Шерубай Құрманбайұлы терминологияны біріздендірудің Ғылыми-әдістемелік негіздері

ӘДЕБИЕТТЕР 
1. Авербух К.Я. Общая теория термина. – Иваново, 2004. –252 с.
2. Әбдірахманов А. Термин қалыптастыру тәжірибесінен//Қазақ 
терминологиясының мәселелері. Алматы: «Ғылым», 1986. 65-71 б.
3. Герд А.С. Проблемы становления и унификации научной 
терминологии//Вопросы языкознания. 1971. № 1. С. 14-22. 
4. Жонкешов Б. Стандарттау және қазақ терминологиясы//
Қазіргі қазақ грамматикасы мен терминологиясын зерттеудің не-
гізгі бағыттары. – Алматы, 2010. 203-207 бб.
5. Ивина Л.В. Принципы и пути образования терминосистем//
Лингво-когнитивные основы анализа отраслевых терминосистем. 
С.19-28.
6. Как работать над терминологией. Основы и методы. Москва: 
«Наука», 1968. –76 с. 
7. Канделаки Т.Л. Опыт разработки принципов упорядочения 
терминологий (Конструирование словарей системного типа) //Со-
временные проблемы русской терминологии. –М.: «Наука», 1986. 
С. 124-140.
8. Карпинская Е.В. Унификация, стандартизация, кодификация 
терминов. Понятие о гармонизации терминов и терминосистем / 
Е.В. Карпинская//Культура русской речи. Учебник для вузов. Под 
ред. проф. Л.К. Граудиной и проф. Е. Н. Ширяева. –М.: «Изда-
тельская группа Норма–Инфра», 1999. –560 с.
9. Кияк Т.Р. Лингвистические аспекты терминоведения: учеб. 
пособие / Т.Р. Кияк. – Киев: УМК ВО, 1989. –104 с. 
10. Кобрин Р.Ю. О формальных критериях терминологичности 
и методологическом обоснования работ по унификации и стан-
дартизации терминологии//Проблематика определений терминов 
в словарях разных типов. Ленинград: «Наука», 1976. С.174-181.
11. Крыжановская А.В. Сопоставительное исследование тер-
минологии Культура русской речи: учеб. для вузов / под ред. Л. К. 
Граудиной, Е. Н. Ширяева. – М.: НОРМА, 2003. – Гл. ІV, § 27. – С. 
208.

85
12. Крыжановская А.В., Симоненко Л.А. Актуальные пробле-
мы упорядочения научной терминологии. –Киев, 1987. –161 с. 
13. Курышко Г.Ф. Явление синонимии в профессиональной 
лексике (на материала немецкой и русской медицинской терми-
нологии). М:, «Народный учитель», 2000. –136 с. 
14. Құрманбайұлы Ш. Қазақ терминологиясы дамуының ғылы-
ми қағидаттары. – Алматы: «Сөздік-Словарь», 2004. –208 б.
15. Құрманбайұлы Ш. Терминологияны стандарттау мен рет-
теу туралы// «Терминологиялық хабаршы», 2005. № 4 (12). 14-20 
беттерде. 
16. Құрманбайұлы Ш. Терминтанушы құралы. – Алматы, 2007. 
– 208 б.
17. Сопоставительное исследование терминологии современ-
ных русского и украинского языков: Проблемы унификации и ин-
теграции / А. В. Крыжановская. –Киев: Наук. думка, 1985. - 204 с.
18. Линвистические проблемы научно-технической термино-
логии. Москва: «Наука», 1970. –232 с. 
19. Лотте Д.С. Основы построения научно-технической терми-
нологии. Вопросы теории и методики. М.: Изд-во АН СССР, 1961. 
–160 с.
20. Магомедов С.К. Унификация терминологии нормативных 
правовых актов Российской Федерации: Дис. ... канд. юрид. наук: 
12.00.01 : Москва, 2004 154 c. 
21. Моргенштерн И.Г. Унификация терминологии – важнейшее 
условие ее совершенствования / И. Г. Моргенштерн, Б. Т. Уткин // 
Советская библиография. – 1974. – № 3. – С. 20.
22. Пашаева Г.Б. Основные принципы и меры унификации тер-
минов. 
23. Сложеникина Ю.В., Звягинцев В.С. Нормализация и коди-
фикация терминологии в условиях вариантности. – Самара: СФ 
МГПУ, 2018. –112 с.
24. Суперанская А.В., Подольская Н.В., Васильева Н.В. Нор-
мализация и стандартизация//Общая терминология: Терминоло-
гическая деятельность. – М., 2008. С.187-203. 

86
25. Тур Н.О. http://www.vestnik.vsu.ru/pdf/lingvo/2015/01/ 2015-
01-09.pdf
26. Унификация нормативной правовой терминологии и еди-
ное правовое пространство России // httpwww.library.ruhelpdocsn 
57055termin.doc
27. Фомина Л.Ю. Унификация нормативной правовой терми-
нологии: дис. ... канд. юрид. наук: 12.00.01 Саранск, 2006 187 с.
28. Шелов С.Д. Термин. Терминологичность. Терминологиче-
ские определения. Санкт-Петербург, 2003. – 280 с.

МАЗМҰНЫ
Кіріспе..............................................................................................3
Ғылыми-әдістемелік құралда қолданылған терминдердің 
глоссарийі........................................................................................7
Терминологияны біріздендірудің жалпы бағыты........................10
Терминдер қолданысындағы әркелкілік және терминологиялық 
жұмыстар қатарындағы біріздендірудің орны............................19
Терминологияны біріздендірудің мақсаты...................................27
Терминологияны біріздендіру барысында атқарылатын 
терминологиялық жұмыстар..........................................................29
Терминологияны біріздендірудің қажеттілігі................,...............33
Терминологияны біріздендіру – ұғымдар жүйесін дәл 
бейнелейтін терминжүйе қалыптастыру........................................34
Ұғымдар жүйесін түзу – біріздендірудің маңызды сатысы.........35
Терминологияны біріздендірудің лингвистикалық қыры..........38
Терминге қойылатын талаптар......................................................43
Терминологияны біріздендіруде ұлттық терминүлгілерді 
қалыптастыру мәселесі...................................................................50
Біріздендіру және ғылым тілін халықаралықтандыру үрдісі......54
Стандарттау – терминологияны біріздендірудің кейінгі 
сатысы...............................................................................................71
Біріздендіру және терминография.................................................74
Біріздендіру жұмысының жариялылығы......................................77
Терминологияны біріздендіру жұмысының ұйымдастырылуы 
туралы..............................................................................................79
Қорытынды......................................................................................82
Әдебиеттер.......................................................................................84

Шерубай ҚҰРМАНБАЙҰЛЫ
ТЕРМИНОЛОГИЯНЫ БІРІЗДЕНДІРУДІҢ 
ҒЫЛЫМИ-ӘДІСТЕМЕЛІК НЕГІЗДЕРІ
(Ғылыми-әдістемелік құрал)
Редактор 
Ш. Құрманбайұлы
Корректор 
Ш. Құрманбайұлы, С.Итеғұлова
Басуға 3.12.2020 қол қойылды. Қағазы офсеттік. 
Қаріп түрі «Times New Roman». 
Пішіні 60х84 1/16. Шартты баспа табағы 5,1.
Таралымы 1000 дана.