Сіби білім беру
Сымдардың стандартизациясы
жүктеу/скачать 9,83 Mb. Pdf көрінісі
|
| Сымдардың стандартизациясы.
Құрылыс және жөндеу көзқарасынан мүмкіндік болғанша біртүрлі сымдарды қолданған ұтымды. 400 кВ желілері әдетте екі немесе үш данадан тұратын түйіннен 72/565 мм 2 болатты алюминий сымдарымен орындалады. 110 кВ желісінде аса жиі 39/305 мм 2 бір немесе еселенген болатты алюминий сымдары, ал жүктемесі шағын болатын желілерінде – 25/152 мм 2 болатты алюминий сымдары қолданылады. Осындай сымдар көлдеңен қималарының қатаң топтастырылуының өзі экономикалық тұрғыдан ақталған болып табылады. Тіреу іргетастарының маңызды зерттеулері Швейцарияда өткізілді: Ресейде қолданылатын жинақталған темірбетонынан жасалған іргетастар шпалдық іргетаспен салыстырылды. Соңғысында шпалалардың қажетті саны өзара металды бөренелермен жалғанады және тіреу аяғы н осы бөренеге бекітеді. Артықшылық ең арзан іргетас ретінде шпала құрастырылымына берілген болатын. Осындай қорытынды назарға тұрарлықтай. Шпала іргетастары Швецияда, Канадада, Норвегия мен ФИнляндияда кеңінен таралған, себебі осы мемлекеттер орманға бай болып келеді. Топыраққа салынған шпалалар шіріп кетуге аз ұшырығандықтарынан, сонымен қатар сүректі майлауда мағыналы жетістіктер белгілі болғандықтар Сібірде және Ресейдің солтүстік еуропалық бөлігінде электр тасымалдау желілері үшін шпала іргетастарын қолдану жөнділігігн қарастыру керек. 404 Бельгия, Нидерланд және Германия инженерлерімен бірлесе отырып құрастырылған тарамдалған фазаның секіруін алдын алудың әмбібеп әдісі үлкен қызығушылық тудырды. Әдіс тарамдалған фазалардың иқарқынды секіруіне кез-келген ұшырағыштық кергіш арасындағы тоғыспалардың шиыршықталу мүмкін болмағандығымен шартталады, ол біртарапты тайғақтың немесе қатудың ұлғаюына септігін тигізеді, яғни, мұздатылған сым ауқымды көтергіш күші бар қанат пішініне ие болады деген белгілі ережесіне негізделен. Шөгу нысаны аралық бойымен шамамен бірдей болғандығынен, сымның әрбір кескініне ықпал етуші күш үйлеседі және секіру аралық ортасында ең үлкен мәнімен жартылай толқынның қауіпті нысанына қалыптасады. Бірреттік сымдардың тұтас аралықтарында ширатылуы шөгудің басқа нысаны қалыптасуына әкеп соғады: өз ұзындығының үлкен бөлігінде мұздатылған сым сопақ нысанына қалыптасады және оның ұштарында ғана мұздың қату біржақты болып табылады. Нәтижесінде, көтергіш күш әлсіз бола бастайды және сымның ұзындығы бойында бірдей шамамен пайда болмайды. Сәйкесінше, секіру де әлсіз түрде немесе мүлдем пайда болмайды. Солайша, тарамдалған фазаның өзі секіруге жиі тап болады, және аса қауіпті нысанында. Оның алдын-алу үшін тарамдалған фазаның сымдарын кергіштермен жалғамау немесе топсалы бекіткіші бар кергіштерді қолдану, олар кезінде сым кергіш қысқышында бос айнала алады. Осы әмбібеп әдісі үлкен табыспен желілердің бірқатарында іске асырылған. Сымдардың синтетикалық ажыратқышына қатысты Египеттің тәжірибесі аса қызықты, эпоксидті шайырдан, яғни, анағұрлым нашар синтетикалық материалынан жасалған ажыратқыштардың өздері фарфор ажыратқыштарымен салыстырғанда қарқынды ластану шарттарында басым болып келетіні орнатылды. Аса ластанған аймақтарда эпоксидті шайырдан жасалған ажыратқыштарын қолдануды ұсыну дұрыс емес. Одарды қолданудың 4...6 жылынан кейін олардың беттерінде зақымдалулар пайда бола бастайды, себебі эпоксидті шайыр атмсофералық ықпал ету мен ластанудан арнайы қорғанысты талап етеді. Қазіргі кезде аса ластанған аумақтарда сәтті қызмет атқарып отырған материалдар белгілі, бірінші кезекте ол силикондар мен кейбір эластомерлер. Электрлік доғасының ажыратқыштарға тигізетін әсері туралы сауал да үлкен қызығушылық танытып отыр. Табақшалы ажыратқыштардың тізбектер беттерінің бойымен разрядтар әртүрлі тігінен жазықтықтарында пайда болады, яғни, ажыратқыштардың берілген бір бөлігінде доға бір, ал басқаларында - екінші жазықтықта жанады. Осы кезде жеке доғалардың барлық тізбектерді жасыратын жалпы доғасына көшуі қиындатылған және 405 анықталған, бір уақытты талап етеді. Зерттеу жолымен балқытылған сымдар тізбекте жетеуінен екі немесе үш ажыратқышты жапқан кезде алғашқы тіреу нүктелерін ұштастыру бірден емес, тек 30 мс кейін ғана іске асырылатындығы орнатылды. Бүкіл тізбекті жабатын электрлік доғасының қалыптасуы 100 мс қажет етеді. Тізбек ұзындығы арттырылған сайын электродинамикалық күштердің ықпал етуі төмендейді, және ажыратқыштар бойымен жүріп өтетін электрлік доғалар тізбектің ортасында одан көп уақыт сақталады. Тоғы шағын болып келетін электр доғасы, тоғы үлкен болып келетін доғасына қарағанда ажыратқыштарды одан қатты зақымдайды, себебі ол тізбектен электродинамикалық күштермен кейінірек ығыстырылады. Доғаға тоқты тарту және оны бұру сызбаларының мәндері де аса мағыналы. Егер сызбалар симметриялық болса, онда тізбектің осі электродинамикалық күштердің тұрақты тепе-теңдігіне сәйкес келеді және жергілікті электрлік доғаларының тізбек бойымен жануы арттырылады. Өткізілген зерттеулер ажыратқыштардың әрекет етуші қорғаныс құралдары аса мәнді кешіктіруімен қызмет атқарытындықтарын көрсетті. Әдеттегідей, ол сөндіргіштің негізгі қорғаныстарының жұмыс істеу уақытынан әлдеқайда артық. Соған қатысты, тізбектердің қорғаныс темір арқауы ажыратқыштар бұзылуының алдын-ала алмайды, егер сөндіргішті өшіру уақыты берілген бір кемшіліктер салдарынан қатты кешіктірілмесе. Бірақ, осы жағдайдың өзінде, темір арқаудың ықпалы тізбектің орталық бөлігінде ажыратқыштар бойымен жүріп отыратын доға үшін елеулі болмайды. Осының барлығы зақымдаудан тізбектерді қорғау құралы ретінде темір арқаудан бас тарту қолдаушыларының айқындамаларын күшейтеді. |