Сөж тақырыбы: «Тәрбиелік жүйенің құрылымдық қағидалары»

Афинаның тәрбие жүйесі «адамгершілік жиынтығын» (совокупностью добродетельей – рақымшылдық) меңгеруге бағытталған. Нәтижесінде олар «жеті еркін өнерден» (семь свободных искусств): граматика, диалектика, аузша айтыс (искусство спора) өнері, арифметика, геометрия, астрономия, саздан танымал болды. Бұл бағдарлама тарихқа гректік білімділіктің белгісі ретінде енді.

• 
  Афинаның тәрбие жүйесі «адамгершілік жиынтығын» (совокупностью добродетельей – рақымшылдық) меңгеруге бағытталған. Нәтижесінде олар «жеті еркін өнерден» (семь свободных искусств): граматика, диалектика, аузша айтыс (искусство спора) өнері, арифметика, геометрия, астрономия, саздан танымал болды. Бұл бағдарлама тарихқа гректік білімділіктің белгісі ретінде енді.
  
• 
  Еуропада ҮІ-ХҮ ғ.ғ. тәрбие жүйесін қалыптастыруға діни дәстүрлер ықпал етті (православие, мұсылман, будды, иудей), солардың негізінде тәрбие міндеттері болып адамның жер мен көктің арасындағы үйлесімділікке қол жеткізуі саналды. Бұндай тәрбиенің мазмұнын адамның жақсылық пен жамандыққа байланысты мәңгілік көзқарасын бейнелейтін дінге бағытталған адамгершілік нормалары құрады.
  
• 
  Осы орта ғасыр дәуірі кезеңінде рыцарлық тәрбие жүйесі параллельді өмір сүрді. Онда өзін құрбан ету, діни оқу, ар-намыс кодексін сақтау секілді діни нормалар қарастырылды. Рыцарлық тәрбие жүйесінің мазмұнының негізінде найзаласу, фехтования, аттың үстінде жүру, суға жүзу, аң аулау, шахматта ойнау, өлең айту және саз аспаптарында ойнау секілді «жеті рыцарлық қайырымдылық-қайырымдылық» («семи рыцарских добродетелей») бағдарламасы қасрастырылды.
  

Рыцарлық тәрбие жүйесі 7 кезеңнен тұрды. 7 жасқа дейін бала үй тәрбиесін алды. 7-ден 14 жас аралығында феодалдық қоғамдағы атақты ерлі-зайыптыларға қолбала болып қызмет етті және сарай өміріне қатысты белгілі бір дәрежеде білім алып, тәжірибе жинақтады. 14 жастан бастап 21 жасқа дейін жастар рыцарлар арасында қару-жарақ асу мәртебесіне ие болып, «махаббаттың, соғыстың және діннің бастамасын» («начала любви, войны и религии») меңгерді. 21 жасты рыцарлыққа арнап, соның барысында дене, әскери және адамгершілік тұрғыда ер жету, турникте, жекпе-жекте өнер көрсету сынағынан өту міндеттелді.

• 
  Рыцарлық тәрбие жүйесі 7 кезеңнен тұрды. 7 жасқа дейін бала үй тәрбиесін алды. 7-ден 14 жас аралығында феодалдық қоғамдағы атақты ерлі-зайыптыларға қолбала болып қызмет етті және сарай өміріне қатысты белгілі бір дәрежеде білім алып, тәжірибе жинақтады. 14 жастан бастап 21 жасқа дейін жастар рыцарлар арасында қару-жарақ асу мәртебесіне ие болып, «махаббаттың, соғыстың және діннің бастамасын» («начала любви, войны и религии») меңгерді. 21 жасты рыцарлыққа арнап, соның барысында дене, әскери және адамгершілік тұрғыда ер жету, турникте, жекпе-жекте өнер көрсету сынағынан өту міндеттелді.
  
• 
  Италияның педагогы Мария Монтессоридің (1870-1952) тәрбие жүйесі еркін тәрбие және бала-бақша мен бастауыш мектепте баланы ерте жастан дамыту идеясы негізінде жасалған. Оның пайымдауынша, тәрбиенің негізгі міндеті баланың өз бетінше дамуына табиғи ықпал ететін ортаны қалыптастыру. Ол балада бар табиғи күшті жүзеге асыру үшін қажет деп санады. Мәселен, ол баланың тұлға ретінде қалыптасуын сырттай басқаруға қарсы бола отыра, оның «өзін-өзі тәрбиелеу және өздік білім алуына» жағдау жасау қажет деп есептейді.