ОҚУШЫНЫҢ ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ ҚАУІПСІЗДІГІН ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ-

ХХІ ғасырдағы білім және ғылымның өзекті мәселелері /Актуальные проблемы образования и науки в ХХІ веке 

 

 

 

ХХІ ғасырдағы білім және ғылымның өзекті мәселелері /Актуальные проблемы образования и науки в ХХІ веке 

 

 

числе, эмоциональная безопасность, которая играет немаловажную роль в психологической 

безопасности  детей.  Для  решения  проблемы  рекомендуется  различные  программы  и 

методики  выявления,  методики  диагностики  личности.  Подчеркивается,  что  психологам  

нужно  вести    индивидуальную  коррекционную  и  профилактическую  работу  в 

соответствии  с  личностными  особенностями  характера  школьника.  Психологи  должны 

вести  работу  по  улучшению  межличностного  взаимодействия.  Кроме  того  они  должны 

обучить  социальным  навыкам  всех  участников  образовательного  процесса.    Правильность 

выбора  выхода  из  трудной  жизненной    ситуации,  в  большой  степени  определяются 

психологическим  типом  и  характером  личности.  Поэтому  педаогогам  и  психологам, 

родителям нужно быть психологически грамотным, найти подход и правильно определить 

пути решения проблемы. 

            Білім  беру  ортасындағы  психолгиялық  қауіпсіздік  мәселесі  соңғы  кезде  өте  өзекті 

мәселелердің  біріне  айналуда.  Психологиялық  қауіпсіздікті  қамтамасыз  ету  әрбір 

мемлекеттің  басым  міндеттерінің  бірі  болып  саналады.  Білім  беру  мекемелеріндегі 

психологиялық  қауіпсіздіктің  жағдайы  қандай?  Көптеген  психолог  ғалымдар  осы  мәселенің 

шешімін  іздеумен  шұғылдануда.  Өз  заманында  Б.Г.Ананьев,  А.А.Реан,  Д.БЭльконин, 

В.А.Левин, Б.Ф.Ломов секілді ғалымдар білімді ортадағы психолгия мәселелірн зерттеп, өз 

ғ

ылым  саласына  өз  үлестерін  қосты.  Білімдік  ортаның  барынша  психологиялық  қауіпсіз 

болуының  шарттарын  жасау  мәселесімен  шұғылданды.  Қазіргі  кезде  психологиялық 

қ

ауіпсіздікті төмендегідей қарастыруға болады:  

1.

 

Тұлғаның тұтастығын, адамның, қоғамның, әлеуметтік топтардың өмірге бейімін 

сақтау  

2.

 

Адамның психикасының қалпын сақтау 

3.

 

Жеке тұлға мен ортаның қауіп-қатер мен зорлықты тудырмайтын мүмкіндіктерін 

дамыту 

4.

 

Психологиялық  зорлықты  болдырмайтын,  одан  қорғайтын  және    сенімді  қарым-

қ

атынас  талабын қанағаттандыра алатын ортаның жағдайы 

5.

 

Адамның  қоршаған  ортамен  өзара  әрекеттесу  жағдайындағы  қалыпты  дамуы  және 

тіршілік етуі. 

       Басқа  білім  мекемелері  сияқты  мектепте  психологиялық  қауіпсіздікті  қамтамасыз 

ететін қоғамның әлеуметтік институты болып саналады.  

       Оқушының,  ата-ананың,  мұғалімнің  психологиялық  қауіпсіздігі  мемлекеттің  ұлттық 

қ

ауіпсіздігінің  концепциясы  жүйесінде  олардың  денсаулығын,  өмірін  қорғау,  ар-ожданын 

қ

орғау ретінде қарастырылады. Білімдік ортадағы психологиялық қауіпсіздік соның жалғасы 

іспеттес,  яғни  онда  оқушының,  ата-ананың,  мұғалімнің  құқықтарын,  рухани  байлығын, 

қ

оғамдық тәртіпті және тыныштықты сақтау білім ордасының қалыпты жұмыс істеуінің 

кепілі.  

ХХІ ғасырдағы білім және ғылымның өзекті мәселелері /Актуальные проблемы образования и науки в ХХІ веке 

 

 

 

ХХІ ғасырдағы білім және ғылымның өзекті мәселелері /Актуальные проблемы образования и науки в ХХІ веке 

 

 

       Қазіргі кезде оқушылар  мазмұны мен беталысы күрделі даму кезеңінде өмір сүруде. Бұл 

ә

леуметтік-экономикалық  өзгерістердің  негізінде  оларға  қойылатын  жаңа  талаптардың 

тууынан  болып  отыр.  Күрт  өзгерістерге  оқушының  дамуына  әсер  ететін  барлық  салалар 

(отбасы, мектеп, ресми емес одақтар) ұшырауда. Бұқаралық ақпарат құралдары да баланың 

психикасына  кері  әсерін  тигізіп,  мінез-құлықтың  психикалық    девиантты  бұзылуына 

ықпалын тигізуде . 

       Оқушылардың    психиологиялық  қауіпсіздігі  мен  денсаулығына  кері  әсерін  тигізетін 

факторларды  қарастырайық.  Білім  ордаларындағы  баланың  психологиялық  денсаулығына 

қ

ауіп төндіретін факторлар:  

1.

 

Педагогтар  мен  ата-аналардың  төмен  белсенділігі,  мектептің  материалдық-

техникалық  базасының  төмендігі,  оқушылардың  физикалық  және  психикалық 

денсаулығын сақтаудың алдын алу шараларының әлсіздігі. 

2.

 

Оқу жүктемесі факторы, оқу жүктемесінің тоқсанға, аптаға, күнге бөлінуі. 

3.

 

Оқыту  жағдайы  факторы:  мектеп  мебелінің  өлшемінің  сәйкестігі,  оқу 

кабинеттерінің желдетілуі, яғни гигиеналық талаптардың сақталуы. 

4.

 

Оқушының оқу бағдарламасын меңгере алмауы: оқу бағдарламаларының шамадан тыс 

қ

иындығы, мұғалімнің оұушыға көмек беруде кәсіби құзыреттілігінің төмендігі.  

5.

 

Қ

арым-қатынас  факторы:  педагог  пен  оқушының,  оқушы  мен  ата-ананың,  мектеп 

пен ата-ананың қарым қатынасының дұрыс болмауы. 

6.

 

Қ

айталана беретін бағалау-экзамендік жүйе. 

7.

 

Басқа мектепке ауысу, басқа ұжымға тап болу  

        Осы  аталғандардың  барлығы  баланың  психикалық  денсаулығының  бұзылуына  әкеліп 

соқтырады.Баланың  айналасындағы  ата-аналардың,  мұғалімдердің,  психологтардың  

міндеті-есею  процесінің  жеңіл  және  табиғи  түрде  өтуіне  жағдай  жасау.  Бұл  процесс 

көптеген  жеке  ерекшеліктерді  талап  етеді,  есеюді  реттеу,  яғни  жеткіншекті 

қ

иындықтарды  жеңе  білуге  үйрету.  Сондықтан  балаға  психологиялық  көмек  беруге,  ата-

аналар мен мұғалімдерге кеңес беруге көңіл бөлу керек. Мұндай көмекті кәсіби мамандар бере 

алады.  Осымен  байланысты  есейіп  келе  жатқан  баланың  негізгі  психологиялық  

проблемаларын  айқындап,  оның  болу  себептерін  анықтап,    шешудің  жолын  қарастыру-

мамандардың міндеті.  

       Балаларға қатаң сын көзбен қарау олардың қателіктеріне төзімсіздік олардың бойында 

невроз пайда болуына, оқуға деген қызығушылығының төмендеуіне әкеліп соғады. Мектепте 

оқушы өзін қолайлы сезінетін жағдай туғызу керек. Оның кемшіліктерін үнемі бетіне басу 

оқуға деген қызығушылығын мүлде жойып жіберуі мүмкін. Оқушының  дұрыс орындалмаған 

тапсырманы өзінің жеке басының кемшілігі ретінде қабылдауына жол бермеу керек. Өйткені 

бұл жеткіншектер үшін қателік-апат, олардың бойында «менің қолымнан ештеме келмейді» 

деген  түсінік  пайда  болады.    Баланы  үнемі  мадақтап,  қолдау  көрсету  оның  бойында 

сенімділік тудырып, қызығушылығын  артырады.  

ХХІ ғасырдағы білім және ғылымның өзекті мәселелері /Актуальные проблемы образования и науки в ХХІ веке 

 

 

 

ХХІ ғасырдағы білім және ғылымның өзекті мәселелері /Актуальные проблемы образования и науки в ХХІ веке 

 

 

       Білім  беретін  ортадағы  психологиялық  қауіпсіздік  мәселесі  мінез-құлықтың  жеке 

ерекшеліктерін  ескере  отырып,  алдын-алу  және  түзету  жұмыстарын  жүргізуге  арналған 

ә

дістемелер  мен  бағдарламалар  арқылы  іске  асырылуы  тиіс.  Сонымен  қатар  психологтар 

мен  мұғалімдер   

тұлғааралық  қарым-қатынас  пен  әлеуметтік  дағдыларға    үйретуге  білім  

алушылардың барлығын қатыстыруға тиіс.  

     Балалар  мен  жасөспірімдерді  білім  беретін  ортадағы  қақтығыстарды  бейбіт  жолмен, 

зорлық-зомбылықсыз (намысқа тию, күш көрсету, қару қолдану) шешуге үйрету қажет. Бір-

біріне төзімділікпен қарауға тәрбиелеу қиын жағдайлардың басқа шешімін табуға мүмкіндік 

береді.  Мұндай  дағдыларға  үйрету  психологиялық  тренингтер  мен  топтық  жұмыстар 

барысында  жүзеге  асады,  балалар  өз  өмірлерінде  кездескен  қиын  жағдайлардан  шығу 

тәжірибелерімен  бөліседі.  Осындай  қарым-қатынас  кезінде    олар  өз  сезімдерін  тежеп, 

басқалардың  өмір  тәжірибелерінен  үйренуге  ұмтылыс  жасайды.  Мұндай  әдістер  өте 

пайдалы, себебі өз сезімін еркін білдіруге, эмоцияларымен бөлісуге мүмкіндік береді, олар өз 

бойларындағы  жағымсыз  эмоцияларды  сыртқа  шығарып,  «жеңілдейді».    Мұның  бәрі 

психологиялық шиеленісуді азайтуға жақсы мүмкіндік береді.  

     Білім  беру  ордасы  кез-келген  қоғамның  іргетасы,  қоғамның  өсіп  келе  жатқан  мүшесінің 

тәрбиесі  осында  қалыптасады.  Сондықтан  оның  барлық  қатысушылары  өздерінің  қорғауда 

екенін сезінуі керек. Қорыта келгенде,   білім  беру ордасындағы психологиялық қауіпсіздікті 

қ

амтамасыз  ету  мен  сақтау  оған  қатысушылардың    үйлесімді  дамуына  көмектеседі, 

психологиялық қолайсыздықтың алдын алуда маңызы зор екен айтқым келеді. 

 

Пайдаланылған әдебиеттер: 

1.

 

Көмекбаева Л.К. Білім беру ұйымдарындағы психологиялық қызметті ұйымдастыру. 

- А, 2003 ж. 

2.

 

Битянова М.Р. Организация психологической работы в школе. - М.: Генезис, 2000  

3.

 

Е.А.Цыплакова:  Социология  безопасности:  учебн.пособие  для  студентов  пед.вузов.-

Николаев, 2009 

4.

 

Хьелл, Д.Зиглер  «Теория личности» - СПб: Питер, 2003 

5.

 

Рахимова Асель Бесимбаевна 

 

 

 

 

 

 

 

ХХІ ғасырдағы білім және ғылымның өзекті мәселелері /Актуальные проблемы образования и науки в ХХІ веке 

 

 

 

ХХІ ғасырдағы білім және ғылымның өзекті мәселелері /Актуальные проблемы образования и науки в ХХІ веке 

 

 

ВЗАИМОДЕЙСТВИЕ СЕМЬИ И ШКОЛЫ В ОБЕСПЕЧЕНИИ 

ПСИХОЛОГИЧЕСКОЙ БЕЗОПАСНОСТИ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОЙ СРЕДЫ, 

ЧЕРЕЗ КОНСУЛЬТАТИВНУЮ ДЕЯТЕЛЬНОСТЬ 

 

Рахимова Асель Бесимбаевна 

КГКП «Бескольская средняя школа – гимназия» БСШГ, 

педагог – психолог, 

СКО, Казахстан 

 

Түйін 

 

Қ

оғамның  қазіргі  заманғы  даму  кезуңінде  отбасылық  құндылықтардың  жоғалуы 

ө

згелермен  қатар  демографиялық  проблеманың  негізгі  себептерінің  біріне  айналды. 

Сондықтан  білім  берудің  маңызды  және  өзікті  проблемаларының  бірі  консультациялық 

қ

ызмет арқылы мектеп пен отбасының ықпалдастығы болып табылады. 

 

Отбасы  –  бұл  мектеп  ұжымының  бастауыш  ұйымы.  Мектеп  пен  отбасының 

педагогикалық  өзара  қарым  –  қатынасы  балалардың  жекелей  дамуы  мен  өсуі  үшін  қолайлы 

жағдай жасаудан тұрады. 

Аннотация 

 

На  современном  этапе  развития  общества  потеря  семейных  ценностей  наряду  с 

другими  стала  одной  из  основных  причин  демографических  проблем.  Поэтому  одной  из 

важных и актуальных проблем образования является сотрудничество школы и семьи, через 

консультативную деятельность.                                                     

 

Семья – это ячейка школьного коллектива. Педагогическое взаимодействие школы и 

семьи состоит в создании благоприятных условий для личного развития и роста детей. 

 

На  современном  этапе  развития  общества  потеря  семейных  ценностей  наряду  с 

другими  стала  одной  из  основных  причин  демографических  проблем.  Поэтому  одной  из 

важных и актуальных проблем образования является сотрудничество школы и семьи, через 

консультативную деятельность.                                                     

Семья – это ячейка школьного коллектива. Педагогическое взаимодействие школы и 

семьи состоит в создании благоприятных условий для личного развития и роста детей. 

Сотрудничество  семьи  и  школы  становится  всё  более  актуальным  и 

востребованным.  Обе  стороны  предъявляют  свои,  порой  справедливые  претензии.  Так 

учителя жалуются на отсутствие интереса у родителей к школьной жизни своих детей, 

порой плохое воспитание, отсутствие моральных ценностей, пассивность. Родители же в 

свою  же  очередь  недовольны  чрезмерными  нагрузками,  равнодушием  педагога, 

взаимоотношениями в детском коллективе. 

Система образования меняется так стремительно, что родители часто не имеют 

достаточного  представления  об  этих  изменениях,  ориентируясь  в  учебно  – 

ХХІ ғасырдағы білім және ғылымның өзекті мәселелері /Актуальные проблемы образования и науки в ХХІ веке 

 

 

 

ХХІ ғасырдағы білім және ғылымның өзекті мәселелері /Актуальные проблемы образования и науки в ХХІ веке 

 

 

воспитательной  деятельности  в  основном  по  своему  школьному  опыту,  который    часто 

отстает  от  современных  требований.  Для  решения  этого  несоответствия    педагогу, 

психологу необходимо сделать учебно – воспитательный процесс максимально открытым, 

информационным,  доступным  и  предоставлять  консультативную  деятельность  для 

родителей. 

Скоординировать усилия школы и семьи – значит устранить противоречия, создать 

однородную воспитательную и развивающую среду.  

Взаимодействие  семьи  и  школы  основывается  на  общей  цели:  сформировать 

сотруднические отношения между всеми участниками педагогического процесса. 

Общей задачей взаимодействия семьи и школы является обеспечение качественного 

образования, работа по профессиональной ориентации детей, воспитание нравственности 

и культуры поведения, формирование потребности в здоровом образе. 

Зачастую влияния, оказываемые школой и семьёй на ребёнка, разнонаправленны. Это 

приводит  к  социальной  дезадаптации  ребенка,  обострению  отношений  между  школой  и 

семьей,  к  взаимному  непониманию,  снижению  эффективности  воспитательных 

воздействий на ребёнка, как со школы, так и семьи. 

Вот  именно  здесь  и  необходима  консультативная  деятельность  психолога,  так  как 

семья  является  источником  и  определяющим  звеном  передачи  ребенку  социально  – 

исторического  опыта,  и  прежде  всего  эмоциональных  и  деловых  взаимоотношений  между 

людьми [1, с. 400]. И если на этом этапе не оказать помощь, то связь нарушится и результат 

будет низким этого взаимоотношения. 

Как  показывают  психолого  –  педагогические  исследования  (А.Н.  Леонтьева,  С.А. 

Козлова), из всего многообразия окружающего мира, который так или иначе влияет на ребенка, 

особое значение имеет «интимный круг общения» [2, с. 304]. В этот круг входят родители и 

другие  близкие  люди,  которые  удовлетворяют  потребность  ребенка  быть  защищённым, 

любимым и эмоциональный образ которых запечатлеваются  в его сознании на всю жизнь. Став 

старше, ребенок будет понимать, и оценивать своих самых  – самых родных людей, пользуясь 

представлениями  и  понятиями,  характеризующими  разные  аспекты  личности  человека: 

«Мама требовательная, но  добрая»,  «Папа  учит меня  быть смелым», «Дедушка  все  –  все на 

свете знает». А на пороге жизни первые «кирпичики» в образ близких закладывается на языке 

чувств и переживаний  [2, с. 308]. 

Взаимоотношения всех участников учебно – воспитательного процесса, положительные 

жизненные примеры и духовные ценности, способствуют становлению личности.  

Взаимодействие  школы  и  семьи  должно  быть  индивидуальным,  носящий 

консультативный  характер,  и  поэтому  педагог,  психолог  должен  действовать  в  каждом 

конкретном  случае  из  расчета  с  кем  проживает  ребенок,  какие  условия  жизни,  место 

проживания, социальный статус семьи и. т. д. 

В  консультировании  семьи,  неуместны  общие  рекомендации,  инструкции, 

методические  разработки  и  распоряжения.  Рекомендации  данные  одной  семье  нельзя 

ХХІ ғасырдағы білім және ғылымның өзекті мәселелері /Актуальные проблемы образования и науки в ХХІ веке 

 

 

 

ХХІ ғасырдағы білім және ғылымның өзекті мәселелері /Актуальные проблемы образования и науки в ХХІ веке 

 

 

апробировать  на  другой  семье.  В  данных  ситуациях  нужно  научиться  избегать  советов.  В 

функции  школы  входит  информирование,  поддержка  учащихся  и  родителей,  в  свою  очередь 

семья  реагирует  и  помогает  школе.  В  семье  воспитание  строиться  на  любви,  опыте, 

традициях, личном примере из детства, на советах соседей.  

Данное  взаимодействие  определяет  педагогическую  тактику  школы,  позволяет 

педагогу,  психологу  находить  верные  слова  при  общении  с  родителями,    особую  тональность 

взаимодействия с  родителями. Родители  не  всегда должны  говорить  о своем  ребенке,  что  он 

непослушный,  капризный,  плохой.  Нужно  научить  родителей  искать  и  находить  в  своем 

ребенке, что – то хорошее и индивидуальное.  

Главное условие взаимодействие семьи и школы – полное представление о функциях и 

содержании  деятельности  друг  друга.  Чтобы  эти  субъекты  могли  понимать  друг  друга  и 

представлять образ воспитательных возможностей, отдавали себе отчет, зачем это делается 

и четко представлять задачи воспитания, средства и конечный результат [3, 96 с.]. 

 

жүктеу/скачать 6,76 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: