 

 

 

 

сурет  салады.  Сол  суретті  әңгіменің 

жоспары  ретінде  қолдана  отырып,  олар 

мұғаліммен 

бірге 

бірнеше 

буын 

құрастырып жазулары керек.  

2-топ: 

оқушылардың  сөздерді  дұрыс 

жазуына көмектесу үшін «Бірлесіп жазу» 

әдісін  қолданыңыз.   

3-топ: 

  жай  сөйлемдер  жазғызып, 

тапсырманы күрделендіріңіз. 

(Ө, Қ) Оқу жетістіктерін бағалау:  

оқушыларға  алдыңғы  сабақта  алған 

білімдерін  қолдану  арқылы  өздігінен 

әңгіме құрастыруға мүмкіндік беріңіз: 



 

оқушылардың  сөздердегі  өздеріне 

таныс әріптерді дұрыс жазуын; 



 

әңгімедегі басты оқиғаларды 

баяндау үшін ауызша сөйлемдер 

құру, тірек сызбалар мен суреттерді 

қолдануын бағалаңыз 

 

болуына  назар  аудартады.  Тақтаға  сөз 

тіркесі/сөйлемді жазады. 

2.

 

Мұғалім 

«хатшы»: 

оқушылардың 

келесі 

сөйлем 

туралы 

ойларын 

тыңдайды,  мағыналы  сөйлем  немесе 

сөз 

тіркестерін 

дұрыс 

құру 

дағдыларын    бекітеді.  Оқушылар 

көмегімен  сөз  тіркесі/сөйлем  құрып, 

тақтаға жазады. 

3.

 

Қолдау көрсету арқылы жазу: мұғалім 

оқушылардан келесі сөйлем не туралы 

болатынын  ойланып,  өз  бетімен 

немесе  жұпта  планшетке  сөз,  сөз 

тіркесі 

немесе 

сөйлем 

жазуын 

сұрайды. 

Жазған 

сөз 

тіркесі/сөйлемдерін  жоғары  көтеріп, 

мұғалімге  көрсетеді.  Бұл  мұғалімді 

құнды 

бағалау 

ақпаратымен 

қамтамасыз  етеді.  Оқушылардың  өз 

бетімен 

жазылым 

тапсырмасын 

орындауға 

қаншалықты 

дайын 

екендігін тексереді.  

Жазылым 

үлгісіне 

назар 

аударып, 

дыбыстар  мен  әріптерді  байланыстыру 

үшін  алдыңғы  сабақтағы  дыбыстық 

білімдерді 

пайдаланады. 

Өз 

жол 

маршрутыңыздың 

басынан 

бастаңыз. 

Сахналауда  қолданған  сөздер  мен  сөз 

тіркестерін  пайдаланыңыз.  Жол  туралы 

сөздер/сөз тіркестерін құрастыру үшін бос 

карточкаларды 

пайдаланып 

сәйкес 

суреттерге 

дұрыс 

ретпен 

бекітіңіз. 

Мысалы:  бірінші  есіктен  кіреміз.  Сырт 

киімді  киім  ілгішке  қоямыз.  Сыныпқа 

 

4-

нұсқа

  

Маусым

 2016. 

36 

кіреміз. Достарымызбен амандасамыз. 

Мінез-құлық  мәдениеті  мен  әдептілік 

туралы әңгімелесіңіз.  

Жазылым үлгісін таңдаңыз. Дыбыстар 

мен әріптерді бүгінгі және алдыңғы 

сабақтағы фонетикалық білімдерімен 

байланыстырыңыз.  

Әрбір сөйлемді сызба және суреттер, 

шартты белгілер арқылы жазбас бұрын бір 

рет дауыстап айтып, жазып болған соң 

қайтадан дауыстап оқыңыз. 

Оқушылардың есіне сөйлем туралы 

ережені  салыңыз және сөйлем қай сөзден  

басталып, қай сөзден  

аяқталатынын сұраңыз.  2   

 

 

4-

нұсқа

  

Маусым

 2016. 

37 

 

«Сауат ашу» пәні.  1-сынып 

3-бөлім: «Менің отбасым және достарым» 

Осыған дейін меңгерілген білім 

Бұл бөлімде 1-тоқсанда алған білімдеріне сүйенеді.  Оқушылар кейбір әңгімелерді, әр алуан мәтіннен ақпарат алуға болатынын білуі керек, сол 

сияқты тұтас сөздерді, жиі кездесетін сөздерді, үш буынды сөздерді буынға бөліп оқи білуі керек. 

Мәнмәтін 

Бұл бөлімде оқушылар отбасы және достық туралы тақырып қарастырылады. Бұл бөлімді оқыту барысында оқушылар жаңа дыбыстар және жаңа 

әріптермен танысулары керек, бейтаныс және күрделі сөздерді буынға бөліп оқу дағдыларын дамытыңыз. Мұғалімдер тапсырмаларға қатысты 

әңгімелер, өлеңдер немесе санамақтар іріктеп алып, оқушыларды жұмыстың осы түріне тартуы керек. Сөйтіп, сыныпта отбасы туралы кітап 

көрмесі ұйымдастырылады.    

жүктеу/скачать 0,99 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: