Содержание № Название статьи Стр

 
264 
«Инновационное развитие и востребованность науки в современном Казахстане» 
Впрочем,  спрос  пока  под  вопросом.  Данный  проект  позиционируется  как  альтернатива 
«казахтелекомовскому» «Мегалайну» (услуга  основана  на ADSL-технологии).  С  точки  зрения 
цены  вопроса Beeline пока  заметно  проигрывает  (пусть  даже  и  с  высокой  скоростью  доступа)  и 
вряд  ли  сможет  склонить  выбор  нового  пользователя  в  свою  пользу,  и  уж  тем  более 
переключиться на «Интернет дома» действующих «мегалайнеров». Так, например, тарифный план 
«Megaline Start» предусматривает  подключение  на  скорости 256 Кбит/с  с  объемом  входящего 
трафика 0,8 Гб  при  ежемесячной  абонентской  плате 1950 тг.  А  наиболее  популярный «Megaline 
Hit»,  не  предусматривающий  ограничений  по  трафику  (после  превышения  лимита 10 Гб  просто 
снижается скорость доступа - со стандартных 256 Кбит/с до 64 Кбит/с), обходится всего в 4300 тг. 
в  месяц.  И,  хотя  в  случае  подключения  к Megaline придется  оплатить  подключение  к  порту  и 
модем (около 15000 тг.), эта услуга остается наиболее интересной для пользователей. 
В  дальнейшем  услуги  высокоскоростного  интернет-доступа  будут  предложены  и 
корпоративному  сектору.  Под  брэндом Beeline планируется  предоставлять  полный  спектр 
телекоммуникационных  услуг,  в  том  числе  и  для  корпоративных  пользователей.  В  будущем 
компания планирует развивать это направление. 
Данный  проект  реализован  совместно  с  компанией  «СА-Телком»,  казахстанской  дочерней 
компанией Golden Telecom, который, в свою очередь, был куплен «Вымпелкомом» в конце 2007 
года. Таким образом, мы становимся свидетелями выхода Beeline на новые рынки и расширения 
портфеля услуг благодаря сделанному приобретению.[1] 
Что касается национального оператора АО «Қазақтелеком»,то по оперативным данным за 9 
месяцев 2008 года  консолидированные  доходы  по  АО  «Қазақтелеком»  составили 103 млрд. 787 
млн. тенге. Рост доходов по сравнению с аналогичным периодом 2007 года составил 11,4%. Рост 
показателя обусловлен улучшением качества предоставляемых услуг в результате модернизации, 
увеличением  сети  телекоммуникаций,  клиентской  базы,  количества  пользователей  услугой 
широкополосного Интернет «Мегалайн».  
Вместе с тем наблюдается снижение темпов роста доходов, связанного с ростом активности 
конкурентов на рынке связи.  Расходы по АО «Қазақтелеком» за 9 месяцев 2008 г. составили 87 
млрд. 702 млн.  тенге,  что  на 15,6% больше,  чем  за  аналогичный  период  прошлого  года.  Рост 
расходов  обусловлен:  увеличением  рыночных  цен  на  материалы  и  запчасти,  тарифов  на 
электроэнергию, расходов на оплату труда, расходов дочерних компаний в связи с расширением 
производственной деятельности и др. 
Чистая  прибыль  по  АО  «Қазақтелеком»  за 9 месяцем 2008 г.,  по  оперативным  данным, 
составила 26 млрд. 906 млн. тенге, что на 6,9% больше, чем за аналогичный период 2007 года.[2] 
Другая  новая  услуга,  которую  компания «Beeline» планирует  предоставить  является 
предоставление  мобильной  связи  в  стандарте  третьего  поколения    (3G).  Как  прогнозировали 
прогнозы.  Агентство  Республики  Казахстан  по  информатизации  и  связи  предложило  компаниям 
ТОО «GSM Kazakhstan» (Tорговые Mарки K'cell и Activ), ТОО «КаР-Тел» (Beeline) и ТОО «Mobile 
Telecom Service» (NEO) выкупить у государства три равноценных пакета GSM-1800 по 5МГц. 
Согласно выдвинутым АИС требованиям, оператор, чтобы получить новые частоты, должен 
внести первоначальный взнос в размере 2,5 млрд. тенге.  
Кроме того, должен ваять на себя дополнительные лицензионные обязательства - покрыть до 
конца 2012 года  мобильной  связью  все  населенные  пункты  страны  с  численностью  более  одной 
тысячи человек.  
В АИС отмечают, что инвестиции каждого оператора на развитие инфраструктуры на селе в 
рамках взятых обязательств оцениваются в$100-$200млн. 
Следует отметить, что все три оператора уже подтвердили свой интерес к покупке частот. 
 При  этом  ТОО  «КаР-Тел»  уже  выплатил  нужную  сумму  и  получил  разрешение  на  их 
использование.  То,  что «Beeline» первым  из  казахстанских  операторов  оформил  разрешение  на 
использование  частот  в  диапазоне 1800 МГц,  говорит  о  том,  что  компания  была  готовы  на  эти 
условия  и  приняла  предложение  гос.органов  немедленно  после  его  поступления.  После 
приобретения пакета частот GSM-1800 Beeline стал обладать частотным ресурсом шириной в 12 
МГц. 
Представители компании заявили, что до конца года запустят в эфир до 500 базовых станций 
нового стандарта во всех крупных городах Казахстана.  
Стандарт GSM-900, который  до  недавних  пор  был  единственным  доступным  для 
использования  казахстанским  сотовым  операторам,  в  мире  считается  «сельским»  в  силу 
ограниченной  емкости  и  большой  зоны  охвата  базовых  станций.  В  условиях  города  и  высокой 

 
265 
«Инновационное развитие и востребованность науки в современном Казахстане»
плотности  абонентов  ресурса  этого  стандарта  недостаточно  для  оказания  услуг  связи  высокого 
качества.  Получение  разрешения  на  использование  частот  в  диапазоне 1800 МГц  позволит 
разгрузить  сеть  в  крупных  городах,  позитивно  скажется  на  качестве  голосовой  связи  и  скорости 
передачи данных. Сам по себе стандарт GSM-1800 не предполагает отличий по предоставляемым 
услугам  в  сравнении  со  стандартом GSM-900, но  открывает  новые  возможности  с  точки  зрения 
качества  предлагаемых  сервисов.  Если  разрешение  на  использование  данного  диапазона  частот 
получат  все  действующие  в  Казахстане GSM-операторы,  этот  факт  не  внесет  существенных 
изменений в расстановку сил на рынке сотовой связи.  
Однако в большей мере позитивный эффект ощутят абоненты ведущих операторов, чьи сети 
в  крупных  городах  были  перегружены,  в  сетях  мелких  игроков  перегрузок  было  меньше  за  счет 
незначительного  количества  обслуживаемых  абонентов.  Как  отметили  в  АИС,  в  случае  отказа 
сотового  оператора  от  покупки  частот GSM-1800 данный  пакет  будет  выставлен  на  открытый 
конкурс. Не исключено, что в этом случае на рынок зайдет новый игрок. Как сообщалось ранее, 
пакет GSM-1800 включает  в  себя  полосы  частот 1710-1720 МГц  и 1805-1815 МГц  (в  общей 
сложности 20 МГц). Оставшиеся 5 МГц будут находиться в резерве. Решение об их дальнейшем 
использовании пока не принято правительством.[3] 
Напомним, что проведенный в 2004 году конкурс на предоставление услуг мобильной связи 
стандарта DCS-1800 был  признан  судом  Астаны  незаконным  и  отменен.  Данное  решение  суда 
было вынесено по иску одного из потенциальных участников конкурса - казахстанской компании, 
которая  подвергла  сомнению  законность  ряда  условий,  зафиксированных  в  конкурсной 
документации.  
Стандарт DCS-1800 является  вариантом  цифровой  мобильной  связи  стандарта GSM в 
диапазонах частот 1710-1785 МГц и 1805-1880 МГц, используется во многих странах мира. [3] 
Сотовые  операторы  сейчас  хватают  все  больше  абонентов,  устраивают  различные 
маркетинговые  и  рекламные  акции.  Пока  не  будет  нормальной  конкуренции,  когда  компании 
сотовой  связи  будут  цивилизованно  относиться  к  своим  потребителям,  в  этой  сфере  не  будет 
качественного сервиса. 
Подведя  итоги,  отметим  что  появления  новых  услуг  телекоммуникаций  таких  как 
предоставления  несколькими  операторами  связи  широкополосного  доступа  к  Интернету  по 
доступным  ценам  и  появления  связи  третьего  поколения  у  отечественных  операторов  сотовой 
связи,  должно  благоприятно  сказаться  на  развитии  телекоммуникационной  индустрии  РК  и 
активному развитию отечественного бизнеса. 
 
Литература 
1.  Beeline предложил «Интернет дома»// Журнал "Computer Club".-2008- №10-11 (137-138) – 
С.26. 
2.  Материалы сайта 
www.telecom.kz
  
3.  Каримова  Ж.  Бум  Сотовой  связи  дойдет  и  до  казахстанских  сел.// «Прогнозы».-2008.- 
№22(23) – С.16. 
 
 
 
 
БƏСЕКЕГЕ ҚАБЛЕТТІ ИНТЕЛЛЕКТУАЛДЫ ЭЛИТАМЫЗДЫ ҚАЛЫПТАСТЫРУ  
 
Е.А. Бөкетов атындағы ҚарМУ 
 
Д.Б.Кошербаев  
 
Əлемде  көптеген  өзгерістер  болды.  Заманның  келбеті  өзгерді.  Қазір  басқа  ғасырда,  басқа 
саяси жүйеде өмір сүрудеміз. Алайда бір жəйт анық, бүгінгі бəсеке заманында ғылым мен техни-
каны  жетілдірмей  қатарға  қосылу,  шын  мəнінде  тəуелсіз  ел  болу  мүмкін  емес.  Ғылым  адамзат 
өмірінің  ең  шешуші  факторына  айналды.  Бүгінгі  күні  елдің  шаруашылығын,  мəдениетін,  оның 
қорғаныс қабілетін жан-жақты дамыған ғылым ғана қамтамасыз ете алады.  
Өткен  мен  бүгінгі  тарихқа  көз  жүгіртсек  əр  елдің  экономикалық  жəне  əлеуметтік 
тығырықтан  шығу  жолдарының  бірі  қоғамның  технологизациялануы  мен  ақпараттануының 
жоғары  денгейіне  көшу.  Мəселен,  Мэйдзи  Исин 1868 жылы  Жапонияда  реформа  өткізу 

 
266 
«Инновационное развитие и востребованность науки в современном Казахстане» 
барысында дəстүрлі технологиялардан бас тартып, сол уақыттағы үздік технологияларды қолдану 
арқасында индустриялды елдер тізіміне алқашқылардың бірі болып енді. Германия болса Екінші 
дүние жүзілік соғыстан кейін технологиялық қауқарын қалпына келтіруге көп көңіл бөлді соның 
нəтижесінде  əлемнің  өзге  алпауыт  елдерімен  тең  иық  тірестіруде.  АҚШ-ры,  Біріккен  Араб 
Эмираттары,  Дубай  жəне  т.с.с.  ғылымның  қадірін,  күшін  дұрыс  бағалап,  түсіне  білген  елдердің 
тізімін  əрі  тізе  беруге  болады.  Алайда  айтпағымыз  елдің  бүгіні  мен  келешегі  ғылымда,  яғни 
ғылымды  жасайтын  оны  сапалы  етіп  халық  игілігіне  жарататын  интеллектуалды  элитаның 
қолында.  Бүгінгі  ақпараттық  қоғамда  оқу  жүйесінің  өзіне  де  қойылар  талап  күшеюде. 
Постиндустриальді  құрылым  əр  кез  жоғары  білікті  элита,  меритократияға  зəру  болады.  Қазіргі 
ақпарат  заманында  ғылым  мен  техниканың  соңғы  жетістіктері  қолданылатын  өндіріс,  сауда, 
қызмет  көрсету  саласы  рөлінің  арта  түсуіне  байланысты  еліміздің  бəсекеге  қабілеттілігі  туралы 
мəселе  күн  тəртібіне  қойылып  отыр.  Қоғамдық  өндіріс  салалары  да,  еліміздің  өзі  де  білім  беру 
жүйесі  бəсекелестік  қатынастарға  төтеп  бере  алған  жағдайда  ғана  бəсекеге  қабілетті  болмақ. 
Бүгінгі таңда кез келген елдің бəсекеге қабілеттілігі білім жүйесінің бəсекеге қабілеттілігіне келіп 
тіреледі.  Сондықтан  барлық  дамыған  елдерде  білім  беруге  жете  назар  аударуда.  Осыдан  келіп 
білім беру үдерісіндегі түрлі көзқарастар арасында бəсекелестік жүріп жатыр.  
Елбасы  Н.Ə.  Назарбаев  Л.Н.  Гумилев  атындағы  Еуразиялық  ұлттық  университетінде 
студенттер  алдында  оқыған  дəрісінде  білімнің  ел  өмірінде  алатын  ерекше  рөлін: «Ұлттар  тек 
тауарлар  жəне  қызметтермен  ғана  бəсекелесіп  қана  қоймай,  сонымен  қатар  олар  қоғамдық 
құндылықтар  жүйелерімен  жəне  білім  беру  жүйесімен  бəсекелесуі  қажет»  деп  нақты  белгілеген 
болатын.  
Сондықтан бүгінгі күнгі озық технологиялар мен жаңашыл ойларды жетік игерген, өзінде, 
елінде таныта алатын азаматтарды тəрбиелейтін ыңғайлы оқу жүйесі болуы керек.  
Əлемдік  білім  беру  жүйесінде  көш  керуен  алда  келе  жатқан  алдыңғы  қатарлы  елдердің 
тəжербиесін  саралай  отырып,  оқу  жүйесінде  байыпты  өзгерістер  жасаған  абзал.  Оның  ішіндегі 
негізгі  салмақ  жоғары  оқу  орындарына  түспек.  Себебі  еліміздің  жоғары  оқу  орны  жүйесі  тек 
жоғары білім берудің ғана емес, бүкіл білім беру жүйесінің жаңаруына ұйытқы болуы аса қажет. 
Есімі  əлемге  əйгілі  испандық  философ  жəне  мəдениеттанушы X. Ортега-и-Гассет  «Миссия 
университета»  еңбегінде  университетті  интеллектуалды  элитаны  тəрбиелеу  орталығы  дейді. 
Ғалым  университеттің  міндетін  «дарындылар  аристократиясын»  тəрбиелеуден  көреді.  Яғни 
интеллектуалды  элитаны  элиталық  білім  бере  отырып  тəрбиелеп  өсіріп  шығаратын  жер  жоғары 
оқу орындары. Элитарлық білім интеллектуалды элитаны қалыптастыратын бірден-бір негізгі көзі. 
Осыған сəйкес бүгінгі ақпараттық демократияллық қоғамда жоғары білімді беру жүйесінде 
ақпараттық-технологиялық  мүмкіндігі  мен  бітірген  маман-түлектерінің  сапасына  жəне  онда  түсу 
талаптарына сəйкес  ЖОО-н бірнеше түрлерге бөледі. «Осыдан барып қазір жоғары кəсіби білім 
берудің  екі  түрі  бой  көрсетті:  бірі  қызмет  көрсету  сапасы  жоғары  элиталық  білім  беру,  екіншісі 
жоғары  білім  берудің  қалың  көпшілікке  арналған  түрі».  Бүгінгі  күні  осылардың  ішінде  кең 
тарағаны элитарлық оқу. Біздің елімізде элитарлық білім жүйесін қолға алуда. Алайда бұл азғана 
уақыттың ішінде қалыптаса қоятын үрдіс емес. Мəселен, есімдері мен білімі əлемге əйгілі Гарвард, 
Принстон, Йель, Оксфорд, Кембридж, Сорбонна, Москвалық, Токиялық жəне т.б, университеттер 
аймақтық  қана  емес,  сонымен  қатар  əлемдік  интеллектуалды  элитаны  тəрбиелеудің  негізгі 
көздеріне  айналып  отыр.  Бұлардың  да  өзіндік  қалыптасуының  ерекше  үлкен  тарихы  бар.  Олар  
көптеген тарихи, мəдени фактролардың əсерімен етене дамып жетілген білім ордалары.  
Бізде  осындай  элиталық  білім  жүйесіне  ұмтылуымыз  қажет.  Ол  үшін,  профессор  Е. 
Жатқанбаевтің  пікірінше  «еліміздегі  əрбір  жоғары  оқу  орны  қазіргі  заманғы  университеттердің 
қандай  түріне  өтуіміз  қажеттігін  айқындап  алулары  тиіс.  Олар – жобалаушы,  зерттеуші, 
педагогикалық, т.б  түрлерге  бөлінеді. Университеттердің басқа  да  типтену түрлері бар. Дамыған 
елдердің  жетекші  университеттері  жобалаушы  немесе  зерттеуші  түрлеріне  жатады  немесе 
олардың синтезін құрайды. Менің ойымша, біздің университеттерде мойын бұрғызбас лекциялар 
мен семинарлар үстем болып келетін «жоғары мəртебелі» оқу жоспары басымдыққа ие. Дамыған 
əлем  бұл  типтен  ХХ  ғасырдың 70-ші  жылдары  арыла  бастады».  Яғни  оқу  жүйесін  бүгінгі  заман 
талаптарына  сай,  бəсекеге  қабілетті, «икемді»  мамандар  даярлайтындай  жаңа  мазмынға  толтыру 
қажет.  
Қазақстанда  білім  жүйесі  қарқынды  түрде  дамуға,  жаһандану  жəне  ақпараттану  сияқты 
жедел дамып келе жатқан əлемдік үрдістерге жауап беруге қабілетті болуы керек.  
Жоғары  оқу  орындары  аталған  талаптармен  қатар,  инновацияға  да  көңіл  бөлгені  абзал. 
Дамыған  елдердің  жоғары  оқу  орындары  рыноктық  қатынастар  субъектісіне  айналған.  Ғылыми 

 
267 
«Инновационное развитие и востребованность науки в современном Казахстане»
жəне инженерлік білімдер коммерциялық өнімдерге, лицензиялар мен патенттерге айналып, сауда 
нысаны  ретінде  сатып  алынады  жəне  сатылады.  Осы  заманғы  алдыңғы  қатарлы  жоғары  оқу 
орындары  инновациялық  технологиялар  мен  еңбек  рыногындағы  жаңа  тұрпатты  қызметкерлерді 
туындату орталығы болды. 
Ғылыммен  өндірісті  ұштастырмайынша  сұранысқа  ие  маман  даярлай  алмаймыз.  Себебі, 
білім мен тəжербиенің ұштаспауы белгілі бір жұмыс саласына келген жас маманнан тəжербиелік 
біліктіліктерді  талап  етеді.  Төрт  жылғы  өмірін  білімге  арнаған  студенттің  білімі  шынайы 
нарықтық  жағдайға  сай  болмаса  сарып  болады.  Оған  қайтадан  екінші  жоғары  білім  алу  қажет 
болады. 2006 жылы екінші жоғары білім алып жатқан студенттердің саны 46,0 мың (2005 жылмен 
салыстырғанда 6% көп).  Осындай  жағдайлар  қоғамда  екінші  білімге  деген  сұранысты  арттырып 
қана қоймай, қаржылық шығындарға да əкеледі. 
Осыдан елдің интеллектуалды болашағын тəрбиелеудегі оқу жүйесіне қатысты келесі бір 
мəселе  шығады  ол – қаржы.  Қаржысыз  білім  беру  мəселесі  шешілмейді.  Мəселен,  ХХ  ғ. 60-шы 
жылдары  Батыста  құрылымдық  функционализм  «дағдарысына»  жауап  ретінде  «адамдық 
капиталы» (человечески  капитал)  концепциясы  қалыптасып  дамыды.  Осы  тұста  көптеген 
мамандар  білімнің  экономикалық  тұрғыдан  рентабельді  екендігі  туралы  айтада,  жазада  бастады. 
Американдық  əлеметтанушы  Э.Денизон 1950-1962 жылдар  аралығында  АҚШ-тың  ішкі  ұлттық 
өнімінің өсуі білімге жанама, тікелей түрде  ақша салуына байланысты болғандығын айтады(38%). 
Мұндай қортындыға өзге американдық экономистер Г.Беккер мен Т.Шульцте келеді. 
Бұл  концепция  бойынша  оқыту  мен  тəрбиелеу  мəдени,  рухани  құндылықтарды  жинақтау 
тəрізді  «адамдық  капитал»  жинақтау  үрдісі.  Бұған  қоғамдық  жағдайды  арттыруға  бағытталған 
қызымет жатады. 
Əлемнің 75 елінің білім жүйесіне талдау жасай келіп, Ф.Харрисон мен Ч.Мейерс «адамзат 
ресурсының»  дамуының 4 үлкен  тобын  шығарады.  Олар – нашар  дамушы,  жартылай  дамушы, 
жартылай  жоғары  дамыған,  жоғары  дамыған.  Жəне  ұлттық  экономиканың  тиімді  жұмыс  істеуін 
тұрғындардың  кəсіптілігімен,  білімділігімен  байланыстырады.   Сонымен  қатар,  С.Миллер  мен 
Ф.Рисмен бүгінгі күні оқу(білім) əлеуметтік мобильділіктің негізгі жолы екендігін айтады. Яғни, 
«Адам  капиталы – бұл  адамның  сапалық  жəне  сандық  көрсеткіштерімен  анықталатын,  табиғи 
болмысы мен əлеуметтік қатынастардың негізінде қалыптасатын əлеуметтік мəні бар зор қабілеті, 
білімі, білігі, дағдысы».  
Осы аталмыш концепцияның мəнін жете түсінген Елбасы мемлекеттік бюджеттен жастарға 
қаржы  бөле  отырып,  олардың  ертең  ел  экономикасын  көтерудегі  рөліне  айрықша  зеректікпен 
саяси  қадам  жасаған  болатын.  Сондықтан  елдегі  экономикалық  қиындықтарға  қарамастан 
«Болашақ»  бағдарламасын  тəуелсіздікке  екі  жыл  толар-толмас  уақытта, 1993 жылы  елбасы 
Нұрсұлтан Назарбаев əлемнің білді жоғары оқу орындарында елдің келешегін жақсартатын білімді 
де білікті кадр даярлау мақсатында жүзеге асырған болатын. Міне, содан бергі азғана «... 15 жыл 
ішінде 26 ұлттың өкілі кіретін 3850 талапкерге Елбасы стипендиясы тағайындалған, олар əлемнің 
32  еліндегі 63 жоғары  оқу  орындарында  білімдерін ...» бүгінгі  күнге  сай  ұштап  жатқандығы 
көрегел  саясаткердің  пысықтығы.  Осының  арқасында  мыңдаған  дарынды    жастар  əлемнің  білді 
университеттерінде білім алуда. «Адамдық капитал» концепциясының біздің елде жүзеге асуының 
бұл бірден-бір дəлелі.  
Сонымен  қатар  Елбасы  «Болашақ»  степендиясына  иегер  жастармен  Астанадағы 
кездесуінде «Болашақтың» бəсекеге қабілетті ұлттың қатарына қосылу үшін жасалған ең маңызды 
жобалардың бірі екеніне тоқталды. «Мұны ұғу үшін дамудың жаһандық бағыты қалай қарай кетіп 
барады, соны білуіміз керек. Заманауи прогрестің мəнін білуіміз керек. Қазіргі шындық мынадай: 
бүгінгі мемлекет өзінің интеллектуалды ресурстарымен бəсекеге түседі. Дамыған елдердің ұлттық 
байлығының 75 пайызы осы интеллектуалдық капиталды құрайды. Бəсекенің бастысы – білімнің 
бəсекесі.  Алдыңғы  қатарлы  елдердің  экономикасы  ғылым  мен  бизнестің  аспектілеріне 
негізделген....  Біз  инновациялық  төнкеріс  үшін  дайындықтамыз.  Нақты  мақсатымыз  бар.  Ол – 
халықтың  əл-ауқатын  жақсарту  бағытында  жұмыс  істейтін  жоғары  технологиялық  мемлекетке 
айналу.  Өйткені,  мұнай-газды,  басқа  да  ресурстарды  біз  мəңгілікке  пайдалана  алмаймыз.  Біздің 
мақсатымыз  мынадай  басымдылықтарға  ие  болады.  Бұл  ең  алдымен,  басқарудың  тиімді  тетігін 
білетін жастардың шоғырын қалыптастыру. Олар мемлекеттік басқару мен бизнес саласын жетік 
меңгерген  мамандар  болуы  қажет.  ХХІ  ғасырда  қалай  жұмы  істеу  керектігін  білетін  мамандар 
Отанның мақсат-мүддесін  алдыңғы  орынға  қоятын патриоттар  болып  қалыптасады. Оның үстіне 
олар менеджменттің де қыр-сырын білетін болуы керек. Жаңа идеяларға бастамашы болуы шарт. 

 
268 
«Инновационное развитие и востребованность науки в современном Казахстане» 
Өйткені,  біз  мемлекеттік  басқаруға  білімді,  жан-жақты  дайындығы  бар,  тəжірибелі  адамдарды 
тартамыз...» - деді Н. Назарбаев.                                                                                                                                                  
Қазақстан  Президенті  осы  орайда  интеллектуалды  ұлт – 2020 идеясы  турасында 
əңгімеледі: «идеяның  басты  мақсаты – жаңа  қазақстандықтарды  тəрбиелеу.  Елді  адам  капиталы 
арқылы  бəсекеге  қабілетті  ету.  Бұл  үшін  біріншіден,  білім  жүйесінің  инновациялық  дамуына 
жолаушы  керек.  Бізде  əр  жеті-сегіз  жыл  сайын  өз  ісінің  шеберлері  көбейіп  келе  жатқаны 
дəлелденіп  отыр.  Сөйте  тұра,  осыны  қанағат  тұта  отыра  бермей,  жастар  бойында  қас  пен  көздің 
арасында  жаңарып  жатқан  ақпарат  тасқынынан  өзіңе  қажеттісін  іріктеп  алатын  жасампаздықты 
шыңдау қажет. Бұл үшін жаңаша оқыта алатын ұстаздар керек... Екіншіден, электрондық қызмет 
көрсетуді жаңа заманға сəйкестендіру керек... Үшіншіден, жастардың рухани тəрбиесіне айрықша 
көңіл бөлу...». 
Елімізде ел келешегін ойлаған интеллектуалды элитаны қалыптастыру мəселесі Нұрсұлтан 
Назарбаевтың  алға  қойған  елеулі  саясатымен  үндеседі.  Жастардың  оқуына  жұмсалған  шығын 
ертең интеллектуалды өнім есебінде елге қайта оралады. Бұл бір жағынан мемлекетке байланысты 
болса екінші жағынан жастардың білімге деген құштарлығына байланысты. Сондықтан жастарды 
білімге тартқан абзал.  
Қорыта келе мынадай ой түйуге болады: мемлекеттің білді интеллектуалды элитасын 
қалыптастыру үш деңгейде жүруі керек. Нақтырақ: 
I  деңгей.  Мектепке  дейінгі  жəне  орта  білім  беру  мекемелері.  Бұлардың  мақсаты 
балалардың бойындағы қабілеттерін ашып, дарындылықтарын əрі өрбіту. «Əрбір адам өмір бойы 
даму үстінде болады  жəне оның денесімен  бірге ішкі жан дүниесі де дамуға тиіс. Сонда ғана ол 
адам  деген ардақты атқа  лайықты, жанжақты жетілген,  жеке тұлға  болып  қалыптасады. Адамзат 
қоғамы  бір  жеке  адамдардан  тұрады,  олай  болса  қоғамның  дамуы,  оның  əрбір  мүшесінің  дамып 
жетілуі  сапасына  байланысты» - дейді  Н.Б.Игисинова.  Сондықтан  жастық  кезінен  баланы  дұрыс 
тəрбиелеген абзал.   
II  деңгей.  Жоғары  оқу  орындары.  Мақсаты – жоғары  біліктілікті,  білімділікті 
қалыптастыру. Студентің бойында кəсібилілік қабылеттерді шыңдау.  
III  деңгей.  ЖОО-нан  кейінгі  білім  (послевузовское  образование).  Мақсаты – тұлғаның 
бойында ғылымға деген ептілікті, зерттеушілікті жəне т.с.с. қабілет-қасиеттерді дамытуға жағдай 
жасау.  Мəселен, Ph.D бағдарламалары  қазірдің  өзінде  Əл-Фараби  атындағы  Қазақ  ұлттық 
университеті,  Л.Н.  Гумилев  атындағы  Еуразия  ұлттық  университеті,  Сəтбаев  атындағы  Қазақ 
ұлттық  техникалық  университеті,  Қазақстан-Британ  техникалық  университеті,  Қазақ 
гуманитарлық-заң  университеті,  Т.  Рысқұлов  атындағы  Қазақ  экономикалық  университеті,  М.Х. 
Дулати  атындағы  Тараз  мемлекеттік  университеті  жəне  Қазақ  ұлттық  агротехникалық 
университеті  базасында  енгізілуде.  Жəне Ph.D докторларының  ғылыми  жұмыстарына  басшылық 
жасау  мақсатында  шетелдің  жетекші  оқытушылары  тартылып  отыр.  Атап  айтсақ,  Əл-Фараби 
атындағы  Қазақ  ұлттық  университетінде  бүгінгі  таңда 112, ал  Л.Н.  Гумилев  атындағы  Еуразия 
ұлттық университетінде – 82 шетелдік оқытушы қызмет атқарады. 
Сонымен интеллектуалды элитаны қалыптастыру, оны тəрбиелеу ЖОО-ның негізгі міндеті 
болып  отыр.  Жоғары  білім  жүйемізді  бүгінгі  заман  талаптарына  сай  жасақтап,  рухани 
мəдениетімізді, қаржылық, техникалық ресурстарымызды өнегелі, жоғары интеллектуалды ұрпақ 
тəрбиелеуге жұмылдыруымыз керек. Тек сонда ғана өзінің дербес ұлттық руғы, мəдениеті, тарихы, 
санасы  дамып  жетілген  өркениетті  ұлт  есебінде  жалпы  адамзаттың  ұлы  көшіне  ілесіп,  басқа 
мемлекеттермен терезесі тең мемлекет ретінде иық трестіре аламыз.    
 
 
 
 

жүктеу/скачать 4,01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: