Тақырыбы: Қанның түстік көрсеткіші. Эритроциттердің тұну жылдамдығы. Гемолиз. Лейкоцитарлық формула. Сухарев әдісі бойынша қанның ұю жылдамдығын анықтау

ҚАЗАҚСТАН РЕСЕЙ МЕДИЦИНАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ
 

Тақырыбы: «
Қанның түстік көрсеткіші. Эритроциттердің тұну жылдамдығы. 
Гемолиз. Лейкоцитарлық формула. Сухарев әдісі бойынша қанның ұю 
жылдамдығын анықтау
»
 
 
Орындаған: Төкен Ақбота 
Мамандық: «Фармация 101 А»

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
Жоспар:
1. Қан жүйесі туралы түсінік.
2. Қанның қызметі 
3. Қанның түстік көрсеткіші.
4. Эритроциттердің тұну жылдамдығы.
 
 
 

Қан жүйесі 
Қан, лимфа және клеткааралық (интерстициялық) сұйықтық организмнің ішкі 
ортасын құрайды... Клетка тіршілігі үшін осы ішкі ортаның оның ішінде қан құрамының 
физикалық, химиялық, биологиялық қасиеттері түрақты болуы шарт, тек осы тұрақты-
лықтың арқасында организм сырттағы құбылмалы' да күрделі өзгерістерге төтеп бере 
алады. Адамның солтүстік полюс суырын-да да, оңтүстіктің шыжыға-н ыстығъщда да өмір 
сүре беретіні осы тұрақтылыққа байланысты. Ішкі түрактылықтың өмір үшін аса қажет 
шарт екеніне тұңғыш көңіл бөлген француз физиологі Клод Бернар еді. Организмнін, ішкі 
сұйықтық ортасының салыс-тырмалы тұрақтылығы тіршілікті сақтауда өте кажет, деп 
мәлім-деді ол 1878 жылы. 1929 ж. америка физиологі В. Кэннон ішкі ортаның, организмнің 
басты-басты биологиялық көрсеткіштерінің (константалардың) тұрақтылық дәрежесін 
белгілеу үшін гоме-остаз деген жаңа термин үсынды. Гомеостаз деп қан көлемі мен 
кұрамының және физикалық, химиялық, биологиялық қаси-еттерінің түрақтылыры, ЯРНИ
барлық биологиялық константалар-лы (артериялык қан қысымы, дене температурасы т. т.) 
айтады. 
Клеткалардың тіршілігіне байланысты және олардың айна-ладағы табири 
қүбылыстарымен ойдағыдай қарым-катынас жа-гауы әрдайым гомеостаздын сақталуына 
қауіп төндіретін жағдай •болып саналады. Бірақ бүйрек, тер бездері, өкпе сияқты көптеген 
.ағзалардын кызметі арқасында, сондай-ақ денедегі арнайы ме.ха-низмдердіц катысуымен 
гомеостаз әдетте бұзылмайды. Осыған орай ішкі орта үшін абсолюттік түрақтылықтан гөрі 
салыстыр-малы және динамикалық гомеостаз тән. 
Қан — жан-жануарлардың тіршілік етуіне аса қажет сүйық-тық. Жарақаттану 
салдарынан қанның 2о—30% сыртқа ағьш кетсе, тіршілікке кауіп төнеді, ал 50% ағып кетсе 
өледі. Қан та-мырда жылжымай тоқтап қалса не қан ағысы тым баяуласа адам өлуі мүмкін. 
Мысалы, денедегі кейбір клеткалар, әсіресе ми кыртысының нейрондары уақытында 
келетін кан мөлшері азайса, 5—6 минуттан кейін бұзыла бастайды. ^Қанның негізгі 
функциялары: 
1) Тіршілікке қажет заттарды клеткаларға, тканьдерге жет-кізеді, ал зат алмасу 
өнімдерін сыртқа уақытында шыгарып оты-рады (тасымалдау қызметі). 
2) Оттегін өкпеден тканьдерге, клеткалардағы көмір қышқыл газды өкпеге жеткізеді 
(тыныс алу қызметі). 
3) Ішек-қарыннан қоректік заттарды, витаминдерді, су мен тұздарды (минералдарды) 
тканьдерге жеткізеді (трофикалыщ яғни қоректендіру қызметі). 
4) Зат алмасу барысында пайда болған өнімдерді, мәселен, адам денесіндегі уытты 
заттар, азот қалдықтарын тканьдсрден бүйрекке, өкпеге, тер бездеріне, ішекке апарады. 
Сөйтіп оларды шығарып тастайды (экскреторлық қызмет). 
5) Қан клеткалары (лейкоциттер), плазмадары антиденелер денеге енген 
микробтарды, вирустарды, табираты жат, улы' зат-тарды бейтараптап, зиянсыздайды 
(қорғаныс қызметі). 
6) Адам денесіндегі көптеген функцияларды, процестерді рет-теуге қатысады 
(гуморальдық реттеу). Қандары биологиялык, әсері күшті заттар — гормондар, 
медиаторлар, метаболиттер арзалар мен клеткаларға өтіп тікелей немесе қан 
тамырларынын. ішкі бетінде орналасқан хеморецепторларды тітіркендіру арқы-лы әсер 
етеді (рефлекстік реттеу). 
7) Қан клеткалары (формалы элементтер) ткань клеткалары-мен креаторлық 
байланыста болады. Креаторлық байланыс жа-ңарған клеткалардыц және тканьдердің 
табиғи құрылысы мен кейпінің сақталуын қамтамасыз етеді. Жаңа клеткалар құрылы-сы 
жарынан ескі клеткаларға ұксас болу үшін клеткааралық ин-формациялардың маңызы өте 
зор. Қлеткаларға кажет мағлұмат-тарды макромолекулалар тасиды. Мағлұматтар бір 
клеткадап екінші клеткара клеткааралық каналдар аркылы және пиноци-тоз жолымен 
жеткізіледі. Мұндай макромолекулаларды басқа клеткаларга қан клеткалары да жеткізіп 
отырады. 

8) Қан бүкіл денеге тән гомеостазды сақтай отырып клетка-лар мен тканьаралық 
сүйықтықтың коллоидтық, осмалық түрақ-тылығыц сақтайды. Осмалық тұрақтылық 
бұзылса клеткалар ісіп не бүрісіп калады. РН тұрақтылығын сақтауда буферлік роль 
атқарады. 
9) Қан көп энергия Іпығарып кызып кеткен ағзаларды суыта-ды7~ал суыран агзаларды 
жылытады. Сөйтіп, дсне қызуьін бірка-лыпта сақтауға катысады.