Т. С. Сарбасова Құнанбаева Д.Ә., Жұмамбаев С. К
жүктеу/скачать 5,78 Mb. Pdf көрінісі
|
| 9.4. Менеджмент типологиясы
Басқару типтерін жіктеу барлық менеджерлерді екі үлкен топқа бөледі – басқаруда стратегиялық көзқарасы тән менеджерлер және өздерінің лауазымдық міндеттерін атқаруда стратегиялық емес көзқарасы тән емес менеджерлер. Бірінші жағдайда менед- жер стратегиялық менеджмент концепциясына, екіншісінде ме- неджер стратегиялық емес, оперативті менежмент концепциясы- на жүгінеді. Тәжірибедегі менеджерлерді осылайша бөлу нақты менеджердің жеке қабілеттеріне негізделеді: біреулері өзінің жеке қасиеті мен қабілеттеріне және стратегиялық көзқарасы негізінде жатқан тәсілдерге үйренуіне орай, ал екіншілері тек стратегиялық емес деп бағаланатын әрекеттерге қабілеттерін қолданады. Менеджмент ғалымдары мен мамандары осы уақытқа дейін стратегиялық басқару бойынша бір пікірге келе алмай жа- тыр. Осыған байланысты Альфред, Чандлер, Джеймс Куинн, Уильям Глюк, Питер Дойл, Генри Минцберг, М. Портер, П. Дру- кер, И. Ансофф және тағы сол сияқты ғалымдарды еске түсіруге болады. Дегенмен, қарастырылып отырған мәселе өз шешімін әлі таппады. Кейінгі зерттеулерге сәйкес, стратегиялық басқару мен стра- тегиялық жоспарлауды бір-бірінен ажыратып, бөлек қарастыру керек деген көзқарас жеңуде. Стратегиялық жоспарлау оптималды стратегиялық шешімдерді қабылдаумен, ал стратегиялық менед- жмент стратегиялық нәтижеге жетумен байланысты болып келеді. 121 Стратегиялық жоспарлау аналитикалық үдеріс те, стратегиялық менеджмент – ұйымдастырушылық үдеріс. Басқару объекті ретінде тұтас ұйым да, оның бөлек компо- ненттері де болады. Стратегиялық басқару объекті ретінде, мысалы, пайда норма- сы, нарықтағы үлесі, тауардың жаңа түрі, өндіру технологиясы және т.б. бола алады. Стратегиялық көзқарас ұйымға тән құндылықты белгілейді, оны пайдалану ұйымды тек аман қалдырумен шектелмей, сыртқы ортадағы өзгерістерге қарамай белгілі позицияда болуын қамтамасыз етеді. Әртүрлі ұйымдар және оның әртүрлі өмір сүру кезеңдеріне қарай стратегиялық құндылығы ретінде: – өндірілетін және нарыққа шығарылатын өнім сапасын; – бәсекешілерге қарағанда өндіріс шығындарының төменірек болуын; – бөліктенген баға саясатын; – тұтынушыға қолайлы түрде тауар аудару түрін; – тұтынушы күтіп отырған уақыттан бұрын тауарды жаңар- туды; – икемді өндіріс жүйелерін қолдануды келтіруге болады. Мұндай сипаттамаларды одан әрі жалғастыруға болады. Бұл жерде икемділігімен және жауап беру барабарлығымен көзге түсетін басқару жүйесінің өзі стратегиялық құндылығы ретінде көрінуі мүмкін. Тәжірибеде тағы да жалған деп аталатын стратегиялық көзқарас тән менеджерлер тобы бар екенін айта кету керек. Ме- неджер мұндай жағдайда ұйым құндылығына емес, сыртқы ортаның жағымды жағдайына мөлшерлеме қойып, оны пайдала- ну уақыттың көп немесе аз мерзімінде іс сәттілігін әкеледі. Әлемдік тәжірибеде стратегияның барлық мүмкін болатын типтері “компанияның күшті позициялары” және “сыртқы ор- таны талдауда анықталатын мүмкіндіктерді пайдалану” деген ұғымдарына негізделеді. Майкл Портер оңтайлы қызмет етуге жетудің екі мүмкін болатын жолдарын ерекшелейді. Осы көзқарас тұрғысынан мүмкін болатын стратегия типологиясы олардың – өндірістік шығындарды минимизациялауда лидерлік страте- гия; 122 – өнім өндірудегі мамандану стратегиясы; – нарықтың белгілі бір сегментіне шоғырланып, оны тиімді меңгеруге күш-жігерді шоғырландыру стратегиясы сияқты үш түрін белгілейді. Бұл стратегиялар негізгі немесе эталондық деп аталады. жүктеу/скачать 5,78 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|