Талғат сайрамбаев



Pdf көрінісі
бет325/332
Дата29.09.2022
өлшемі2,81 Mb.
#40729
1   ...   321   322   323   324   325   326   327   328   ...   332
Сегіз жүз жылқыдан бір тай қалмаған екен. Əрбір қонақ-
тың сыртында екіден, үштен жастықтар жатыр (М.Əуезов). 
Ваннаға олар алты кісіден кірді (А.Гайдар). – Маған күніне елу 
тиыннан неге беріп отыр? – Əлі бір сомнан беретін болады! 
(Ғ.Мүсірепов).
П ы с ы қ т а у ы ш т ы қ қатынастағы етістікті сөз тіркесінің
бағыныңқы сыңары шығыс жалғау арқылы тікелей етістікке не 
демеулер арқылы етістікке бағынады, мысалы: таудан асты, бір 
жылдан асты, таудан əрі асты, бір жылдан əрі асты. Пысық-
тауыштық қатынастағы сөз тіркестері мынандай мағыналарда ай-
тылады.
1. К ө л е м д і к . Ондай сөз тіркестерінің көлемдік мағынала-
ры істелетін істің, əйтеуір, бір басталу орнын көрсетуге негізде-
леді. Көбінесе олар қимыл процесінің орнын көрсетеді, мысалы: 
арбадан түсу, үйден шығу, терезеден кіру, тоғайдан өту.
Самойлов Жабайды арбадан түсіріп алып, тар бөлмеге 
əкетті. Үйдің кішкене-кішкене терезелерінен жарығы көрінеді 
(Ғ.Мүсірепов). Жылқы айдаған жігіттер шоқыдан асып, Ой-
құдықтан өтіп, Ералыға жеткен (М.Əуезов). Қой əлі өрістен 
келген жоқ (М.Жұмабаев).


621
Қазіргі қазақ тілі
Көлемдік мағыналы сөз тіркестерінің енді бірқатары қимыл-
дың б а с т а л у , б о л у о р н ы н ( м е к е н і н ) білдіреді, мысалы: 
қаладан аттану, базардан қайту, университеттен келу, ауданнан 
кету, осы арадан тарау.
Бұл – Нілдіден осы кесек күйінде табылған самородок еді 
(Ғ.Мүсірепов). Жан-жақтан келген бозбалалар екі үйді лық тол-
тырды (С.Көбеев). Қар астынан, он шақты жерден құлдырап 
шыққан қою қара түтіндер көрінеді (Ғ.Мүсірепов).


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   321   322   323   324   325   326   327   328   ...   332




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет