қарата) шылаулары ерекше орын алады.  Кейiн

191

Күрделі сөз тіркестері

Осы  мысалдардан  көрiнгендей,  кейiн  шылауы  дара  жəне  күр-

делi сөздермен де келiп жұмсала бередi: Жыр кестесiнiң алғашқы 

өpнeктepiн салып кеткен ақын апаларымыз  Сара, Шолпандардан 

кeйiн  азат  елдiң  көгiлдiр  аспанын да  қалықтаған  қарлығаштардай 

бiр  топ  əйел  ақындар  əдебиет  əлемiне  келдi («Қазақстан  əйел-

дері»).  Екi  жылдан  кeйiн  нə ресте  сүйдiк.  Мен  жиын-терiннен 

кeйiн əскерге кeтeмiн, – деді («Жалын»). Разъезден бiраз шыққан-

нан кeйiн осы тұс едi-ау дедiм де, жерге жата қалып, аунай баста-

дым (Ə. Нұршайықов). 

Бері  шылауы  жаздан,  күзден,  көптен  зат eciм,  сын eciм 

1978  жылдан,  үш-төрт  күннен,  он  бес  жылдан,  екi  жылдан 

сан eciмi  мен  нумеративтi  сөздер,  одан,  бұдан  есiмдiктерi,  кел-

геннен,  кеткеннен  берi  есiмшелерi  мен  бүгiннен,  арғы  күннен 

үстеулi  сөздермен  тiркесiп  келiп,  қимыл  процесiнiң  мезгiлiн 

бiлдiредi.  Кейде  кейiн  шылауы  көмекшi  есiмдi  сөздерден  кейiн 

де  жұмсала  бередi:  Бөжей  өлген  соң,  жаздaн  берi  eкi  жақ  сырт-

пен  қақтығыспаса  да  iштен  барды  салып  ел  тартысып,  сiлкiciп 

келе жатқан (М. Əуезов). Шаруа жағдайымен байланысты оқуын 

уақытша  тоқтатып,  былтырдан  бері  осы  өзi  бiтiрген  Ақ шатыр 

гимназиясында  əдебиет  сабағын  беретiн  (І.  Есенберлин).  Ептеп 

аяң  жорғасы  бар,  бiзге  келгеннен  берi  үнeмi  жорға  құлын  таба-

ды (С. Мұқанов). Жыл басынан берi жоспардан тыс бiр миллион 

62  мың  тонна  көмip  жəне  көптеген  өнеркəсiп  өнiмдерi  өндiрiлдi 

(«Социалистік Қазақстан»). 

Бұрын, соң, астам, гөpi, былай шылаулары алдыңғы шылау-

ларға қарағанда көп қoлданылмағанмен, олар да зат eсiм, сан eciм, 

есiмше,  үстеулермен  тiркесiп  келiп,  қимылдың  болу  мерзiмiн, 

уақытын  бiлдiредi:  Содан  соң eciк  алдындағы  соғыстан  бұрын 

кешке  қарай  əке-шешем  бəрiмiз  шығып  отыратын  балшық  сə-

кiге  жайғастым  (Ə. Hұpшайықов).  Келiн  боп  түскеннен  былай 

шашыңды үнeмi eкi айырып өpeciң (С.Жиренов). Екiншi күнi кеш, 

шiлделiкке  жиналған  қыз-бозбалалар  кешегiден  гөpi  азырақ  бол-

ды (С. Көбеев). Шаш шықты жетiден coң қаптап қара, құлпырды 

құндыздай боп бара-бара (Рүстем-Дастан). Бiздің эки паж осы са-

молетте жетi жылдан астам бiрге жұмыс icтейдi («Социалистік 

Қазақстан»). 

Кейде ондай шылаулар қабаттасып келiп те жұмса лады. Мы-

салы:  Бiз  жиналып,  бiр-екi  күннен  берi  қapaй  əpi  сөйлесiп,  берi 

192

Күрделі сөз тіркестері

сөйлесiп еш нəрсе бiтiре алмадық. Əбден болады, бəйбiше қайт-

қаннан  берi  қapaтa  өзiм  де  ол  жақ,  бұл  жақтан  сұрастырып, 

құлағымды түрiп жатыр мын (С. Көбеев). 

Қимылдағы iстiң iстелу мөлшерiн бiлдiредi: 

а)  Жас  мөлшерi:  Жuырма  бестен  аса  жалынды  жiгiт  ойға 

алғанын түгел орындайды (Ғ. Мұстафин).  

ə) Салмақ өлшемi: Бiз ендi, қартайдық қой, жетi жүз ден аса 

алмадым,  бiрақ  еңбеккүнiмiз  күйсiз  емес  (Ғ.  Мұстафин).  Ол  кici 

бiздiң eгiннeн бiр жүз сексеннен түссе, Күнтуардың eгiнiнeн жүз 

қырық, – дейдi (Ə. Əбішев). 

б)  Баға  өлшемi:  Себебi,  көк  елтiрiнiң  бiр  данасы 20-22 сом 

да,  қара  елтiрi 18-19 сомнан  аспайды («Жалын»).  Қараторғай-

ға  деп  жұрттан  жиналған  ақшаның  саны  жүз coмнaн  асып  ке-

тiптi (А. Хангелдин). 

Қимылдағы icтiң icтелу  амалын  бiлдiредi:  Поезд  тоқтасымен 

елден бұрын жеpге секiрiп түciп, күлiп қоя бердi (С. Сарғасқаев). 

Кедейлер бiр ауыздан дауласа кeттi (М. Əуезов). 

Объективтi қатынастағы сөз тipкecтepi: 

а)  Неден  басталғаны,  қайдан  шыққаны  туралы  мағы насында 

жұмсалады: Мына Жұмабай қалаға барып, Ахмет, Риза Хазiреттен 

фатуа  сұрап  келдi (М.Ə.)  Бұл  өнepдi  отызыншы  жылдары  осы 

Құлжа өңipiнe арнаулы келiсiммен əртүрлi құрылыс жұмыстарын 

жүргiзуге  кө мектесу  үшiн  келген  Совет  Одағының  мамандары-

нан үйренiптi («Қазақ əдебиеті»). 

ə)  Құpay,  жинақтау  мағынасында  жұмсалады:  Ұлықтар  жа-

татын  жай  үш  үйден  құралған.  Үш  кiciдeн  комиссия  құрыл-

ды (М. Əуезов). 

б)  Армандау,  бiр  нəрседен  хабардар  болу  мағына сында  жұм-

салады: Бiр ойдан Абай өзiме бiрдеме айтпақ па екен деп те ой-

лады  (М.  Əуезов).  Өнеркəсiбi  мен  ауылша руашылығы  жөнiнен 

Европаның  ең  мықты  мемлекеттерi мен  таласа  алады («Қазақ 

əдебиеті»).  Одан  да,  не  күтceңдер  де  осы  жаман  қapaдaн  күт-

сеңдершi! – дедi. 

в) Неден істелгенiн бiлдiредi. Мысалы: Бота тepiciнeн тiгiл-

ген  жансыз  тұлып  секiлдi  аяқ-қолы  сереңдеген  бiреу  басында 

шам жанған баған түбiне сылқ етiп құлап түстi (З. Қабдолов). 

г)  Бiр  нəрседен  сескену,  абыржу  мағынасында  жұм салады: 

Өстiп бүкiл аулымыз болып, қызыммен қошта сып шығарып сал-

193

Күрделі сөз тіркестері

дық. Ай, Алимашым-ай, аян көрiп пе едiң, үлкен-кiшiден именбей, 

неге  соншама  боздап  мойнына  асылдың? («Жалын»).  Күлайла 

aғaсының  жекiруiнен  селт  етiп,  оның  қолын  босатып  жiбер-

дi (М. Иманжанов). 

д)  Таза  күрделi caн eciмнeн  немесе  сан eciм  мен  зат  есімнен 

жасалған күрделi бағыныңқының сыңарлары көбiне жинақтау, топ-

тау, бipiктipy мағынасын бередi: Ию-қию толып жүрген аттылар, 

жаяулар екен. Мол қораның əр жерiнде үштен-төрттен, тоғыз-

оннан  топталып,  қоралай  отырып...  сөйлесiп  жатқан  даулылар 

(М. Əуезов). Бiр жерде eкi кici, бiр жерде үш кiсiден құралып, вин-

товка, алтатар, қылыш, бомба асынған бандылар, күшiгiн алдыр-

ған қасқырша кезiп, елдiң тағы да үрейiн ала бастады (С. Сарғас-

қаев). 

Даралау  мағынасында  жұмсалады:  Асыл  тacтapдың  толып 

жатқан  коллекцияларын  көрсетiп  кеп,  ақыры  қарт  ғалым  бiздi 

үш-үштен  бөлiп,  кезектеп  отырып  өзiнiң  қараңғы  лаборатория-

сына кiрдi (М. Əуезов). Eкі-екiден, үш-үш тен оңаша кетiп, сыбыр-

сыбыр сөйлескен адамдар (Ғ. Мұстафин). 

Заттың  сандық  бөлшегi  мағынасында  жұмсалады:  Бастауыш 

кластардағы 136 баладан оқу жылын 54 бала тек «5»-пен «4»-ке 

бiтiрiптi («Қазақстан мұғалімі»). 

Заттың  шегiн  бiлдiредi: 1959 жылы  Қазақстан  пионер лерiнiң 

саны 627 мыңнан  асты.  Үзбей  кiтап  алып  оқитын  тұрақты  оқу-

шылардың саны 500-ден асып жығылады («Лениншіл жас»). 

Көмектес жалғаулы сөз тipкecтepі

Көмектес септiгiнде үнемі зат есiмдер, кейде басқа да сөз тап-

тары  жұмсалады.  Көмектес  септiгiндегi  сөздер  де  eтicтiктepмeн 

тiркесiп, толықтауыштық жəне пысық тауыштық қатынаста келе-

дi. Пысықтауыштық қатынас тағы сөз тipкecтepi төмендегiдей: 

а) Қимылдың iстелу орнын бiлдiредi. Ондай кезде есiмдер сын 

eciм, сан eciм, есiмдiктермен бiрлiкте, қосарлы түpi де жəне көмекшi 

есiмдердiң тipкeci арқылы да күрделі бағыныңқы сыңарлар жасай-

ды: Ондай жол дармен (Солтүстiк Қазақстанның қалың құмының 

бетiне  түскен  жолдарын  айтам)  жеңiл  машинаны  ызғыта,  саға-

тына 80-90-ға қойып айдаған шоферлер «мұндай жол дың қасында 

194

Күрделі сөз тіркестері

асфальттың  да  кepeгi  жоқ»  десетiн  (С.  Мұқанов). Miнe,  бiз  тау 

iшiмен  келе  жатырмыз  (С.  Бақбергенов).  Бiрнеше  көштердi  сай-

саймен, өз жолдарымен жiберсе де, Сүйiндiк, Жексендер бacтaғaн 

еркектер  тобы  жұбын  жазған  жоқ  (М.  Əуезов).  Сол  селдiр  көк 

шабдар  алаптың  астынан  шым  дуалдар  қоршаған  аула-ауланың 

арасымен көше лер басталды (Ə. Шəріпов). 

ə)  Қимылдағы icтің icтелу  амалын  бiлдiредi: Eciмдep  ондай 

бағыныңқылық кезiнде атау тұлғалы есiм мен кө мектес жалғаулы 

есiмдер  жəне  көмектес  жалғау лы  қосарлы  зат  есiмдер  күрделi 

сыңарда  жұмсалады.  Сондықтан  ба,  əйтеуiр  Қамқа  Құтжан  мен 

осы үйдiң тiлеуiне бар ынтасымен құлаған едi (М. Əуезов). Қай-

тер  екен?  деп  аңдысқан  əйелдер  өңдерiн  суытыңқырап  сын  көз-

бен  əр  қимылды  бағып  тұр  (А.  Хангелдин).  Есiлдi  жағалап,  аяң 

жортақnен келе жатқанда аттарын сүмектей қылған, өздерi сақ-

сақ күлген үш жiгiт жолықты (С. Көбеев). 

б) Қимылдағы iстің icтелу себебiн бiлдiредi. Ондай кезде есiм-

дер  атау,  барыс  тұлғалы  есiмдер  мен  көмектес  жалғаулы  түрде 

жұмсалады:  Қыс  пен  көктем,  күзеуде  бiр- бiрiмен  алыс  жүретiн 

ауылдар  осы  сапарда  қоныс  жағдайымен  əлдеқайдан  түйiciп, 

қым-қуат араласып қоныса ды (М. Əуезов). Олар күн сайын Eртіс-

тің  Семей  қасындағы  кең  аралына  кетiп,  ұзақ  күндi  суғa  жүзу-

мен, құмға ау нау, серуенмен өткiздi (С. Мұқанов). Мақтаныш се-

зiммен аяқты да epкiн көсiлiп жатырмыз (Ə. Əбішев). 

Толықтауыштық қатынастағы сөз тipкecтepi: 

а) Құралдық мағынада жұмсалады: Кəдiмгi «жолбастар» ұры-

ларша  шапан-бөркiн  айналдырып  киiп,  мұр ны  мен  аузын  қызыл 

орамалмен таңып алып, Жұмабайды қуғанда тағы сол ұрыларша 

«дауысымды танытпаймын» деп мыңқылдап сөйлеп бұйрық бер-

ген (М. Əуезов). Айқайлай бергенде, бiр үлкен қол орамалмен ау-

зын жапты (С. Ерубаев). Сол күнi сəске кезiнде баяғы бiр мұзды 

алаң сүйменнің дүңкiлiмен жаңғырығып сала бердi (Ə. Сəрсенбаев). 

ə)  Бiрлестiк  мағынада  жұмсалады:  Соның  растығы на  қазақ-

тардың көзi қазақ-орыстармен араласа жеттi (С. Мұқанов). Қонақ 

бөлмеге  тамақ  жасатып,  қуаныш  бiлдiру шiлермен  шiлдехана  өт-

кiздi (С. Мұратбеков). 

б)  Заттық  мағынада  жұмсалады:  Содан  кейiн  ол  ақ  шынжыр 

бауы  бар  сары  кiлттi  cұқ caycaғымeн  шыр  айналдыра  ойнап, 

бұрала басып машинаға қарай аяңдады (Ə. Нұршайықов). Ақырын 

195

Күрделі сөз тіркестері

еңбектеп  өте  жақын  барды,  ендi  бiр  жылжыса,  автоматтың  құн-

дағымен  көк  желкеден  ұратындай («Жалын»).  Tөceк-мөсегiмен 

койкадан көтерiп алды (С. Жиренов). 

в)  Заттың  тұлғалық  ерекшелiгiн  бiлдiредi:  Көздiң  жасында 

адамды барлық өне бойымен өзiне қарай құлата тартқан бiр өзгеше 

ыстық  күш  бар  екен  (М.  Əуезов).  Айгүл  үлкендерден  именiп, 

сөйлеуге, iштегi арманды кесек-кеceгiмeн төгiп салуға кезек күтiп 

тыпыршып-ақ отыр. 

г) Сый-құрмет, атақ, дəреже жəне өкіну мағынасында да жұм-

салады.  Биылғы  маусымда  оның  бригадасы  мақта  плантациясы-

ның  əр  гектарынан 35 центнерден  өнiм  жинап,  оны  мемлекетке 

бiрiншi сортnен тапсырды. Мергенге үш тоғыз бен шаnан жаn-

ты. Оның үстіне өзi eкi рет революцuялық қapумeн наградталған 

дейдi (Қ.  Исабаев).  Əде биетке  сiңген  еңбегiн  жоғары  бағалап, 

үкiмeт Исаны 1939 жылы Еңбек Қызыл Ту opдeнiмeн наградтады 

(«Жалын»). 

ƏДЕБИЕТ

1.  Мелиоранский  И.П.  Краткая  грамматика  казах-киргизского  языка. 

Ч. ІІ, Синтаксис. – СПб., 1897. 

2. Сауранбаев Н. Қазақ тілі: Педучилищелерге арналған. – Алматы, 1953. 

3. Жиенбаев С. Синтаксис мəселелері. – Алматы, 1941.

4. Қордабаев Т. Тарихи синтаксис мəселелері. – Алматы, 1965. 

5.  Томанов  М.  Словосочетания,  выражающие  временные  отношения  в 

современном казахском языке. – Алматы, 1955.

6. Агманов Е. Именно-атрибутивные словосочетания в языке памятни-

ков древнетюркской письменности. – Алматы, 1965.

7. Сергалиев М. Синонимики глагольных словосочетаний в современном 

казахском языке. – Алматы, 1967.

8.  Бейсенбаева  К.А.  Безаффиксное  сочетание  имен  существительных  в 

современном казахском языке. – Алматы, 1971.

9. Аблаков А. Именные управления в современном казахском языке. – 

Алматы, 1966.

10. Коклянова А.А. Глагольные словосочетания в узбекском языке / Ис-

следования по синтаксису тюркских языков. – М., 1962. 

11. Дмитриев Н.К. Грамматика башкирского языка. – М.-Л., 1948.

12. Баскаков Н.А., Инкижековой-Грекул Г.И. Хакасско-русский словарь. – 

М., 1953. 

196

Күрделі сөз тіркестері

13. Грамматика русского языка. – Ч. І. Синтаксис. – М., 1960.

14.  Пешковский  А.М.  Русский  синтаксис  в  научном  освещении. – М., 

1956. 

15. Убрятова Е.И. Исследования по синтаксису якутского языка. – М.-Л., 

1950.

16. Балақаев М., Қордабаев Т. Қазіргі қазақ тілі. – Алматы, 1961.

17.  Шапиро  А.Б.  Простые  предложение  как  проблемы  описательной 

грамматики / Вопросы составления описательных грамматик языков на-

родов СССР. – Уфа, 1958.

18.  Кононов  А.Н.  Грамматика  современного  узбекского  литературного 

языка. – М.-Л., 1960. 

19. Аманжолов С. Сауранбаев Н. Қазақ тілінің грамматикасы. – ІІ бөлім: 

Синтаксис. – Алматы, 1939.

20. Балакаев М.Б. Основные типы словосочетаний в казахском языке. – 

Алматы, 1957.

21. Поцелуевский А.П. Основы синтаксиса туркменского литературного 

языка. – Ашхабад, 1948.

22. Виноградов В.В. Русский язык. – М., 1947.

23.  Виноградов  В.В.  Вопросы  изучения  словосочетания  (на  материале 

русского языка) // Вопросы языкознания. – 1954. – №3.

24. Прокопович Н.Н. Словосочетания в современном русском литератур-

ном языке. – М., 1974.

25.  Сухотин  В.П.  Синтаксическая  синонимика  в  современном  русском 

литературном языке. – М., 1960.

26.  Филичева  Н.И.  О  словосочетаниях  в  современном  немецком  язы-

ке. – М., 1969.

27. Прокопович Н.В. К вопросу о простых и сложных словосочетаниях // 

Вопросы языкознания. – 1959.

28. Грамматика современного русского литературного языка. – М., 1970.

29. Федосов В.А. Заметки о словосочетании / Вопросы словосочетания и 

предложения в русском языке. – Волгоград, 1969.

30. Аханов К. Тіл білімінің негіздері. – Алматы, 1978.

31. Закиев М. Синтаксический строй татарского языка. – Казань, 1963.

32. Жəркешова Г. Біріккен сөздер мен сөз тіркестерінің орфографиялық 

сөздігі. – Алматы, 1960.

33. Сеидов Ю. Словосочетания в азербайджанском языке: АДД. – Баку, 

1965.

34. Севортян Э.В. К отношению грамматики и лексики в тюркских язы-

ках. – М., 1952.

35. Маманов Ы.Е. Қазіргі қазақ тілі (лекцияларының жинағы). – Алматы, 

1973. 

36. Хайдаров А. Парные слова в современном уйгурском языке. – Алма-

Ата, 1956.

197

Күрделі сөз тіркестері

37. Аханов К. Грамматика теориясының негіздері. – Алматы, 1972.

38.  Ысқақов  А.  Қазақ  тіліндегі  күрделі  сөздер // Қазақстан  мектебі. – 

1963. – №3.

39. Баскаков Н.А. Историко-типологическая характеристика структуры 

тюркских языков. – М., 1975.

40. Баскаков Н.А. Предложение и словосочетание в тюркских языках / 

Вопросы составления описательных грамматик. – М., 1961.

41. Баскаков Н.А. Структурные типы словосочетаний и предложений в 

современном турецком языке: АДД, 1972.

42. Баскаков Н.А. Словосочетания в современном турецком языке. – М., 

1974.

43.  Абдуллаев  А.А.  Глагольные  словосочетания  в  современном  узбек-

ском литературном языке: АДД. – Самарканд, 1959.

44. Базарбаев Н. Сложные словосочетания в тюркских языках: АКД. – 

Ташкент, 1970.

45. Балакаев М. Структурные особенности словосочетания в тюркских 

языках / Казахский Государственный университет им. С.М. Кирова к со-

роколетию республики. – Алма-Ата, 1961.

46. Сухотин В.П. Проблема словосочетания в современном русском язы-

ке / Вопросы синтаксиса-современного русского языка. – М., 1950.

47. Тарасевич Т.А. Синтаксис сложного словосочетания: АКД. Минск, 

1973.

48. Адмони В.Г. Введение в синтаксис современного немецкого языка. – 

М., 1955.

49.  Ярцева  В.И.  Историческая  морфология  английского  языка. – М., 

1973.

50. Маслов Д.С. Введение в языкознание. – М., 1975.

51. Современный казахский язык. – Алма-Ата, 1962.

52. Гаджиева А.З. Осложнения именных словосочетаний в современном 

азербайджанском языке: АКД. – Баку, 1966.

53.  Балакаев  М.  Основные  типы  словосочетаний  в  казахском  языке. – 

Алма-Ата, 1957.

54. Басымов Қ. Пысықтауыш // Халық мұғалімі. – 1939. – №2.

55. Дмитриев Н.К. Служебные имена в турецком языке // Советское язы-

кознание. – 1937.

56. Кононов А.Н. Послелоги в современном узбекском языке. – Ташкент, 

1952.

57.  Зейналов  Ф.Р.  Служебные  части  речи  в  тюркских  языках. – Баку, 

1966.

58.  Исенгалиева  В.А.  Служебные  имена  и  послелоги  в  казахском  язы-

ке. – Алма-Ата, 1957.

59.  Оразов  М.  Служебные  имена  в  тюркских  яхыках  (на  основе  мате-

риала  современного  казахского,  узбекского  и  туркменского  языков): 

АКД. – Ташкент, 1970.

198

Күрделі сөз тіркестері

60.  Томанов  М.  Мезгілдік  қатынаста  жұмсалатын  көмекші  есімді  сөз 

тіркестері. Қазақ тілі мəселелері. – Алматы, 1959.

61.  Сауранбаев  Н.Т.  Семантика  и  функции  деепричастия  в  казахском 

языке. – Алма-Ата, 1942.

62. Сауранбаев Н. Қазақ тіліндегі көсемшелер туралы. – Алматы, 1940.

63. Қазіргі қазақ тілі. – Алматы, 1954.

64. Маманов И.Е. Вспомогательные глаголы в казахском языке. – Алма-

Ата, 1949.

65. Ысқақов А. Қазіргі қазақ тілі: Морфология. – Алматы, 1974.

66. Əбілқаев Ə. Қазақ тіліндегі төл сөз бен төлеу сөз. – Алматы, 1956.

67. Əбілқаев Ə. Де етістігінің мағыналары мен қызметі. – Алматы, 1958.

68. Кеңесбаев С.К. Қазақ тілінің грамматикасы. І бөлім. – Алматы, 1956.

69. Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі. ІІ том. – Алматы, 1961.

70.  Кеңесбаев  С.,  Ысқақов  А.,  Аханов  К.  Қазақ  тілі  грамматикасы. 

І бөлім: Фонетика мен морфология. – Алматы, 1968.

71. Проблема фразеологии. Исследования и материалы. – М.-Л., 1964.

72. Коклянова А.А. О границах фразеологии тюркских языков // Вопро-

сы фразео-логии. – 1961. – Вып. 106.

73.  Сайкиеев  Х.М.  Устойчивые  сочетания  слов  как  члены  предложе-

ния / Ученые  записки  Казахского  Государственного  университета 

им. С.М. Кирова // Язык и литература. – 1950. – Вып. 5.

74. Кеңесбаев І. Қазақ тілінің фразеологиялық сөздігі. – Алматы, 1978.

75. Сəрсенбаев Р. Қазақ тілінің фразеологиясы (арнаулы курс, лекция). – 

Алматы, 1973.

76. Айтбаев У. Способы передачи фразеологизмов в переводах произве-

дений А.М. Горького на казахский язык: АКД. – Алма-Ата, 1971.

77.  Қожахметова  Х.  Фразеологизмдердің  көркем  əдебиетте  қолда-

нылуы. – Алматы, 1972.

78.  Валюсинская-Донсково  З.В.  Глагольные  фразеологизмы  в  качестве 

главного компонента словосочетания / Совещание языковедов юга Рос-

сии и Северного Кавказа по вопросу о связи в словосочетании и предло-

жении. – Ростов на-Дону, 1961.

79. Жуков В.П. Некоторые общие положения о соотношении фразеоло-

гизма со словом / Вопросы фразеологии. ІІІ. Труды Самаркандского гос. 

унив. им. А. Навои. – Самарканд, 1970.

80. Амосова Н.Н. Основы английской фразеологии // Изд-во Ленинград-

ского университета, 1968.

81.  Жуков  В.П.  Соотношение  фразеологической  единицы  и  ее  компо-

нентов  со  словами  свободного  употребления  в  филологической  нау-

ке. – 3(19).

82. Фразеологический словарь русского языка / Под ред. А.И. Молотко-

ва. – М., 1978.

83. Грамматика русского языка: Синтаксис. Ч. І. – М.: Изд-во АН СССР, 

1960. Т. ІІ.

199

Күрделі сөз тіркестері

84.  Кунин  А.В.  Фразеология  современного  английского  языка. – М., 

1972.

85. Бурмако В.М. О позиции фразеологизмов в предложении // Вопросы 

современного русского литературного языка. – Вып. 5. – М., 1971.

86.  Ониани  А.Л.  К  проблеме  взаимоотношения  фразеологии  и  слова // 

Вопросы фразеологии. – Самарканд, 1972.

87. Майзель С.С. Изафет в турецком языке. – М., 1957.

88.  Бейсенбаева  К.А.  Қазіргі  қазақ  тіліндегі  зат  есімдердің  жалғаусыз 

тіркестерінің кейбір түрлері. – Алматы, 1974.

89. Жұбанов Қ. Қазақ тіліндегі зерттеулер. – Алматы, 1966.

90. Грунин Т.И. Имя прилагательное в тюркских языках (на материале 

турецкого языка) // Вопросы языкознания. – 1955. – №4.

91. Мадрахимов А. Прилагательные новообразования в современном уз-

бекском языке: АКД. – Ташкент, 1955.

92.  Уметалиева  Б.Д.  Имя  прилагательное  в  современном  киргизском 

языке: АКД. – М., 1953.

93. Шəкенов Ж. Қазіргі қазақ тіліндегі сын есім категориясы. – Алматы, 

1960.

94. Аханов К. Қазақ тілі оқулығы: Фонетика, морфология, лексика. – Ал-

маты, 1974.

95. Əбуханов Ғ. Қазақ тілі: Педучилищелерге арналған. – Алматы, 1960.

96.  Гаджиева  Н.З.  Основные  пути  развития  синтаксических  структур 

тюркских языков. – М., 1973.

97. Баскаков Н.А. Историко-типологическая характеристика структуры 

тюркских языков. – М., 1975.

98. Севортян Э.В. Аффиксы именного словообразования в азербайджан-

ском языке. – М., 1966.

99. Cайрамбаев  Т.С.  Глагольные  словосочетания  с  прилагательными  и 

числительными в современном казахском языке: АКД. – Алма-Ата, 1965.

100. Ефимов А.И. Из наблюдений над фразеологией Салтыкова-Щедри-

на // Ученые записки. – Вып.9. – 1945.

101. Мордвилко А.П. Очерки по русской фразеологии. – М.: Просвеще-

ние, 1964.

102. Виноградов В.В. Современный русский язык. – М., 1938.

103. Мещанинов И.И. Члены предложения и части речи. – Л., 1978.

104. Кузьмина И.Б., Немченко Е.В. Синтаксис причастных форм в рус-

ских говорах. – М., 1971.

105. Болатов Ж. Есімшелердің синтаксистік қызметі // Халық мұғалімі, 

1956. – №6.

106. Балақаев М. Қазақ тіліндегі изафеттік құрылыс // Халық мұғалімі. – 

1946. – №1-2.

107. Қазақ тілі методикасының мəселелері. – Алматы, 1960, 1972.

108. Аханов К. Қазақ тілі оқулығы, 5-6 кл. – Алматы, 1977.

200

Күрделі сөз тіркестері

109. Хасенов Ə. Қазіргі қазақ тіліндегі сан есімдер. – Алматы, 1957.

110. Виноградов В.В. Избранные труды: Исследование по русской грам-

матике. – М., 1975.

111. Ярцева В.Н. О формах развития простого предложения / Вопросы 

грамматики. – М.-Л., 1970.

112. Беляев М.А. Грамматика английского языка. – М., 1967.

113. Баскаков Н.А. Словосочетания в каракалпакском языке. – М., 1961.

114. Жапаров А. Азырқы қырғыз тилиндегі сөз тизмегіниң грамматикалық 

структурасы. – Фрунзе, 1955.

115.  Джапаров  А.  Грамматическая  структура  словосочетания  в  совре-

менном киргизском литературном языке: АКД. – М., 1955.

116.  Андабекова  Ж.  Словосочетания  имен  существительных  в  киргиз-

ском языке: АКД. – Фрунзе, 1979.

117. Будагова З.И. О структуре сказуемого в тюркских языках / Совет-

ская тюркология и развитие тюркских языков в СССР. – Алма-Ата, 1976. 

118. Исенгалиева В.А. Тюркские глаголы с основами заимствования из 

русского языка. – Алма-Ата, 1966.

119. Санжеев Г.Д. Сравнительная грамматика монгольских языков: Гла-

гол. – М., 1963.

120.  Лебедева  И.  Глагольные  управления  в  киргизском  языке:  АКД. – 

М., 1959. 

121. Аманжолов С.А. Глагольные управления в языке древнетюркских 

памятников. – М., 1969.

122. Маманов Ы. Қазіргі қазақ тілі: Етістік. – Алматы, 1966.

жүктеу/скачать 2,81 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: