Содержание № Название статьи Стр

 
237 
«Инновационное развитие и востребованность науки в современном Казахстане»
ҚАЗАҚСТАН  ҚОҒАМЫН ДЕМОКРАТИЗАЦИЯЛАНДЫРУДАҒЫ PR  
МЕН ИМИДЖДІҢ МАҢЫЗЫ  
 
Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ 
 
Д.Е.Копежанова 
 
        Қазіргі  таңда  еліміздің  халықаралық  аренада  имиджін  жоғарылатудың  маңызы  зор.  Себебі 
еліміз  елу  бəсекелес  елдің  құрамына  кіру  стратегиясына  байланысты  көптеген  іс-шаралар 
атқарылып  жатқаны  белгілі.  Соның  бірі  еліміздің 2010 жылы    Европадағы  Қауіпсіздік  жəне 
ынтымақтастық ұйымына (ЕҚЫҰ) төрағалық етуінің өзі еліміздің басқа да шет мемлекеттер мен 
халықаралық ұйымдар арасында беделімізді  көтеруге өз ықпалын тигізуде. Енді міне сол жасаған 
қадамдарымыз бен алғышарттарды əрі қарай нығайту мен дамыту барысында тиімді де үйлесімді 
жəне ұтымды жасалатын PR қажет  деп  ойлаймыз. Себебі оны əрі  қарай  халық  арасына таратып,  
жасалған  қадамдар  мен  жетістіктер  жөніндегі  қоғамдық  пікірді  білу  əрине,  осы  бұқарамен 
байланыс мамандарының басты мақсаттарының бірі болуы тиіс. 
        Жалпы  алғанда  Қазақстанның  ТМД  елдері  арасындағы  беделі  де  басқа  мемлекеттерге 
қарағанда əлдеқайда жоғары болып келеді.  Мұның барлығы еліміздің жүргізіп отырған оңтайлы 
саясаты  мен  озық  бағдарламалары,  салиқалы    стратегиялары,  парасатты  экономикасы,  сонымен 
қоса жүргізіп отырған кешенді іс-шаралардың жəне тың жобалардың  ойдағыдай іске асырылуына 
байланысты.  Халықаралық    қатынастар  саласында  Қазақстанның  имиждін  көтеруге,  оны  ұстап 
тұруға  жəне    əрі  қарай  дамытуға    ат  салысатын  бірден  бір  институт PR болып  табылады. 
Сондықтан  да  тəжірибеден  көріп  жүргеніміздей  дамыған  демократиялық    мемлекеттерде    PR 
құралдары    мемлекеттің  жүргізіп  отырған  саясатын  сүйемелдеу  мен  қолдау,  дамыту  мақсатында 
жиі қолданылатыны белгілі. PR-дың отаны Америка болғандықтан,  олар бұқарамен байланысты 
əлдеқашан  өздерінің  мемлекеттік  саясатын  жүзеге  асыруда  пайдаланады,  сондай-ақ 
амарикандықтар PR-дың жан-жақты дамуына жағдай жасай отырып,  қыр-сырын терең меңгерген.  
Алдымен  біздің  мемлекеттік  саладағы  бұқарамен  байланыстың  жағдайына  келетін  болсақ,  онда 
көбінесе  бұқарамен  байланыс  қызметтерін  баспасөз  қызметтері  жүзеге  асырады.  Айта  кететін 
болсақ  Қазақстанда  бұл  қызмет  түрлерін    Президент  əкімшілігінің    баспасөз  қызметі, 
Парламенттің баспасөз қызметі, министрліктердегі баспасөз бөлімдері: ақпараттық-сараптамалық 
орталық,  Қазақстан  Республикасы  Баспасөз  хатшысы,  Президент  Хаттамасы,  Демократия  жəне 
азаматтық қоғам мəселелері бойынша ұлттық комиссия атқарады. [1]   
Ал бұқарамен байланыс мекемелері ілу де шалу десе де болады. Мəселен PR Ассоциациясы 
қызмет  істеп  жатыр  деп  өзімізді  жұбататын  болсақ,  онда  оның  атқаратын  қызметтері  мен  
айналысатын ісінің шеңбері туралы ақпарат-хабарды алу оңай емес. Себебі ондағы қызметкерлер  
ақпаратты  құпия  түрде  ұстап,  оны  зерттеп  білуге,  бұқарамен  байланыстың  қаншылықты  екенін 
көруге  мімкіндік  бермейді.  Ал  көріп  отырғанымыздай,  егер  де  біздің  бұқарамен  байланыс 
мекелерінің  өздері  бірінші  болып  ақпаратты  құпия,  жасырын  түрде  ұстаса,  онда  басқа  да 
мекемелер мен ұйымдардан не күтуге болады.   
         Айта  кететін  тағы  да  бір  маңызды  мəселе  біздегі PR, бұқарамен  байланыс  ұғымдарының 
сайлау кампанияларымен, жалпы сайлаудың өзімен байланыстырылып,  көбінесе  саяси жарнама, 
саяси технология, манипуляция, имидж, репутация, қара PR ұғымдармен теңестірілетіні  айқын.  
Ал  бұл  ұғымдардың  барлығы  өз  алдына  жеке  қарастырылып,  барлығының  атқаратын 
қызметтерінің  алуан  түрлі  екенін  ұмытып  та  кететін  кездеріміз  болады.  Бұл  жағдайға  əрине 
барлығын кінəлауға болмайды, себебі енді ғана қалыптасып келе жатқан институт,  ұғым немесе 
сала  ретінде  осындай  жағдайлар  кездесе  береді.  Алайда,  осыған  мұрындық  болып  отырған 
негізінен зерттеушілердің де өзі болып табылады. Себебі олар PR-ды осы айтылған ұғымдардың 
жиынтығы ретінде қарастырады.   
Мəселен, қазақстандық саясаттанушылардың бірі А.Морозов өзінің PR туралы түсінігін көп 
жағдайда  сайлау  процесімен  байланыстырады.  Саяси  технология,  саяси PR жəне  сайлау 
технологиялары    ұғымдарын  теңестіре  отырып,  еліміздегі  саяси PR-дың  даму  кезеңдеріне 
тоқталады. Оның айтуынша қазақстандық PR нарығы дамудың алғашқы сатыларын бастан кешіп 
жатыр дей келе, оның ерекшеліктерін атап өтеді.  
- 
Мемлекеттік жəне жеке меншік құрылымдардағы PR қызметі тек белгілі бір электоралды 
кампаниялар  кезінде  ғана  күшейе  түседі.  Ал  шетелдерде  бұқарамен  байланыс  күнделікті  жүйелі 
жұмыстың бөлігі болып табылады.  

 
238 
«Инновационное развитие и востребованность науки в современном Казахстане» 
- 
Қазақстанда PR саласындағы  үйрету  мен  оқыту  əдістемесі  жоқ,  сондықтан  да 
«оқытушылар    мен  əдіскерлер»  ретінде  шет  елдік  саяси  технологтар  мен  арнайы  мамандар 
шақырылады.  
- 
Демократиялық дəстүрі бар басқа да елдермен салыстырғанда PR технологиялар көбінесе 
əкімшілік ресурстарды пайдаланумен  ұқсастырылады. [2]   
        Əрине, бұл айтқандарға келтіретін күмəніміз жоқ,  дегенмен де  саяси PR-ды тек сайлаумен 
ғана байланыстыру тек біржақты қараумен тең деп айтуға болады. Себебі PR тек сайлау кезінде 
ғана емес, мемлекеттің күнделікті  өмірінде, қандай  да  бір саяси  оқиғаларға  байланысты,  бұқара 
мен  билік  арасын  байланыстыру  үшін,  мемлекет  пен  халық  арасында  делдалдық  қатынасты 
орната  отырып,  арасын  жақындастырушы,  сенімді  тудырушы,  болжау  мен  сараптау,  саяси 
мəдениетті  қалыптастыру  сияқты  мағынасы  зор  қызметтерді  де  атқаратынын,  сондай-ақ  басты 
мақсаты  кері  байланыс  пен  сенім  тудыру  жəне  қоғамдық  пікір  қалыптастыру  екенін  баса  айта 
кеткеніміз жөн.  
Жоғарыдағы  зерттеуші  айтып  өткендей, PR алғашында  сайлау  кезінде  ғана  қолданылды, 
бірақ бүгінгі күнде оның атқаратын қызмет аясы кеңейе түсті.  Бұл əрине қоғамның даму кезеңіне 
тəн  оқиға,  себебі  көш  жүре  түзеледі  демекші,  еліміздің  мемлекеттік  саясатының    қаншалықты 
жəне  қандай  бағытта  жүргізіліп  жатыр  деген  сұрақтарға  жауапты  осы PR-мен  айналысатын 
мемлекетттік  мекемелер  жанынан  ашылған  баспасөз  қызметтері  мен  бұқарамен  немесе 
жұртшылықпен байланыс қызметтерінің ақпараттары арқылы біле аламыз.  
Осы  ақпараттар  негізінде  еліміздің  беделі,  имиджі,  репутациясы  қалыптасады.  Себебі 
имиджде  жүріс-тұрыс,  сөз  сөйлеу  мəнері,  келбеті,  еліміздің  басқа  да  мемлекеттермен  қарым-
қатынасы,  жүргізіп  отырған  саясаты,  бет-бейнесі  барлы,ы  басты  орында  тұрады.  Имиджді 
жергілікті мемлекеттік деңгейде қарастыратын болсақ социологтардың есептеуінше кандидаттың 
жеңіске жетуіне оның сөйлеу мəнерінің əсері – 7 пайыз болса, 55 пайызы оның сыртық келбетіне 
байланысты. Сайлаушыларды сендіре білуі,эмоционалдығы, əрбір аудиторияға байланысты актер 
бола білу қажет.  
Мысалы,  ардагерлер  арасында  бір  бөлек,  студенттер  мен  фермерлер  арасында,  ірі 
мемлекеттік тұлғалармен қандай мəселелер бойынша сөйлесу керектігін анықтап білген жөн. Бұл 
үшін кəсіби имиджмейкерлердің көмегі ауадай қажет.   
Себебі  көп  жағдайда  сайлау  процесіндегі  сайлаушылар  кандидаттың  өзін  емес,  имидждін 
сайлайды. Халық жақсы көргендіктен емес, оның тəртіпті жеке бас қауіпсіздігін қамтамсыз етуге 
кепілдік  беретіне үміттеніп, дауыс  береді. Кімнің имиджі тартымды болса, сол сайлаушылардың 
ойынан  шығады.  Ең  алдымен  имиджді  қарастырудан  бұрын    аздап  имиджелогияға  тоқталып 
кетеміз.   
          Имиджелогия – бұл имиджді зерттейтін ғылым. Имиджелогия ХХғ. 50-жылдардың соңында 
қалыптаса  бастады.  Бұл  ғылым  негізінен  интеллектуалдық  жақтарды,  саяси  лидерлердің 
бəсекелестігі,  саяси  басқаруды,  саяси  этиканы,  саяси  психологияны,  саяси  технологияны,сайлау 
жүйесінде саяси қатысуын айқындап көрсетеді.[3]  
         Ал  имидж – (ағылшынша ”image”-“образ,келбет”деген  мағынаны  береді)  дəстүрлі  түрде  ол 
адамның  тартымдылығын,басқа  адамдардың  көзқарастарының  сізді  қабылдауы  жəне  адамдарға 
толық  сурет  ретінде  көріну.Оған  қоса,ол  адамның  сөйлеуі,қалай  киінуі  жəне  ықпал 
жасауы;адамның  кəсібилігі,  қарым-қатынасы,  мəнерлеп  сөйлеуі,  адамның  əшекей  бұйымдары, 
қоршаған ортасы жəне басқалармен жақсы қарым-қатынаста болуын көрсетеді. [4] 
          Имиджді  алғаш  рет  өз  жұмыстарында  белсене  пайдалана  бастаған  кəсіпкерлікпен 
айналысатын  экономистер  болған,  алғаш  рет  «имидж»  түсінігін  ХХ  ғасырдың 60-шы  жылдары 
іскерлік  айналысқа  енгізген  амиермкандық  экономист  Болдуинг  болып  есептеледі  жəне  ол  бұл 
түсініктің  іскерлікпен  айналысудағы  пайдасын  атап  өткен  болатын.  Одан  кейін  «имиджді»  
арнайы маманданған феномен ретінде жаңадан туып келе жаткан мамандықтардың бірі саясаттану 
мамандығы өзіне маңызды бір бағыт ретінде  қосып алды.  
Өйткені  олар  имидждің  қажеттілігін,  мемлекеттік  саясат  үшін    маңызы  мен  мəнісін  бірден 
түсінген  болатын.  Айта  кетсек,  Никколо  Макиавелли  «Государь»  жəне  Г.  Лебона  «Психология 
социализма»,  атты  еңбектерінде  осы  феноменнің  ғылыми-қолданбалы  негізінің  тəжірибелік 
құндылығы беріледі.  Макиавелли мемлекеттік тұлғаларға тиісті маска кию, түр-тұлғасын өзгерту 
қаншалықты  маңызды  екенін  айтып  сендірген  болса,  ал  Лебон  имидждеу  дегенннің      мағынасы 
адамның  «жеке  тартымдылығы»  арқасында    саяси  табыстарға  жетудің  тиімді  құралы  деп 
көрсеткен болатын.  

 
239 
«Инновационное развитие и востребованность науки в современном Казахстане»
        Осылардың  ішінде  кейбір  имидж  түрлеріне  тоқталып  өтеміз.  Мысалы,  қоғамдық  имидж – 
мұнда  ұйымның  бүтіндей  имиджін  көрсетеді,  яғни  оған:  ұйымның  абыройы,  атағы,  оның 
жетістіктері жəне тұрақты дамуын жатқызамыз.  Саяси имидж дегеніміз не? Имидж экономикалық 
категория ретінде ғана емес, жəне де саяси категория ретінде көрінеді. Экономикалық жағынан ол 
тауарларды сатуға жəне банкке клиенттерді тартуға көмектеседі, ал саяси жағынан келетін болсақ, 
ол  саяси  лидерге,  басшыға  жақсы  қарым – қатынаста  əсер  етеді.  Имидж  саясаткер  мен  оның 
аудиториясының  арасындағы  қарым-қатынасын  реттейді.  Ол  аудиторияның  көзқарастарын 
саясатпен байланыстыруға ықпал етеді. [5]    
          Жалпы алғанда, саяси имиджді саяси лидердің келбеті немесе образы, партияның қайраткері, 
яғни қоғамдық пікірмен келісетін тұлға деп қарастыруға болады. Саяси имидж негізінен имиджді 
жасайтын,  яғни  имиджмейкерлердің  көмегімен,  топтың  қолдауымен  жəне  негізгі  құралдардың, 
факторлардың  көмегімен  пайда  болады.  Саяси  имиджді  əр  түрлі  деңгейде  қарастырып  өтуге 
болады,  мəселен,  рационалдық  (бағдарламалардың  жүзеге  асуы,  сөз  сөйлеуі,  оны  көрсете  білуі); 
эмоционалдық  (саяси  лидердің  қаншалықты  қоғамның  мотивациялық  психологиялық 
мобилизациясына  себеп  болуы);  сана-сезімі  (ішкі  ажары,  жүріс-тұрысының  көрінісі).  Осыған 
байланысты, саяси имидждің образы жайлы Е.Егорова мен К.Плешаковтың: «Имидж, бұл алдына 
қойған  мақсаттарға  жетудегі  арнайы  ойлап  шығарылған  саяси  образ»,  яғни  мұнда  айтылғандай 
кез-келген  саяси  образ  лидердің  өз  алдына  мақсаттар  қояды,  жəне  оған  жету  үшін  көптеген 
жағдайлар жасайды. [6]                  
       Сондықтан  да  саяси  имиджді  қалыптастыруда  басты  тəсілі  жəне  өзіндік  бағыты  болып 
табылатын PR технологиялар,  олар  саяси  ұйым  үшін  тиімді  образды  қалыптастырудағы  ұтымды 
логикалық  əдіс.  Ол  еркін  жəне  бəсекелі  ақпараттарды  таңдау  нəтижесінде  саяси  тауарлардың 
(яғни,  институт,  символдар,  кандидат  жəне  партиялар)  жағымды  образын  (бейнесін) 
қалыптастыруға бағытталады.  
Имиджді  жасау – бұл  субьектінің,  оны  қоғамдық  қатынастар  үшін  жағымды  қылық 
көрсететін жəне оның қатысуымен нақты саяси міндеттерді шешуге мүмкіндіктер беретін саналы 
түрдегі  конструктивті  құрылымы  мен  сапасы.  Бұл  орайда  саяси  имидж  саясат  саласындағы 
маңызды  құрылымдық  компоненттерге  ие,  оның  көмегімен  билеуші  субьектілер  халықпен 
байланыс орната алады, мақсатқа бағытталған əрекетке қоғамдық пікір білдіруге тырысады. 
         Қазақстанда  саясаткерлердің  имиджін  қалыптастыруда  көптеген  əдістер  мен  бағыттар 
қарастырылған.  Мəселен,  жаңа  технологиялар,  жарнамалар,  бұқаралық  ақпарат  құралдарын 
жатқызуға  болады.Əсіресе,  сайлау  жүйесін  алып  қарастыруға  болады.  Осы  айтылғандарды 
жүйелей  келе,  белгілі  бір  жетекшінің  өзіндік  сөйлеу  мəнері,  киім  киюі,  халық  немесе  аудитория 
алдында  өзін-өзі  ұстауы,басқалардан  ерекшелеп  тұратын  бір  ерекше  қасиетінің  болуы – осының 
барлығы имиджге жатады.  
Мəселен,  саясаткерлердің  имиджін  қоғамға  таныстыру  үшін,  оның  болмысы  мен  бітімі 
сəйкес  келуі  керек.Тек  киім  киісі  арқылы  ғана  біздің  оның  имиджі  жақсы  екен  деп  қарауымыз 
керек, оның сөзімен де имиджмейкерлер тікелей жұмыс жасайды. Мəселен, қолын қалай сермейді, 
көрерменге  қашан  қарайды,  басын  изей  ме,  өзін-өзі  ұстауы,  сөз  сөйлеу  мінері,  түр  тұлғасы,  бет 
пішіні,  саяси  мəдениеті,  бұқарамен  байланыс  орната  білуі,  харизмасы,  халықтың  мəдениеті  мен 
менталитеті – осының  бəрі  ескерілу  керек.  Яғни  жақсы  адамдар  образын,  имиджін  жасағымыз 
келсе, оның сыртқы келбеті мен ішкі жан дүниесі, болмысы сəйкес келуі керек.   
        Мемлекеттің  ішкі  жəне  сыртқы  саясаты,  сайлау  алды  кампаниялары,  танымалдық, 
баспасөзбен  тиімді  қарым-қатынас,  қоғамдық  пікірді  қалыптастыру  құпиялары,  имиджмейкинг, 
саяси  жарнама-Public Relations-тың    өз  алдына  танымалдығының  формуласы  ретінде  жоғарыда 
айтылғандардың  барлығы  толықтырады  деп  айта  алмаймыз.  Айтылған PR міндеттерінің  ішінде 
біздің  ең  басты  көңіл  аударып  отырғанымыз  бүгінгі  күнде  Қазақстандағы  өзекті  де  белді 
мəселелердің  бірі  еліміздің  имиджін  көтеру  мен  қалыптастыру  мақсатындағы  басты  институт 
ретіндегі бірден бір құрал бұқарамен байланыс болып отыр.   
        Біздің зертеуіміздің басты мақсаты - қазақстандық менталитетті ескере отырып,  қоғамдастық 
алдындағы жағымды имидждің қалыптасу тəсілдері мен заңдылықтарын анықтау, нақтылау болып 
табылады.     
           Public  Relations  негізгі  міндеттері  мен  оның  имиджді  қалыптастыруға    қатысына  келетін 
болсақ,  бұл  мəселеге  байланысты    осы  саланың  ресейлік  зерттеушісі  И.Л  Викентьев    5  негізгі 
мақсатын атап көрсетеді: [7]                  
1. Объектіні позициялау; 
2. Имиджді көтермелеу; 

 
240 
«Инновационное развитие и востребованность науки в современном Казахстане» 
3. Антижарнама (немесе имиджді түсіру ); 
4. Бəсекелестерден асып түсу 
5. Контржарнама. 
Осы  мақсаттарды  ұстана  оытырп,  мемлекетік  саясатты  дамытуға,  еліміздің  жағымды  имиджін 
қалыптастыруға  мүмкіндіктер туңызады. Əрине бұл ретте мемлекеттік саясатқа байланысты басқа 
да  мақсат міндеттерді алып қосуға болады. Ол тек əрбір мемлекеттің, саяси тұлғаның өз талғамы 
мен  ұстанатын  саясатына  байланысты  болып  табылады.  Сондықтан  да  имиджді  қалыптастыруға 
байланысты мындай шарттарды падаланған жөн.  
    Имиджді қалыптастыру кезінде ескеретін бірнеше шарттар бар: олар 
- 
аудиторияның көңілін өзіңе аудару жəне ұстап тұру; 
- 
аудитория тарапынан сенімді тудыруға тырысу; 
- 
жекелеген əлеуметтік топтардың психологиялық ерекшеліктерін ескеру; 
- 
қабылдаудың жалпылама ерекшеліктерін пайдалану; 
коммуникацияның арнайы дағдыланған əдістерін пайдалану, оның ішінде  (нейролингвистикалық 
бағдарламалау, трансактты талдау, сендіру, когнитивті  диссонанс əдісі).   
         Қорыта  келе,  мемлекеттік  саясатты  қалыптастыру  барысындағы    еліміздің  имиджін  атақ-
даңқын  асырудың  құралы  ретінде PR-дың  атқаратын  қызметтерінің  аясы  күннен-күнге  кеңейе 
түсуде. Əрине ол тек ұтымды да пайдалы қолданылса, тиімді əсер етсе ғана өз мақсатына жетіп, 
міндеттерін  атқарды  дей  алымыз.  Ол  үшін  мемлекеттіміз  осы  салаға  да  ерекше  көңіл  бөліп 
бұқарамен байланыс  саласындағы  заңнама мен дамытудың жағдайын өзгерткен кезде ғана тиісті 
нəтижелерге əкелетіні белгілі.   
 
Əдебиеттер 
1.  акоrdа.kz –ҚР Президентінің сайты / Президент Баспасөз қызметі   
2.  Морозов А.  Эволюция политических PR –технологии в Казахстане на примере 
избирательных кампаний // Analitik  №5,  2005 Б. 37 
3.  Г.Почепцов. Имиджелогия.-М.-Ваклер.-2000.-Б.13. 
4.  Г.Почепцов.Имиджелогия.-М.-Ваклер.-2000.-Б.15 
5.  Л.Ф.Адилова.Имиджелогия.-А.-Қазақ университеті.-1999 –Б.9. 
6.  Егорова-Гантман.Имидж лидера:психол.пособ для политика.-М.-1994.-Б.467 
7.  Викентьев И.Л. Приемы рекламы и  Public Relations, Триз-шанс, 1995.-Б.114 
 
 
 
 
ОСОБЕННОСТИ ВНЕДРЕНИЯ ИННОВАЦИОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ  
В ОБРАЗОВАТЕЛЬНЫЙ ПРОЦЕСС 
 
Казахский национальный технический университет им. К.И.Сатпаева  
ТОО «Шнейдер Электрик» 
 
К.Т.Джарикбаева 
  
В Казахском Национальном Техническом университете имени К.И.Сатпаева  вот уже второй 
год проводится эксперимент с внедрением электронных обучающих учебно-методических систем 
в образовательный процесс. Были поставлены следующие цели: 
• 
Повысить  обеспеченность  студентов  информационными  источниками  по  основным  учебным 
дисциплинам.  
• 
Сократить расходы, связанные с тиражированием учебно-методических материалов.  
• 
Повысить информированность студента о профессиональных программных продуктах, которые 
могли бы быть использованы в практической деятельности будущего специалиста.  
• 
Уменьшить нагрузку на аудиторный фонд учебного заведения. 
В  ходе  эксперимента  была  собрана  библиотека  электронных  учебных  материалов, 
впоследствии размещенная на серверах локальных сетей. Кроме того, была подготовлена опытная 
партия  компакт-дисков,  чтобы  облегчить  студентам  освоение  нового  для  них  подхода  к 
образовательным технологиям. 
Учебно-методические материалы разделены на категории: 

 
241 
«Инновационное развитие и востребованность науки в современном Казахстане»
• 
текстовые учебные пособия (конспекты лекций, учебники, сборники задач) в формате pdf;  
• 
 текстовые  методические  руководства  (руководства  по  изучению  дисциплин,  руководства  по 
выполнению лабораторных работ, рабочие программы) в формате pdf;  
• 
гипертекстовые электронные учебные пособия и справочники в формате html;  
• 
демонстрационные  ролики,  описывающие  работу  и  назначение  профессиональных 
программных средств;  
• 
учебные  версии  профессиональных  программ  (такие  облегченные  версии  программ 
распространяются  разработчиками  бесплатно,  имеют  ограниченные  возможности,  но  позволяют 
изучить интерфейс, основные операции, выполнить учебное задание или проект);  
• 
электронные словари (например, англо-русский/русско-английский). 
Всего  экспериментом  были  охвачены 150 студентов  технических  специальностей. 
Эксперимент, проводимый в течение трех учебных семестров, показал: 
• 
в среднем компакт-дисками пользуются не менее 63% студентов, имеющих к ним доступ;  
• 
демонстрационные  ролики  и  учебные  версии  программ  используют 100 % студентов  (это 
предусмотрено  учебным  планом  и  проводится  во  время  занятий  или  дома);  работа  с  демо-
роликами сопровождается письменными отчетами студентов в виде ответов на вопросы, выданные 
преподавателем;  
• 
стоимость тиражирования учебно-методических материалов на компакт-дисках оказывается на 
порядок дешевле, если на диске размещены материалы по 20-30 дисциплинам;  
• 
компакт-диски  можно  выдавать  студентам  на  условиях  возврата  (бесплатно);  затраты  по 
изготовлению дисков возмещаются из внебюджетных средств учебного заведения. 
Изучение  точных  наук  сопровождается  выполнением  расчетов  и  решением  задач.  Чтобы 
облегчить  студенту  процесс  вычислений,  разрабатываются  электронные  практикумы.  Например, 
разработан практикум по изучению теории надежности.  
К  вопросу  о  формировании  профессиональной  компетенции  при  постановке  задачи 
внедрения инновационных технологий 
В  области  преподавания  еще  в  прошлом  сложилась  довольно  странная  ситуация,  которая 
превалирует,  к  сожалению,  и  в  настоящее  время,   -  вопрос  о  том,  как  учить  более  важен,  чем 
вопрос  о  том,  что  представляет  собой  то,  чему  предстоит  учить.  Причины  данного  положения 
могут лежать в приверженности к прежней, традиционной, парадигме преподавания.  
Анализируя  динамику  социальных  процессов,  направленных  на  интегрирование  в 
европейский  менталитет,  а  путь  к  этому  лежит  и  через  овладение  иностранным  языком,  мы 
пришли к выводу, что, несмотря на огромное количество нового (зарубежного и отечественного) 
учебного материала, необходимо коренным образом менять формы и методы работы, необходимо 
направить свои силы именно на решение вопроса, чему предстоит учить.   
Уже  сама  постановка  вопроса  предполагает   определение  цели  и  оптимального  пути  ее 
достижения,  что,  в  принципе,  и  соответствует  понятиям  «метод», «методика» (с  греческого  и 
латинского: methodos/methodus – подход или путь, ведущий к конкретной цели). 
Для  чего  необходимо  владеть  иностранным  языком?   Поиски  ответа  на  данный  вопрос  и 
практическая  деятельность  побудили  нас  обратиться  к  реализации  фреймого  подхода 
прагмафункциональной  концепции,  сочетающего  в  себе  лингвистические,  психологические  и 
социальные векторы функционального использования языка. 
Проблемы 
внедрения 
современных 
задач 
в 
условиях 
регионализации 
профессионального образования 
Для  построения  новой  системы  образования  в  регионе  как  общего,  так  и 
профессионального,  решающее   значение  имеет  социально-экономическая  обстановка  в  стране, 
определяющая реальную востребованность образования и его приоритетность, реальный престиж 
образованности,  профессионализма  и  компетентности  всех  членов  общества.  Именно 
востребованность  образования  со  стороны  экономики  и  социально-культурной  сферы  позволит 
перейти  от  теоретических  рассуждений  к  построению  новых  эффективных  образовательных 
систем, удовлетворяющих запросы, как личности, так и общества, экономики региона в целом. 
С  другой  стороны,  деятельность  самой  сферы  образования  может  и  должна  поддержать 
жизненно необходимые для государства преобразования, и, в свою очередь, должна потребовать у 
общества  и  государства  такой  же  поддержки.  Причем  эти  требования  должны  выражаться  в 
коренном  изменении  механизмов  взаимодействия  государственных  и  общественных  институтов 
со  структурами  образования.  Необходимы  глубокие  преобразования  внутри  системы 
профессионального образования. Новое общество, естественно, не востребует старое образование. 

 
242 
«Инновационное развитие и востребованность науки в современном Казахстане» 
Государство  обязано  предоставить  возможность  каждому  гражданину  получить  общее  и 
профессиональное  образование,  которые  одинаково  необходимы  для  полноценного  развития  и 
самоутверждения личности. Ни общее образование без профессионального, ни профессиональное 
без общего не могут сформировать полноценного человека – это аксиома. 
Развитие  научно-технического  прогресса  в  настоящее  время  приводит  к  существенному 
размыванию  границ  между  рабочими  и  специалистами  и  еще  больше  будет  размывать  их  в 
дальнейшем.  Поэтому  разделение  учреждений   профессионального  образования  на  подготовку 
рабочих и специалистов уже сейчас вступает в противоречие  с запросами общества и государства. 
Отмирает  сегодня  понятие  «базовое  предприятие»  для  учреждений  начального 
профессионального  образования  (НПО)  и,  соответственно,  должна  отмереть  ведомственная 
ориентация  учреждений  среднего  профессионального  образования  (СПО).  Профессиональные 
училища,  лицеи,  техникумы,  колледжи,  вузы,  институты  повышения  квалификации,  учебно-
курсовые  комбинаты  и  т.п.  должны  ориентироваться  не  на  ведомственные  интересы,  а  на 
интересы экономики своего региона (района, города, республики), где они работают и где будут 
работать их выпускники.  
В условиях  перехода к рыночной экономике исчезают из употребления такие понятия, как 
«массовая  профессия», «массовая  специальность».  На  смену  «конвейерному  производству» 
рабочих  и  специалистов  с  узкой  профессиональной  подготовкой  должно  прийти  «штучное», 
индивидуальное  профессиональное  образование.  Это  позволит  впоследствии  выпускникам  более 
успешно реализовывать свои жизненные планы в условиях многоукладности экономики. 
Задачи учреждений профессионального образования: 
• 
дать своим выпускникам такое образование, которое обеспечило бы им конкурентоспособность 
на рынке труда;  
• 
пересмотреть профили профессиональной подготовки;  
• 
формировать  готовность  педагогических  коллективов  к  переменам  в  соответствии  с 
требованиями рынков труда и образовательных услуг;  
• 
обеспечить  психологическую  переподготовку  педагогического  корпуса  в  период  перехода  к 
рыночным отношениям;  
• 
грамотно 
разработать 
пакет 
нормативно-правовой 
документации 
образовательного 
учреждения;  
• 
ориентирование  системы  профессионального  образования  на  качественное  профессиональное 
образование, на конкретные интересы региона и работодателей;  
• 
решение  вопросов  трудоустройства  выпускников,  взаимодействия  учебного  заведения  с 
предприятиями работодателей, службами занятости населения;  
• 
организация  дополнительных  платных  образовательных  услуг  с  целью  удовлетворения 
запросов социума;  
• 
участие  в  повышении  квалификации  и  переподготовки  рабочих  кадров  соответствующих 
территорий. 
Задачи региональных органов государственной власти: 
• 
принять  на  республиканском  уровне  целевую  комплексную  программу  по  подготовке 
профессионально-педагогических кадров;  
• 
разработать перечень профессий, реализуемых в учреждениях НПО и СПО, как дополнение к 
федеральному перечню;  
• 
формировать  социальный  заказ  региона  на  квалифицированных  специалистов  в 
территориально – отраслевом и профессиональном разрезах на перспективу;  
• 
обеспечить  поступательное  развитие  профессиональных  учебных  заведений,  чьи  выпускники 
получают качественное образование и поэтому смогут получить хорошую работу;  
• 
организовать  финансирование  данных  учебных  заведений  по  нормативам  на  число 
обучающихся;  
• 
проводить  встречи  с  руководителями  предприятий  и  Главами  Администраций  городов  и 
районов  республики  с  целью  упорядочения  их  связей  с  ПУ  и  обозначения  наиболее  важных 
вопросов, требующих внимания и принятия решений;  
• 
обозначать  вопросы  квотирования  рабочих  мест  выпускников,  тесном  взаимодействии  с 
районными (городскими) службами занятости населения;  
• 
оптимизировать  сеть  профессиональных  образовательных  учреждений  за  счет  тех  из  них, 
которые имеют низкий рейтинг, не пользуются авторитетом у молодых людей и их родителей;  
• 
не допустить при этом увеличение количества безработной молодежи.  

 
243 
«Инновационное развитие и востребованность науки в современном Казахстане»
Изучение  точных  наук  сопровождается  выполнением  расчетов  и  решением  задач.  Чтобы 
облегчить  студенту  процесс  вычислений,  необходимо  повысить  качество  и  внедряемость 
электронных  практикумов.  Решение  данных  проблем  в  совокупности  позволит  поднять 
профессиональную  подготовку  выпускников  на  более  качественный  уровень  и  обеспечить  их 
востребованность на региональных рынках труда. 
 
 
 
 

жүктеу/скачать 4,01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: