Əдебиеттер тізімі:
1.
Əмірова.Ə.С, Анартаева К.А. Тіл дамыту .-2009. 3-бет
2.
Аманбекова А.М . Заманауи білім-Қ: 33-бет
88
3.
Алпысбай А.Р.Заманауи білім-Қ 2012 27-бет
А.Əбішова «ойын элементтерін пайдаланудың педагогикалық ерекшеліктері» бастауыш
мектеп № 2009ж
СОВРЕМЕННЫЕ ПУТИ ПОВЫШЕНИЯ КАЧЕСТВА ПОДГОТОВКИ
СПЕЦИАЛИСТОВ В СФЕРЕ ЭКОНОМИКИ
Садвакасова Ж.М., к.э.н., доцент кафедры Экономика и менеджмент
Карагандинского экономического университета Казпотребсоюза
Основополагающим фактором стабилизации экономики и роста индекса промышленного
производства является вливание молодых качественно подготовленных специалистов в
приоритетные направления модернизации и технологического развития отечественной экономики.
Болонская декларация, принятая в 1999 году в Болонье, определила стратегию высшего
образования, сформулировав основные задачи, которые включают разработку методологию
модульного построения образовательных программ высшего профессионального образования;
содействовать в высшем образовании межвузовскому сотрудничеству, совместным программам
обучения, в проведении научных исследований. Предлагается формировать образовательные
стандарты высшего профессионального образования с использованием «зачетных единиц»,
обеспечивающих измерение и сравнение результатов обучения, способствующих качественной
оценке учебной работы, посредством стимуляции познавательной деятельности студентов,
повышая качество подготовки будущих специалистов [1].
Целью Государственной программы развития образования Республики Казахстан на 2011 -
2020 годы является повышение конкурентоспособности образования, развитие человеческого
капитала путем обеспечения доступности качественного образования для устойчивого роста
экономики[2]. Для этого необходима кардинальная модернизация системы образования,
значительное и устойчивое увеличение инвестиций в образование, улучшение качества
образования и выход на европейский уровень.
Новое национальное видение к 2020 году Казахстан - образованная страна, умная
экономика и высококвалифицированная рабочая сила и специалисты. Развитие образования
должно стать платформой, на которую будет опираться будущее экономическое процветание
страны.
В связи, с чем стратегическими направлениями современных реформ образования должно
являться создание предпосылок и условий для повышения эффективности данной системы на
основе комплексного внедрения инновационных механизмов управления организационно-
экономической деятельностью образовательных учреждений.
Особенную актуальность решение поставленных задач приобретают в настоящее время,
когда Казахстану помимо системных проблем экономики, пришлось столкнуться со многими
новыми вызовами: экономический кризис, замедление темпов экономического роста, снижение
стоимости нефти, девальвация национальной валюты, проблемы импортозамещения.
Cовременная инфраструктура регионов формирует спрос не только на инвестиции для
модернизации, но и на высокопрофессиональные кадры в области экономики и управления. Все
чаще компании ищут новые пути и формы взаимодействия с ВУЗами, чтобы обеспечить себя
качественными специалистами. Участие предприятий и бизнеса в образовательном процессе
объясняется двумя причинами: во-первых, бизнес – основной заказчик и потребитель
подготовленных кадров, во-вторых – аккумулятор интеллектуального капитала и экономики
знания в целом.
Современной экономике присуще тенденции повышения высоких требований к уровню и
содержанию профессионального образования занятых в ней работников. Теперь главный акцент в
образовании сделан на компетенциях и умениях будущих выпускников, их пригодности к
практической работе. В связи с этим в программах бакалаврской и магистерской подготовки
основная доля учебного времени отводится общепрофессиональной и профессиональной
подготовке Представители бизнеса отмечают, что при приеме на работу нанимателям часто
приходиться обучать недавних выпускников и адаптировать их к собственным условиям.
89
Проблема очевидна: полученные студентами теоретические знания не всегда соответствуют
требованиям производства на предприятиях. Одним из путей решения этой проблемы является
прохождение профессиональной практики.
Руководство предприятий и ВУЗа должны обсуждать, что наиболее важно в их
сотрудничестве. Во-первых, подготовка кадров, во-вторых, переподготовка и повышение
квалификации, в-третьих, взаимодействие в научно-исследовательской сфере. Самое главное –
чтобы предприятия не боялись брать студентов. В результате тесного взаимодействия к моменту
окончания университета более 70% ребят должны иметь работу». Конечно, не все выпускники
университета находятся в долгом поиске работы. Большинство, согласно данным Центра качества
и маркетинга, трудоустраиваются практически сразу после окончания университета и быстрыми
темпами выстраивают собственную профессиональную карьеру.
Для успешного и взаимовыгодного сотрудничества предприятий и высших учебных
заведений необходимо писать образовательные программы вместе, привлекать бизнес-структуры
для проведения мастер-классов, тренингов, обучающих семинаров. Как показывает практика,
такие мероприятия способны мотивировать студентов и положительно влиять на формирование их
интеллектуального капитала.
Следуя современным требованиям необходимо развивать дополнительные компетенции:
личностные, административные и др. развивать лидерские качества. Важно уметь уметь
управлять коллективом, т.е. человеческими ресурсами. Выпускник должен уметь управлять
конфликтами разного рода, которые неизбежны в любом коллективе или обществе.
Как показывает анализ опыта сотрудничества администрации, работодателей и ВУЗов,
необходимо выстроить систему подготовки кадров для региона, определить задачи:
-какие
структуры
будут
заниматься
данным
вопросом;
-формирование
единой
базы
вакансий
на
ближайшие 5 лет;
-разработка
пакета
социальных
гарантий
для
молодых
специалистов;
-необходимо знать наиболее талантливых, продвинутых, креативных выпускников, заниматься их
продвижением, определять на практику в те места, где планируется использовать их в
дальнейшем. При этом надо помнить, что такие выпускники единичны, они могут выполнять и
научные проекты, работать по индивидуальному исследовательскому плану;
-необходимо постоянно проводить мониторинги востребованности специалистов в регионе
на
ближайшие
два
года,
четыре
года
и
десять
лет.
Важно построение вертикали сотрудничества между администрацией, вузами, техникумами,
училищами,
школами
и
работодателями.
К сожалению, система высшего образования до сих пор еще не способна в полной мере отвечать
запросам рынка труда – ни по качеству образования, ни в плане выпуска именно тех работников,
которые
необходимы
для
его
успешного
функционирования.
Степень ориентированности образовательных программ на рынок труда становится ключевым
показателем эффективности высшего образования и качества подготовки. Профессиональное
образование должно чутко реагировать на запросы рынка труда, ориентируясь на изменение
ситуации.
От работников, кроме профессиональных компетенций, требуется:
-способность к переобучению;
-универсальность, гибкость;
-умение работать в различных коллективах;
-быстро осваивать новые технологии.
В этой связи необходимо проявление новаторства в методиках преподавания и
организации учебного процесса. Работодатель – заинтересованная сторона в определении целей и
результатов
вузовской
подготовки.
Вузы не должны оцениваться только по итогам проведения процесса образовательной
деятельности. Необходимо мерить успех тем, насколько выпускники вписываются в реальную
экономику. Учебные заведения помимо непосредственного обучения и воспитания должны
проводить и адаптацию выпускников к рынку труда и содействие в трудоустройстве. В условиях
рыночных отношений эффективность деятельности учебных заведений в системе
профессионального образования определяется не только степенью востребованности на рынке
труда
выпускников,
но
и
их
информирование
о
реальной
ситуации.
Сегодня существенно повысилась актуальность вклада бизнеса, работодателей в определение
задач и содержание образования. Фактически вопрос ставится таким образом, что в развитии
90
образования должны участвовать две равноправные стороны – работодатели (бизнес) и
академическое сообщество. В силу этого изменяется стратегия вузов по обеспечению
выпускников профессиональными компетенциями, отвечающими требованиям рынка труда.
Основным вектором сегодняшнего дня становится создание системы эффективного
взаимодействия университета с работодателями, направленной на установление долговременного
взаимовыгодного партнерства.
Основные
этапы
сотрудничества
вуза
и
предприятий:
- разработка единой стратегии взаимодействия структурных подразделений университета с
работодателями;
- формирование механизмов активного участия выпускающих кафедр во взаимодействии со
стратегическими партнерами из числа работодателей, оказывающих значительное влияние на
рынок
труда;
- разработка механизма привлечения работодателей к участию в учебном процессе, оценке
образовательных
программ,
корректировке
учебных
планов;
- привлечение работодателей к совместной с университетом научно-производственной
деятельности;
- формирование образовательных программ и корректировка учебных планов, формирование
списка компетенций для каждой образовательной программы по запросу работодателей;
- усиление практико-ориентированной направленности образовательного процесса;
-работа филиалов кафедр университета на предприятиях;
- целевая подготовка специалистов для предприятия, в том числе формирование учебных групп
по заказу предприятий;
- разработка практико-ориентированных курсовых и дипломных работ и выполнение их
студентами
по
заказу
предприятий-работодателей;
-
участие
представителей
предприятия
в
образовательном
процессе;
-стажировка
преподавателей
на
предприятии;
-
обучение
сотрудников
предприятий
в
магистратуре
и
докторантуре;
-содействие
трудоустройству
выпускников;
-
организация
практик,
выездных
занятий,
стажировок
на
предприятиях;
- формирование у выпускников компетенций, направленных на эффективное трудоустройство;
-содействие
развитию
студенческих
бизнес-проектов;
- создание единого банка сведений о выпускниках (всех уровней образования) и вакансий в сети.
К мероприятиям, способных усилить мотивацию студента в получении высокой
профессиональной подготовки путем воздействия элементов государственной политики в области
высшего профессионального образования в симбиозе с заинтересованностью работодателя можно
отнести[3]:
- в области государственной политики:
- рассмотреть вопрос более рационального выделения бюджетных мест вузам, готовящим
специалистов по разным отраслям экономики с учетом запросов работодателей;
- усовершенствовать практику выделения целевых мест вузам на условиях полной
компенсации затрат на обучение заказчиком, тем самым снижая бремя финансовых расходов из
государственного бюджета;
- рассмотреть возможность возврата системы распределения выпускников применительно
к наиболее успешным студентам вуза;
- мотивировать работодателей в трудоустройстве молодых специалистов путем
предоставления адресных льгот;
- в области политики бизнеса:
-предоставить возможность студентам получения практических навыков работы путем
прохождения практик и стажировок, начиная с первого курса обучения;
-определить направление научной работы вуза с целью повышения экономической
эффективности предприятия и его конкурентоспособности в жестких реалиях современной
экономики;
-обеспечить возможность трудоустройства молодых специалистов соответствующей
квалификации.
- в области политики вуза:
-проводить мониторинг на постоянной основе на соответствие вуза требованиям
государственного образовательного стандарта;
91
-создавать благоприятные условия для развития науки в вузе на базе конкретных секторов
экономики, активно привлекать к научной деятельности студентов;
-активизировать взаимодействие вуза с работодателями конкретных секторов экономики,
максимально внедрять в учебный процесс передовые технологии;
- продумать организацию практических лабораторий на экономических направлениях с
целью формирования у студентов навыков работы в бизнесе;
- адаптировать учебный процесс в форме стажировки к условиям вуза по некоторым
направлениям подготовки экономистов.
Библиографический список:
1. 1. М.Г. Романцов - Современные проблемы науки и образования. – 2010. – № 2 – С. 64-70
2. Государственная программа развития образования Республики Казахстан на 2011 - 2020
годы
3. Долгополова А.Ф. - Пути повышения качества образования студентов экономических
/Научный журнал КубГАУ, №116(02), 2016 г.
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ЖОҒАРҒЫ ОҚУ ОРЫНДАРЫНДА ЗАҢ
ПƏНДЕРІН ОҚЫТУ ƏДІСТЕРІН ЖЕТІЛДІРУДІН ЖОЛДАРЫ.
Қосжанов А.С.з.ғ.к., профессор,
Қазтұтынуодағы Қарағанды экономикалық университеті
Копбулов Р.А. құқық магистрі, аға оқытушы,
Қазтұтынуодағы Қарағанды экономикалық университеті
Құқық қорғау органдары үшін жоғары білікті мамандарды білім беру ұйымдарында
даярлау - елімізде қоғамдық-құқықтық өзгерістердің жүзеге асырылатын үрдістерінің негізгі
құрамдас бөлігі болып саналады, яғни жоғары білім сапасы ең жоғары халықаралық талаптарға
жауап беруі тиіс [1].
Жоғарғы оқу орындарында мамандарды даярлау мəселелеріне, аталған салада үздіксіз
білім беруге, оқыту процесін əдістемелік жəне ақпараттық тұрғыда қамтамасыз етуге үлкен көңіл
бөлінуде.
Қоғамға жəне мемлекетке адамның жəне азаматтың құқықтары мен бостандықтарын, қоғам
мен мемлекеттің мүдделерін қорғауға бағдарламаны ұстанған жəне патриоттық бағыттағы жаңа
сипаттағы заңгерлік кадрлар керек. Нақ осындай тəсіл заңгерлік білім жүйесінің негізі болуға тиіс
[2].
Құқық қорғау органдарының болашақтағы қызметкерлерін кəсіби оқытуды жетілдірудің
аса маңызды жолдарының бірі, білім беру процесіне оқытудың инновациялық - педагогикалық
технологиялары мен əдістерін енгізу болып табылады. Жəне бұл кездейсоқ емес.
Нақ инновациялық қызмет қана профессор-оқытушылық құрамның (бұдан əрі - ПОҚ)
кəсіби тұрғыда өсуі, оның шығармашылық ізденісі үшін негіз болып табылады, студентердің жеке
тұлға ретінде өсуіне шынайы ықпал етеді.
Инновация - жаңа немесе жетілдірілген өнім (жұмыс, қызмет) немесе технологиялар
түрінде іске асырылған, практикалық қызметте пайдалану кезінде сапалық артықшылықтарға ие,
қоғамдық пайдасы бар ғылыми-техникалық қызмет нəтижесі [3].
Бұл қызмет білім берудің қолданыстағы нысандары мен əдістерін өзгертуге, жаңа
жағдайларға бейімделуге қабілетті жеке тұлғаның барлық шамасын дамыту үшін жағдайларды
кұруға бағытталған.
Оқытудың технологиялары қазіргі уақытта революциялық өзгерістерді басынан кешіруде.
Оқытудың жоғары техникалық жүйелерін өңдеу жəне қолдану қажеттілігі өндірістің алдыңғы
қатарлы облыстарындағы технологиялардың жоғары деңгейімен байланысты. Бүгінде адам өзінің
білімі, шеберлігі мен дағдыларын қалыптастыруда 6 ақпараттық технологияларды белсенді жəне
саналы пайдалана білетін өз бетінше оқитын субъект ретінде танылады. Қазіргі заманғы
ақпараттық жүйелерде ақпаратты жеткізудің түрлі құралдары пайдаланылады: радио, екі жақты
92
спутниктік байланыс, синхронды компьютерлік байланыс пайдаланылатын бейнеконференциялар,
виртуалды орта, голографиялық бейнелер жəне т.б. ЖОО-ның ПОҚ білім беру қызметі
функциялары аясындағы оқу қызметінің дəстүрлі нысандарына негізделген білімді жеткізудің
қарапайым əдістері енді түрлі əлеуметтік топтар үшін сəйкес келмейді.
Қазіргі заманға сай білім беруде белсенді оқытудың əдістері кеңінен қолданылуда, ол тек
кəсіби білімге, араторлық қабілетке ғана емес, сонымен қатар оқытушылардың шығармашылық
шамасына, бай қиялына, шешім қабылдау үшін шынайы шығармашылық жағдайды қалыптастыра
білу шеберлігіне де байланысты. Оқытудың белсенді əдістерін пайдалану мəселесімен жалпы
танысып қана қоймай қазіргі заманғы жоғары білім педагогтарымен жүргізілетін сабақтардың
түріне байланысты оқытудың белсенді нысандарын жиі пайдалануды талап етеді, бұл, күмəнсіз,
тыңдаушылардың кəсіби жəне жеке ерекшеліктерін жетілдіруге септігін тигізері анық.
Пəндерді оқытудың жаңа технологияларын қолдану барысында оқытуға деген уəждеме тек
жеке емес, əлеуметтік маңыздылыққа да ие болады, себебі студент əу бастан-ақ бірлескен оқу
қызметіне қосылған жəне бір өзі білім алушы жəне оқытушы позициясында болады.
Оқытудың белсенді нысандары болашақ кəсіби қызметтің толық мазмұнын модельдеуге
мүмкіндік береді. Мұндай оқу түрі жоғары оқу орнындағы оқу-тəрбие процесінің дəстүрлі
нысандарына жаңа сапа енгізеді: маңыздылық орталығы ақпаратты беру, өңдеу жəне меңгеру
процесінен өзіндік ізденіске жəне оны болашақ кəсіби қызметте қолдану əдістерін моделдеуге
көшу процесі жүреді. Оқытудың жаңа нысандарын іске асыруда белгілі бір мүмкіндіктерді кез-
келген пəн бойынша бейне жəне компьютерлік кабинеттерді қолдану, студенттерді топтық қарым-
қатынастың жаңа жүйесіне енгізу жолымен олардың дербес қызметін трансформациялау
байқалған жағдайда топтық шешімді қажет ететін маңызды жағдайларды модельдеу мүмкіндігі
бар семинар жəне тəжірибелік сабақтар сияқты оқу процесін ұйымдастыру нысандарын береді.
Оқытудың жаңа технологиялары төмендегідей сипатталады:
-білім алушылардың оқу процесіне жоғары деңгейде қосылуы;
-«амалсыз белсенділік таныту» - студенттің ойы мен қызметін мəжбүрлі түрде
белсендендіру;
-білім алушылардың жоғары эмоционалдық тұрғыда қатысуы жəне сабақтардың
шығармашылық сипаты;
-білім алушылардың өзара жəне оқытушымен міндетті түрде тікелей əрекеттесуі;
-күш салуды ұжыммен жеделдету,
-оқыту процесін интенсификациялау [4, 63 б.].
Оқытудың жаңа технологияларын қолдану оқытушының төмендегідей мақсаттарға қол
жеткізуін жорамалдайды:
-шынайы жағдайларға жақындатылған оқу процесінің жағдайларында нəтижелі
қатынастың дағдыларын қалыптастыру;
-өзінің көзқарасын дəлелдей білуді, өзіндік ойды нақты қалыптастырып жəне анық баяндай
білуді дамыту;
-күрделі жағдайларды талдау, басты жəне қосалқы себептерді анықтай білу, олардың
шешілу жолдары мен тəсілдерін табу қабілеттерін дамыту;
-зейін, ес, ойлау процестерін жетілдіру.
Білім берудің заманауи оқулығы - бұл ақпараттық жəне компьютерлік технология
базасындағы оқу құралдарының кешені (жиынтығы). Компъютерлік технологиялардың дəстүрлі
оқу құралдарымен салыстырғанда артықшылығы бар, олар əсіресе оқу процесін гуманизациялау
тұрғысынан алғанда өзекті болып келеді, мəселен:
-компьютерлік технологиялар интерактивті;
-компьютерлік технологиялар анимациялық өңдеуді жəне оқу материалын белсенді түрде
қабылдауды қамтамасыз етеді.
-компьютерлік технологиялар материалды жаңа мəліметтермен толықтыруға болатындай
етіп құрылымдауға мүмкіндік береді [5, 93 б.].
Қазіргі заманғы жағдайларда Қазақстан Республикасы ЖОО-да білім беруді дамыту -
компьютерлік технологиялар студенттерге білімді меңгеру процесін тест арқылы бақылауға
мүмкіндік береді.
Компьютерлік технологиялар практикалық модульдерді əзірлеу барысында оқытудың
əртүрлі əдістерін пайдалануға мүмкіндік береді: интерактивтік əдіс, жобалар əдісі, өзін өзі
бақылау əдісі, модельдеу əдісі жəне т.б.
93
Компьютерлік технологиялардың тез дамуы интерактивтік, динамикалық оқыту
кешендерін жасау жолымен мамандарды сапалы дайындаудың мəселесін шешуге мүмкіндік
береді. ЖОО-да зерделенетін процестердің көрнекі көп параметрлік модельдерін дайындау
маңызды. Көптеген пəндер бойынша оқу процесіне компьютерлік технологияларды енгізу
тыңдаушылардың білім алуға қызығушылығын арттыруға көмегін тигізеді. Зерделенетін
материалдың негізгі көлемін сақтауға жəне жеткізуге мүмкіндік жасаушы күшті технологияларға
электронды оқулықтар, оқу құралдары мен анықтамалықтар жатады. Олармен жеке жұмыс жасау
материалдарды терең түсіну мен меңгеруді қамтамасыз етеді.
Мультимедиа-технологиялары тыңдаушылардың материалды түйсіксіз əрекеттерін
қосумен қабылдап, еске сақтауға көмектесетін психологиялық жағдайлар туғызады, мəселен:
белгілі бір тақырыпқа қойылған накты дыбыс немесе əуен оқу материалын ассоциативтік түрде
есіне сақтап, қайтадан есіне түсіруге көмектеседі жəне де мультимедиалық оқулықтар дəстүрлі
жəне дистанциялық (арақашықтықта) оқытудың арақатынасы туралы сұрақты қоюға мүмкіндік
береді.
Осылайша, оқу процесінің техникалық жабдықталуының күрт өзгеруі ПОҚ жұмысының
құрылымы мен оның рөлінің (кеңесші, ғылыми жетекші) өзгеруін туғызады.
Осыған байланысты бірінші ретке заманауи ақпараттық технология құралдарын
пайдаланудың педагогикалық мақсатқа сай екендігін жəне білім беру процесін күшейту мен
ақпараттандыру мақсатында осы мүмкіншіліктерді іске асыруды қамтамасыз етуді жүзеге
асыратын əдістерді сипаттайтын теориялық базаны құру қажеттілігі шығып отыр.
Білім беруді ақпараттандыру процесі білім беру салаларын оқытудың психо-педагогикалық
мақсаттарын іске асыруға бағытталған ақпараттық технологияларды оңтайлы қолданудың
əдіснамасымен жəне əзірлеу тəжірибесімен қамтамасыз етуі тиіс. Бұл процесс келесідей
аспектілерді қамтиды:
-оқытудың ұйымдастыру нысандары мен əдістерін, мазмұнын іріктеу, қоғамның
ақпараттандырылуының қазіргі жағдайында ойлаудың жаңа түріне ие мамандарды дайындаудың
əдістемесі мен стратегиясын жетілдіру;
-білім алушылардың интеллектуалдық əлеуетін дамытуға, өз бетінше білім алу,
ақпараттық, оқу, эксперименталды-зерттеу іс-əрекетін жəне ақпаратты өңдеу бойынша өзіндік
жұмыстың əр түрлерін жүзеге асыру дағдысын қалыптастыруға бағытталған оқытудың əдістемелік
жүйесін құру [6, 15 б.].
ЖОО оқу жүйесінде заманауи технологияларды пайдалану ПОҚ да, тыңдаушылардың да
шығармашылық əлеуеттерін айтарлықтай дəрежеде іске асыруға мүмкіндік береді.
Инновациялық қызмет ПОҚ ұжымымен мəлімденген басым міндеттерді тиімді шешуге
бағытталған заманауи педагогикалық технологияларды əзірлеуге, апробациялауға жəне
қызметтерінің практикасына енгізуге бағытталған болуы тиіс.
Кəсіби білім берудің болашағы инновациялық педагогикалық технологияларда. Олар
шығармашылық, əлеуметтік белсенді, рухани бай тұлғаның жəне жоғары білікті бəсекеге қабілетті
кадрлардың қалыптасуына қажетті жағдайлар жасауға, білім беру процесінің аса жоғары сатысына
көтерілуіне мүмкіндік береді.
Достарыңызбен бөлісу: |