Сәкен ИманаСов шығармалар жинағы ІІ том Өлеңдер

271
270
Жылаған (жасырынып) шақтарда да 
басымнан сипаған жоқ тағдыр менің.
Өзгенің өтесі жоқ, сірә, маған, 
ешкімді оған бола кінәламан! 
Келгенше осы жасқа,
шынымды айтсам, 
көрмедім жанашырлық бір ағадан.
Әйтеуір өрге сүйреп өз басымды, 
ешкімге көрсетпедім көз жасымды. 
Сезуші ем
тағдырыңның тәлкегінен 
тулақтай 
түгі түсіп, 
тозбасымды! 
КЕТІП ЖаТЫР
Ісі болмай ендігі сұлулықпен, сұмдықпен, 
Кетіп жатыр жігіттер, өтіп жатыр тірліктен. 
Кеше ғана солардың біреуінен ілгері, 
Біреуінен кейіндеу, біреуімен жүрдік тең...
Ұмтылумен ұлтым деп, жұлқынумен жұртым деп, 
Бір жағынан килігіп, құдай ұрғыр, құлқын кеп, 
Дүниенің түбіне жете алмай-ақ ақыры, 
Өтіп жатыр жігіттер, кетіп жатыр біртіндеп.
Ағайынмен біреуі арыздасып, соттасып, 
Кетіп жатыр кезекпен, кетіп жатыр топтасып. 
Көрінгенмен оттасып өтсе күні бірінің, 
Өкінумен өткен бар, бармақ шайнап.., шоқ басып.
Топ алдына түспей де Төле бидей топ бастап, 
Қарапайым жүріп-ақ қайсыбірі өтті асқақ, 
Қызғанумен, күндеумен өткендер бар, қайтерсің, 
Екі жақсы бас қосса – арасына от тастап.
Өтсе бірі қырлана, күпір күліп, күпініп, 
Өтіп жатыр біреулер түк бітірмей түтігіп. 
Бүгіліп те өткен бар, түңіліп те кеткен бар 
Дүниенің баянсыз бетіне бір түкіріп.
Біреуінде ақша бар, біреуінде бақша бар, 
Біреулері – қарнының қампиғанын бақ санар. 

271
Екі иығын жұлып жеп, өліп-өшіп біреуі 
Өлмейтіндей болып-ақ өңмеңдейді, пәтшағар!
Қосыла алмай қатарға, ілесе алмай көпке бір, 
Ізім-қайым қаншама іздеуі жоқ өтті өмір. 
Ағайынмен біреуі ырылдасып, керісіп, 
Қайдағыны терісіп, қала берді шетте құр. 
Сыймай дала, тауға да, сыйыса алмай аулаға, 
Сақинасыз сау басын сала жүріп саудаға, 
Кердең басып өмірден өткендер бар не керек, 
Кеткендер бар, қайтейін, келмей-ақ бір тәубаға!
Ұмтылумен ұлтым деп, жұлқынумен жұртым деп, 
Бір жағынан килігіп, құдай ұрғыр, құлқын кеп, 
Дүниенің бұ жалған жете алмай-ақ түбіне, 
Кетіп жатыр жігіттер, өтіп жатыр біртіндеп, 
кетіп жатыр біртіндеп!..
* * *
Қызығудан мен таймай,
қызуыңнан сен таймай,
қатар келе жатырмыз қызығымыз ортаймай,
Ішкен асым бойыма тарамастай көрінер,
жастық алып
жаныңа жарты сағат жантаймай.
Жұлдызыңның жанғанын сен тілемей, мен тілеп, 
жұғын болмай жалғаның, жанып-күйіп елтіп ек, 
жарқыраса жанарың, жадыраса қабағың, 
қазан-ошақ сылдыры кетер еді тентіреп!..
Көңіліңнен көз жазып қалар болсам сәтке бір, 
кермек тати бастайтын сияқтанып тәтті өмір, 
қызуынан
қырық жыл қоса ағарған қосақтың 
отындай-ақ ошақтың шалқыр еді-ау шат көңіл!
Жұғын болмай жалғаның, жанып-күйіп алғаным,
қызуыңа тоймадым,
қызығыңа қанбадым,
өзіңде деп білем мен, төзімде деп сендегі
өмірімнің өзегі – тірлігімнің бар мәнін. 

273
272
* * *
Қалмапты бейнең есімде, 
көгілдірмісің, ақпысың, – 
айлы бір жаздың кешінде 
айналып соқшы, бақ-құсым! 
Кімдерге құшақ жаймадым, 
кімдерді ғана пір тұтып, 
аздығынан да айланың 
алдым ба сені үркітіп?!
Баққа да, сорға болмай құл, 
кеткен ем тартып жолсызбен, 
ұрдажық кезде сондай бір 
ұрындым ба екем жөнсіз мен? 
Көтеріп кеуде, шығандап, 
хақтан да күтпей көмекті, 
жүргенде жалаң ұрандап, 
шошытып алсам керек-ті!
Ұштың да кеттің асыға, 
жетпеді даусым жөткірсем, 
қайырыла соғып, 
қасыма
қонбай да содан кеттің сен. 
Түсінбей жүрген соны да, 
ақылым аз ба, айлам кем, – 
қондыра қояр қолыма 
бар еді менде қай дәрмен!...
Салтымда жоқты пір тұтып, 
санама сіңіп сайқал-ән, 
алыппын әбден үркітіп, 
қонбастай етіп қайтадан. 
Тұғырдан тайып тасы да, 
торыққан ердің халі бұл, – 
Қонбасаң – қонба басыма, 
қайырыла кетші тағы бір!.. 

273
КӨКТӨБЕТ
О, көктөбет, көктөбет, 
шынжырлаулы қалпында-ақ, 
арпалыса бересің, 
айналаңа арпылдап, 
үресің де жүресің 
қаңқылдап та маңқылдап...
Мен дегенде жының бар – 
Жауыңнан да жат көріп, 
жұлқынып та бітесің 
тап-тап беріп, тап беріп, 
қылқынып та бітесің, 
қарғыбауыңды үзердей 
ортасынан қақ бөліп.
Сүйек-саяқ тастасам –
жүліктерше жылмаңдап,
жығылады жүнің де,
құйрық жағың бұлғаңдап,
қыңсылап та қылмаңдап,
бауырыңмен құм қармап,
тұрғаныңды білмейсің (өзіңді ме) кімді алдап.
Не десек те, 
итсің ғой,
ендеше тек үріп қал, 
жеті атаңнан кісіге үру деген ғұрып бар, 
дүниенің сен үшін шыр айнала бергені, 
лайлана бергені жақсы емес не тұнықтар! 
Үріп қал тек, үріп қал! 
Ырылдап қал, ырылда,
ығытыңа келгенде – әке десе бұрылма,
айтағы бар иеңнің қасындасың, қорықпа,
арсылда да қалшылда,
басылмасын «жының» да.
Зыр жүгіре зырылдап,
ырылдап қал, ырылдап,
арам болсаң – абырой,
қабар болсаң – бұрын қап!

275
274
Жанай өтер тұсыңнан жақсылар бар,
ғаріп бар,
жайы келе бермейді иттің оны анықтар, 
қарсы алдына талтайып тұра қал да көлденең, 
қаба алмаған күнде де,
сонадайдан сарып қал! 
Кім біледі, Көктөбет, 
тіс керек те қабуға, 
сару үшін – көт керек! 
Адам көрсең одан да 
аласұра ырылдап, 
абыройын тек те кет!
Көкпарлыдан дәметіп, 
шоқпарлыдан бұғын да, 
елдің сөзін қайтесің, 
көмейіңді тығында, 
«Оңбаған ит екен!» – деп, 
әрі кетсе күлер ел, 
тойған жерді мекендеп, 
қойған жерде – үре бер! 
* * *
Мына сарын – қай сарын – құлағың түр,
құлағың түр.
Жетпесең жылап ұмтыл,
ащы мұңның мына бір ар жағында
аңсап ішкің келетін бұлағың тұр.
Қызығына өзінің батып анық, 
асау бұлақ арқырай жатыр ағып, 
дара шалғай, ағайын, әрі аса алмай, 
жүрмеңдерші тағы да қапы қалып!
Жеттім бе деп, 
жыласақ – жылап та алып, 
құласақ та құлайық бұлақ барып, 
бірімізге-біріміз сүйенелік 
бірімізден-біріміз құлақтанып.
Бұйырмаған тағдырдың пырағы ұшқыр, 
кім ұғады халімді мына мүшкіл, – 
бұлаққа да жетерміз, 
жетерміз-ау, 
ар жағында оның да 
бір ағыс тұр!..

