Синтаксис терминінің мағынасын анықтап, оның салалары мен зерттеу мәселелерін баяндаңыз


Аналитикалық-синтетикалық тәсілмен байланысудың анықтамасын беріп, мысалмен түсіндіріңіз



бет25/38
Дата26.12.2023
өлшемі1,87 Mb.
#143617
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   38
63. Аналитикалық-синтетикалық тәсілмен байланысудың анықтамасын беріп, мысалмен түсіндіріңіз


64. Синтетикалық тәсілмен байланысу ерекшелігін түсіндіріңіз
Синтетикалық тәсіл – сөздердің қосымшалар арқылы байланысуы.
Мысалы, Жаздың көркі енеді жыл құсымен. Жайраңдасып жас күлер құрбысымен (Абай). Салаластық қатынастағы сөз тіркестері аналитикалық тәсілмен, сабақтастық қатынастағы сөз тіркестері әрі аналитикалық, әрі синтетикалық тәсілдермен байланысады.
65. Аналитикалық тәсілмен байланысуды мысалмен түсіндіріңіз
Аналитикалық тәсіл - сөз жасаудың синтаксистік амалы, яғни түбір (негізгі я туынды) сөздердің бірігуі, қосарлануы, тіркесуі арқылы жаңа сөз тудыру тәсілі.[1]. Екі сөзден біріккен жалқы есімдер (Қажымұқан, Дүйсенәлі, Гүлайша, Көкшетау, Сырдария т.б.), терминдік атаулар (тәжікораз, бесжылдық, матанализ, аэрошана), идиомдық тіркестер (ден қою, кұлақ салу, тіс жару, тіл қату) мен кіріккен сөздер (бұл күн > бүгін, ендігіден әрі > ендігәрі, алып кел > ап кел > әкел), қос сөздер (бала-шаға, егжей-тегжей, қап- қара) т.о. Аналитикалық тәсілмен жасалған. Аналитикалық тәсіл синтетикалық тәсілге балама болып, ауысып та айтылады (аққыл >ақта; мысық мияу деді >мияулады). Сөз жасау тәсілінің бір түрін ғана қолданатын тіл кездеспейді.
Сөздердің байланысу тәсілдері орыс. способы связи слов – сөйлемнің, сөз тіркесінің құрамындағы сөздердің синтаксистік байланысқа түсу жолдары. Сөйлемдегі сөздердің синтаксистік байланысқа түсуінің екі түрлі жолы бар:
Аналитикалық тәсіл – сөйлемдегі сөздердің қосымшасыз, орын тәртібі, интонация және шылаулар арқылы байланысуы.
Мысалы, Тамаша өмір, шаттық жыр, қала, дала, ой мен қыр (Жамбыл);
66. Есімдердің етістіктермен қабыса байланысуын түсіндіріңіз
Қабыса байланысқан етістікті сөз тіркестері. Қабыса байланысқан етістікті сөз тіркестерінің құрамы əр түрлі болады. Етістіктер мен қабыса байланысатын сөздер; үстеулер, еліктеуіш сөздер, көсемшелер, сын есімдер, сан есімдер, жалғаусыз зат есімдер. Есімдіктердің ішінде тек сұрау есімдіктері ғана етістіктермен қабысу жолымен қалай оқиды? қанша сұрайды? Деген сөз тіркестерін құрайды. Қабыса байланысқан етістікті сөз тіркестері бағыныңқы сыңардың ыңғайына қарай; 1) үстеулі сөз тіркесі 2) еліктеуішті сөз тіркесі 3) көсемшелі сөз тіркестері 4) сын есімді сөз тіркестері 5) сан есімді сөз тіркестері; 6) зат есімді сөз тіркестері деген алты топқа бөлінеді. Үстеулі сөз тіркестері.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   21   22   23   24   25   26   27   28   ...   38




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет