Саяси элиталар және саяси көшбасшылық

Олардың бастылары мыналар:

• «Ұлы адам» теориясы немесе көшбасшылықтың харизматикалық теориясы. Бұл бойынша көшбасшылықты тұқым қуалау негізінде түсіндіреді.
• Көшбасшылықтың ситуативті теориясы бойынша көшбасшылардың пайда болуы ортаға, уақытқа және жағдайларға байланысты. Басқаша айтқанда көшбасшы болу белгілі бір жағдайда, уақытта топтан суырылып шығып өз қасиетін көрсете алуы.
• Лидерліктің тұлғалық – ситуативтік теориясы бойынша мынадай төрт фактор еске алынуы керек: 

1) Көшбасшының адам ретіндегі белгілері мен дәлелдері;

2) Көшбасшының жолын қуушылар үшін белгілі бір келбеті болады;

3) Көшбасшының ролінің сипаттары;

4)Көшбасшының жолын куатындар үшін ресми және құқықтық негіздердің болуы.

• Көшбасшының үміткерлік – қарым - қатынастық теориясы. Ол бойынша нақтылы бір жағдайда көшбасшы стилінің сәйкес келуін айтады.

Егер субъектіні саяси қауымдастық өзінің мүддесі мен еркін білдіруші ретінде (яғни заңды болып табылатын болса) мойындайтын болса, онда ол саяси көшбасшы ретінде сөз алады. Яғни, бұндай мойындау нормативті, ұйымдасқан, идеологиялық, дәстүрлі және қоғамдық пікірмен бекітіледі. Бір жағынан көшбасшы қоғамға биліктік органдар мен механизмдер арқылы, ал екінші жағынан өзінің саяси және идеологиялық көзқарастары мен пікірлері, саяси қызметінің мазмұны мен бағыттары, тәжірибесі мен іс-әрекетінің стилімен ықпал етеді. Осы айтқандар арқылы көшбасшы тек көпшілік биліктің тұтқасына ғана сүйенетін кез - келген басқа басшыдан ерекшеленеді.