275
* * *
Өткенге де,
кеткенге де мұң шығып, 
басыңызға не күн туды мұншалық, 
бұрын да сөз ермеп пе еді соңыңнан, 
көрмеп пе еді көңіліңді кір шалып.
Түрін көріп шеріңіз бен шеменнің, 
жан-сырыңды ұға қояр деп ең кім, – 
Сенің тіпті бар-жоғыңды білместен 
тірлік кешіп жүрген жоқ па көбі елдің.
Көкірегіңнің бұрқыратып от-селін, 
елдің қамы сияқты еді-ау көксерің, – 
қасың түгіл, 
достың өзі кешегі
хал-күйіңді біліп жатқан жоқ сенің!
Бірі дұрыс болғанымен, 
бірі ағат,
оларды да отыр деме кінәлап, 
бүгін еріп кетпегенмен, 
көр де тұр –
түбі келіп түсінеді жұрағат.
Қаумалаған дұшпаны бар, досы бар, 
кешегі асқақ кездеріңді есіңе ал: 
бойын елге көрсетуден үркетін 
ойы кемге кейігенде... 
не шығар!
* * *
Арман-қиял, не жең мені, не жеңдір, 
арғы бетте арбау барын сезем бір, 
керуен біткен кері айналып лезде, 
ақсақ түйе алға түскен кезең бұл.
Амалың жоқ, енді билік соларда:
салдыр-гүлдір сазы бөлек қол арба...
Ақсақ түйе...
аяқтыға жол бермей,
тұлпарды да түсірмей тұр ол алға.
Қисық арба қисалаңдап түсті алға, 
енді күн жоқ досыңа да, дұшпанға, 

277
276
кімнің көзін оям дейсің кіжініп, 
қайда бара қоям дейсің... ұшқанда!
Көк желкеңнен жаныштайды жат салмақ, 
ей, ағайын, дабылыңды қақсаң – қақ! 
Ақсақ түйе бара жатыр ақсаңдап, 
сен қарайсың екі көзің ақшаңдап!
Кілт бұрылып кете де алмай сен дербес, 
көп қазақтың бірі болдың керуенге өш, – 
енді кімге өкпелейін, құдай-ау, 
ақсақ түйе көпке дейін...
жол бермес!
* * *
Кемелдігі, кеңдігі 
алыс-жақын ағайынға белгілі, 
айта алатын ел ішінің аужайын 
жалғыз ақын мен шығармын ендігі.
Туысқанға не керегін,
не керек,
мен айтпасам,
кім айтады шегелеп, –
ұлықтың сөз ұқпайтынын білсек те,
есті бірі ойланар ма деген ек.
Хан қызығып қарағандай, бай күндеп, 
ақындар ек,
арыстандай айбынды ек. 
қынабынан суырылған қылыштай 
өлең жазу болды қашан жай міндет?!
Халқым дейтін, –
Хақ жолының құрбаны
қайда бүгін сол ақындар жұрнағы? –
Өтірікке еті үйреніп бірінің,
бірі – жоқты көки беріп... тұрғаны!
Таңдайларын тақылдатып тәтті уыт, 
кетті бірі мәнсап іздеп, бақ қуып. 
Шаңырағы шайқалды да шындықтың, 
күліп қана
сынып бара жатты уық!...
Ұмытты ма ғұрыпты да, халықты, 
ондайлардың сөзі кімге дарыпты, – 

277
біреулері бата беріп бақсыға, 
енді бірі жата беріп... жалықты.
Опырыла он бөлініп ой күнде 
дегбір қалмай дедектеймін кейбірде, 
Осыларды айту үшін жаралған
жалғыз ақын мен шығармын деймін де.
* * *
Жастықтан да, мастықтан да айықпай, 
мен де бүгін кетті дейсің байып қай, 
қалт-құлт етіп келе жатқан жайым бар 
Мұзды мұхит үстіндегі қайықтай.
Айланы еміп,
майға бөгіп арсыздар, 
(Іштерінде біразыңыз барсыздар!) 
Кісіліктің қор болғанын көргенде 
Жүрек тулап, 
қаның қызып, 
жан сыздар!...
Қыр көрсете кеме жасап қияқтан,
аш болмаған,
мас болған сияқтан, –
сайтанға еріп кете беріп,
тоқтайсың,
ардан аттап өте беріп,
ұяттан.
Сені қайтсін суайттар мен сылқымдар, 
өзіңді де, сөзіңді де кім тыңдар, – 
...Қайда бара қоям дейсің бірақ та, 
дәл осындай,... 
әлі осындай жұртың бар!
ТІЛ
Мін тағып ес білгелі «достың» көбі, 
барымды басқаша етіп кескіндеді. 
Бермесем өзім жайлы өзім айтып, 
білсем деп жүрген де жоқ ешкім мені.
Жатпай ма ел: «түсі игіден түңілме», – деп, 
бір жанмын білім де көп, мінім де көп, 

279
278
Кетер ем баяғыда бақытты боп, 
келеді жібермей-ақ тілім бөгеп.
Туғалы тура сөзден іркілмеген 
дерт болып жабысқалы бұл тіл деген, 
жамандап мені біреу оңған емес, 
ешкімнен болған емес күлкім де кем.
Болған да жеріміз жоқ елден ығыр, 
өтуде ертелі-кеш төрде ғұмыр, 
Қызыл тіл
ақиқаттың ақ жолынан 
ауытқып,
ала қашып көрмеді бір.
Бәрі де еркінде ғой бір АЛЛАНЫҢ, 
Мен оны басқа жаққа бұра алмадым, – 
сұм десе, сұмырай десе иек қышып, 
тұрады көре сала ұрандағым.
Түгі жоқ демеңіздер қызығарлық, 
жарасып жақсы жердің қызын алдық. 
Ермедім ырқына да майда тілдің, 
көрмедім «ой, кәпірдің» ізін аңдып.
Сөзіме құлақ түріп жүрген бала, 
сен неге жалт қарадың күлмең қаға, – 
Ол рас,
сорымды да, бағымды да
тапсам мен – тауып жүрмін тілден ғана!
аҚЫЛ
Тарпаң десін біреулер, жалтаң десін, 
күйінесің ол үшін, калқам, несін, – 
ауған жүгің оп-оңай оңалады, 
қонады әлі жазыққа салқар көшің.
Түсемін деп соңына кемел ойдың, 
осы емес пе көргенің, өне-бойғың, 
сен де қашан кісінің тілін алып, 
айтқанына біреудің көне қойдың?!
Дұшпаныңа демейін кетсін кегің, 
жараса да қояр ма тепсінгенің? 
Көре алмайтын сені де кезігеді ер, 
өзіне бер досыңның көпсінгенін.

279
Қарап қалған заман ғой ері езіне, 
Қасыңның да қимасын бер өзіне, 
Ағайының алыстан жүндей келер, 
күндей берер мекері, мерезі де.
Керілгенде үзіліп кекшіл шідер, 
соның бәрін бір күндік өткінші көр, 
Менен басқа ешкімің жоқ-ау бірақ: 
«Жалғасы еді жақсының, жетсінші!» – дер.
Аларың да бар әлі, күтерің көп, 
ойлама сен осымен бітемін деп. 
Күн де туар көкмайса құрақ өңдес, 
тұра бермес әмісе түтеп індет!
* * *
Жүргенде бейғам ғана іздеп бақты, 
боқырау –
боз қыраулы күз кеп қапты. 
Достан да, дұшпанынан да қалған көңіл 
ақыры айсберг-мұз боп қатты...
Тарығып,
талқан түйіп – тәттіміз деп, 
сабылып, жоқ ұшпақты, шаптық, іздеп. 
Көрсетпей күнесті де, сірестіре
көңілді көкала мұң жапты мұз боп.
Бұйырмай өзің буған теңнен үлес, 
тұзың сор болды бүгін, еңбегің еш. 
Ағадан, ініден де қалған көңіл 
мұз болып бара жатты енді ерімес.
Таптырмай ыңылдауға лайықты ән, 
қайғыдан қапелімде кім айыққан? – 
Естіні есігіне телміртеді 
құл-құтан
қабағынан құдай ыққан!
Барады билеп-төстеп елді ұрылар,
жол бере қоймас, сірә, енді бұлар,
Жабысып балағыңа
жүргізбейді
жүн-жұрқа,
қыл-қыбыры,
кендірі бар.

281
280
Пұл болып бұлдырақ қыз бұрымы ескі, 
біржола үрейлінің үні де өшті. 
Тынарсың Сен де, көке, түбі терлеп, 
қайтерсің жібітем деп жібіместі!.
наСЫБаЙ. ШаЛ мЕн КЕмПІР
Қисайып көне тулақ-елтіріге, 
«таршылық көрмейсің,– деп,– мен тіріде»,– 
қутыңдап қаршығадай қартың отыр 
насыбай уқалатып кемпіріне.
Сөзінің аяғы жоқ, 
басы қайда, –
отыр шал омырауын ашып айға, 
шұбырып сілекейі төне түсер 
кемпірі уқалаған насыбайға.
Үлкені осы болып мұратының 
танауы таппай-ақ тұр, сірә, тыным. 
Ерінге ытқыта бір жеберсе ғой 
көк бурыл насыбайдың бір атымын!
Суалған екі жаққа ұрт бітіріп, 
тілімен кетік тісті бырт-бырт ұрып, 
көтеріп кемиегін кемпіріне, 
жатсам-ау, деп отыр ма, шырт түкіріп?
Енді оған керек те емес жалған атақ, 
ешқайда бармайды 
атын талға матап, 
насыбай уқалатып кемпіріне 
жатқаннан шалың үшін бар ма рахат!
Желбіреп етегі мен жең түріле, 
«жамандық көрмеспін, – деп, – сен тіріде», 
шалының насыбайын үгіп беріп, 
қояды күлмең қағып кемпірі де.
... болмасын жүйкесі де ту-талақай, 
насыбай уқалап бер, уқала, апай!

281
ЫмЫРТТаҒЫ ДИаЛоГ
 – Бектұр-ау,
мына күн де бұзылайын деп тұр-ау,
 – Бұзылайын деп тұр, білем, зәнталақ, –
деді Бекең,
көздері сәл қанталап.
 – Бұршағы ма, қар аралас жаңбыр ма, 
Қарауытып... 
 – Қалай екен мал қырда?
 – Қораны да бүтіндемей, үйді де...
 – Е, Жасаған! Соған да қол тиді ме.
 – Келіп қалды-ау қысың да,
 – Жә, қысылма.
 – Жаз дегенің өте шықты-ау тегінде.
 – Қарар деп пе ең көңілге.
 – Қас-қағымда өте шыққан өмір-ай!
 – Өзің қолда...
 – Е, Құдай.
 – Шалым-ай,
өтіп бара жатырмыз-ау... жарымай.
 – Қоймады ғой айналдырып бір қырсық, – 
деп Бекең де әлдекімге тұрды ұрсып.
 – Бірақ, талай қызық та күн болыпты-ау!
 – Е, Құдайдан қорықпау...
 – Бақыттың да құшағында балқыдық.
 – Әй, оттамай! – деді сонда шал тұрып: –
 – Шайынды қой, 
Орнат ана мосыны,
Өмір депті бұрынғылар осыны!...
ЖЕҢЕШЕ
Енді ойласам,...
отыздарға мол келген,
жесір еді, кесір еді сол жеңгем,
бұрым болып өрілмейтін қара шаш,
білек түгіл, көрінбейтін қол жеңнен.
Қолаң шашты қобырата бір тарап, 
үсті-басын қағып-сілкіп, қымтап ап 
жүруші еді, 
күлуші еді сылқылдап, 
ішіп алып ләйлісе жұрт арақ.

283
282
Абысыннан асыра айтып әнді үздік, 
қажытқанын жасыра айтып жалғыздық, 
қасымызға қисая сап кейде бір 
көз шырымын алушы еді сәл мызғып.
Өзі болып арсыз көңіл көз құрты,
еркегі де қалмады еріп, 
ез, 
қырты,
оны көрсе жыбыр ете түсетін 
елудегі Егордың да жез мұрты.
Біріне де бола алмады майлы ішек, 
қой қайырып, 
қозы бақты, 
жайды ісек,
қайда барса қыр соңынан қалмайтын, 
біздер оның «әмеңгері» – қайнысы ек.
Әлдеқандай етіп бізді, зорайтып, 
шешеміз де тапсыратын соны айтып. 
Жеңгеміздің жалғызілік жарасын 
жүрміз деп те ойламаппыз молайтып! 
Басқан ізін аңдығандай дәл бағып, 
қайда барса, біз де бардық, 
қалмадық.
Соған да мәз болушы еді жеңешем, 
өзін-өзі алдап қойып,... алданып.
Қалжың айтып қағысқанда жездемен, 
ағыл-тегіл ағылатын сөз деген, 
елікке де ұқсап қалып сол шақта, 
көріктене түсуші еді өзгеден.
Асықтырған өсек-аяң, күңкіл ме, – 
бізге тастап қора-қопсы, мүлкін де, 
бәрімізді «Қап!» – дегізіп, 
жеңешем
басқа жаққа көшіп кетті бір түнде.
Мұндай кезде өсектің де оты үдер, 
керауыздар одан басқа не тілер, – 
«Естігенбіз» кетем» – деп те жүргенін. 
«аяғы ауыр екен» – деп те көкіді ел.

283
«Төркініне кетті» – деді біреулер, 
«түбіне... сол жетті!» – деді біреулер. 
Жесірлігін, кесірлігін көре алмай, 
жеңешеме кекті де еді біреулер.
Таппады ма өздерінен еш бедел, 
көздерімен жер шұқыды бөспелер. 
Көпке дейін жүрді ауызынан тастамай, 
«анау еді», «мынау еді», – дескен ел.
«Жарға ұрынып жүре ме – деп, – қыз неме» – 
анам оны көп іздеді күз келе, 
жөн айтпастан кетті солай жеңешем, 
өзге түгіл, әмеңгері – бізге де! 
СаҒан аЙТам
Болды деп бала жастан жырға құмар, 
жырдай ғып айтып отыр мұндағылар, 
талай сөз тасқа басып шығарыпсың, 
тәп-тәуір ұйқасы бар, ырғағы бар.
Бопты тек ойдан гөрі Одаң басым, 
мақтапсың көрінгеннің көк алмасын, 
айтады ел:
тез біліне бастады деп, 
ақынның арғымағы бола алмасың.
Бас шұлғып,
бастық айтса мақұлдадың,
мақтадың сатқынды да, сатылғанын,
бір рет тым құрыса
арыстандай
ақырып
айға қарай атылмадың...
Көлдетіп керек жерде көз жасыңды, 
күйттеумен жүріп алдың өз басыңды. 
Жағалап «жақсыларды», 
сездің ерте
ақын боп енді ешкімнен озбасыңды.
Көп жылғы қалыңдатып «қолдың кірін», 
толысып,
топ жармай-ақ толдың бүгін, 
азулы ағайыны бар-жоғымен 
өлшейтін болып алдың ердің құнын.

285
284
Жаумасын біледі де көктен бедел, 
өлеңшің өлермен де өктем келер, 
Кім білсін,
сені көрген сырт ағайын:
«Ақындар осындай боп кеткен бе?» – дер.
Қазіргі дүрмекте де, дуда барсың, 
уланып, әлі талай буланарсың. 
Қолпаштап қошеметшіл көп шуылдақ 
армансыз атыңды атап шулап алсын!
Айналаң сүйемелдеп, сүйрегесін, 
селт етіп сен де кімнен именесің? – 
сый көріп, сыйлық алып, сынға түсіп, 
дүрмекке, құрметке де үйренесің.
Шығандап барып-барып, 
қайта кел де,
атыңды шығара бер байтақ елге. 
Құтылмас бақ та қашып, 
таққа да шық,
...тек қана ақынмын деп айта берме!
* * *
Барымның өзін бұлдауға 
базарын қимай барлық түн, 
айналып көмей құрғауға, 
қалайы татып, қарлықты үн.
Таңдатпай даңғыл жолды да, 
құр кеткен күндер құн даулап, 
көл-көсір көңіл орнына 
құралай ішпес тұрды-ау қақ.
Желігім отқа семірмей, 
желпінуге де жетпей дем, 
Бедері кеткен өңірдей, 
безере түсті бет-бейнем.
Керегім болмай тұр елге, 
қай жаққа барып оңалам? 
«Қой, енді, – деймін, күлем де? – 
тып-тыныш жатып... демалам!» 

285
маҚПаЛ-ҚЫЗ – маҚПаЛ ӘнІм-аЙ!
1984 жылы бір топ жазушы, бас-
пагерлер болып семейге барғанбыз. 
Қайтарда жолдастарым Алматыға 
ұшып кетті де, мен бір жыл бұрын 
қайтыс болған шешемнің жылын бер-
мекке әлдекімнің жеңіл автокөлігін 
жалға алып, Үшаралға жалғыз аттанып 
едім. Жол алыс, елді мекені сирек меди-
ен дала, ойыма аяулы анам орала береді. 
Қалғып-мүлгіп келе жатқанда жүргізуші 
жігіт алдындағы күйтаспа тетігін 
бассын. Тұманбай сөзіне жазылған 
жергілікті композитор Жанкелдінің 
(Ақсулық) сол кезде ел ішіне кеңінен та-
рай айтылып жүрген «Өзімнен қорқам» 
дейтін бір әнін жас әнші Мақпал 
Жүнісова шырқап қоя бергені. содан...
...Айналамыз қожыр-қожыр жақпар құз, 
Үшаралға беттеп келе жатқанбыз, 
қалғып-мүлгіп отырғанда, 
кенеттен
шырқап ала жөнелгені Мақпал-қыз.
Кәрі аспанның қабағы да ашылмай, 
көңілімнің алаңы да басылмай, 
жолым да өнбей, 
сағат тілі жылжымай – 
әр минуты болып еді ғасырдай.
Еске түсіп кешегі өткен әз-анам, 
маза қалмай келе жатқан мазадан, 
қанатына іліп алып кетті енді 
сыңғыр-сыңғыр, 
күмбір-күмбір 
ғажап ән! 
Біржолата үзілердей өзегі 
мамыражай Мақпал – әннің өзі еді. 
Астаң-кестең болып кетті дүние, 
тасып ағып, көл-дария, өзені.

287
286
Еліктіре ертіп алып бізді де, 
кетті-ау дейсің үзілдіре, үздіге, 
Көз алдымнан көшіре бір өткізіп, 
жаңбырлы жаз, 
жасыл көктем, 
күзді де.
Әсем әуен бірте-бірте аспандап,
сұқсұр ұшып,
суға сүңгіп қасқалдақ,
Хаққа мүлгіп қала бергем, Жасаған,
жан егіле,
жанарымнан жас парлап!
Жан-дүнием езіле ме, бой балқып, 
қалмағандай жаңағы ауыр ойдан түк, 
кәрі аспанның қабағы да ашылып, 
ақша бұлттар бара жатты жай қалқып.
Өзім де іштей ыңыл қағып, 
ән құрап,
үнтаспаға төне түсем, 
сәл бұрап,
күрт өзгерген дала жақты шолам деп 
тұла бойым бара жатты балбырап.
Көптен бері қабағыма батқан мұң, 
жартасына шағылысып шатқалдың, 
санамызды сансыз ойға жетелеп 
алды-кетті әсем үні Мақпалдың.
Жаңғыртқаны-ай, 
деймін сонда жақпарды үн, 
құлай жаздап, 
жылай жаздап,.. 
шақ қалдым. 
Жырлағым кеп, – 
сәл қайғылы, 
сәл мұңды
даусын ғана тыңдағым кеп Мақпалдың!. 
...Алматыға қайтып келе жатқанмын! 

жүктеу/скачать 0,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: