Тапсырма 2. Мұғалім алдында міндет тұр – ұжымның шығармашылық

практикалық қызмет кейде бір уақытта құндылықтық-бағытталғандық болып 
табылады. Бірақ осы салалардың қиылысуы олардың әрқайсысының меніне 
негізделеді немесе ортақ біздің белсенділігімен байланысты болады. 
Алайда өз бетінше бұл байланыс пайда болмауы мүмкін: бұл үшін арнайы 
педагогикалық әрекеттер қажет. Мұндай шарттар сынып жетекшісіне және 
оның тәрбиеленушілеріне ұжымдық шығармашылық тәрбиелеуді ұсынады, 
оның технологиялық ядросы ұжымдық шығармашылық іс болып табылады. 
Көп жылдық тәжірибе көрсеткендей, И.П.Ивановпен өткен ғасырдың 50-
ші жылдарында жасалған жасалған ұжымдық шығармашылық тәрбиелеудің 
әдісі мектеп сыныбындағы әлеуметтік тәрбиелеудің керемет құралы бола 
алады. Әрине, педагогтарға ұжымдық шығармашылық істің идеяларын жүзеге 
асыру оңай, онда барлық мектеп осы әдіс бойынша жұмыс істейді. Бірақ толық 
сеніммен ол сынып жетекшісіне және оның тәрбиеленушілеріне сынып үшін 
ортақ істерді табысты шешуге, балалардың әлеуметтенуі үшін ұжымды 
жағымды жағдайлар жасауға, бірінші кезекте – дамытушы өзара әсерлесуге 
көмектеседі деп айтуға болады. 
Ал енді шығармашылық ұжымдық әрекеттердің технологиясымен 
жақынырақ танысайық, оны кез-келген ортақ қызметті ұйымдастыру үшін 
қолданады. Ескеретін жайтымыз, ұжымдық шығармашылық тәрбиелеудің 
әдісін кейде ұжымға қатты бағытталғандыққа кінәлайды, бұл оқушылардың 
тек әлеуметтік бейімделуі үшін жағдайлар жасайды, бірақ олардың позитивті 
даралануы үшін жағдайлар жасайды. Осы кінәні ұжымдық шығармашылық 
тәрбиелеу технологиясын сипаттауда шешу үшін «менді» дамытуы үшін оның 
мүмкіндіктеріне арнайы назарды аударатын боламыз. Төменде жеке 
бағытталған ұжымдық шығармашылық істің сипаттамасын ұсынамыз. 
Ұжымдық шығармашылық қызмет жалпы технологиясы өзара әсерлесудің 
кейінгі сатыларынан тұрады: 
- ұжымдық мақсатты тұжырымдау, 
- ұжымдық жоспарлау, 
- ұжымдық дайындық, 
- ұжымдық жүргізу, 
- ұжымдық талдау және одан кейінгі әрекет. 
Ұжымдық шығармашылық істерді жүргізудің негізгі сәттері: алдыңғы 
сатылардағыдай мұнда ортақ істің шарықтау сәтіне келесідей талаптарды 
орындау қажет: 
- Қатысушылардың еріктілігі мен қызығушылығы. 
- Өзін-өзі жүзеге асырудағы таңдаудың мүмкіндігі. 
- Дайындық пен импровизациялық сәттерді үйлестіру. 
- Балаларға қуаныш пен пайдаға қызмет («жұмыс-қамқорлық»). 
- Балалардың бір-бірімен және ересектермен бірлестігі. 
- Мажор атмосферасын жасау. 

Қызметтің 
өзіндегі 
сыныптағы 
белсенді 
әсерлесуді 
қалайша 
ұйымдастыруға болады? 
«Саяхат»: әсерлесудің бұл түрі белгілі станциялардың болуын білдіреді, 
олар бойынша микротоптар қозғалады, біртіндеп ортақ тақырыппен 
байланысқан шығармашылық тапсырмаларды орындайды. 
Саяхаттардың түрлері: «Көңілді поезд», «күлкі әлеміне саяхат», «Оқы 
қаласы», «тәжірибе саяхат», «Құпия құбылыстардың университеті» және т.б. 
«Қорғаныс»: мұнда белгілі бір тақырып бойынша барлық сынып үшін 
ортақ 
тапсырмаларды 
микротоптардың 
дайындау 
және 
өзінің 
шығармашылығының нәтижелерін презентацияларын әрі қарай ұсыну 
барысында жүреді. 
«Қорғаныс» жеке бола алады, онда әсерлесу тек жүргізу сатысында жүзеге 
асырылып, өзара таным мен өзара қолдау ретінде көрінеді. 
«Қорғаныстардың» үлгілері: «Болашақтың мектебі», «Менің арманымның 
сабағы», «Интернеттегі сайт – «Біздің сыныбымыз»», «Ұрпақтарға жолдау», 
«Сүйікті кітап», «Сүйікті сабақтардың эстафетасы» және т.б. 
«Эстафета»: сыныптастрдың әсерлесуі ортақ-ретті қызметтің барысында 
жүреді, онда әр шағын топ немесе әр оқушы ортақ жұмыстың, ортақ 
тапсырманың нақты өзінің бөлігін орындайды. 
Ұжымдық шығармашылық істердің бұл формасында топтармен немесе жеке 
балалармен кезекпен-кезек орындалатын ортақ тапсырмалардың фрагменттері 
қиылысқаны, яғни бір-бірін жалғастырғаны маңызды. Осылайша, өзара 
әсерлесу тек шағын топтардың ішінде ғана болып қоймай, сондай-ақ 
толерантты қарым-қатынастарды және біреудің еңбегіне сыйластықты 
қалыптастырады . 
«Лотерея»: мұнда шығармашылық тапсырмалар бір-бірін жалғастырмайды 
және міндетті түрде тақырыппен байланысты болмауы қажет; әр МИГ немесе 
оқушы ерікті түрде өздерінің тапсырмаларын алып, оларды басқаларға 
тәуелсіз түрде орындайды (ортақ-жеке қызмет). 
Лотереялардың үлгілері: «Түймедақ концерті», «Мини-театр», «Ералаш», 
«SOS» және т.б. 
«Рольдік ойындар»: ұжымдық шығармашылық қызметтің осы формасында 
өзара әсерлесу қандай да бір сюжетті жүзеге асыру және қатысушылардың 
белгілі бір рөлдерді орындау барысында жүреді. 
Мұнда әсерлесудің мақсатына қол жеткізу мен оның ойындық жағының 
арасында ортаны табуға болады, бұл балалардың қатты ойынға кіріп кетпеуі 
үшін қажет (алайда актерлік, қойылымдық тәжірибені алу да маңызды). 
Сыныптағы рөлдік ойындардың түрлері: «Шығармашылық соты», 
«Телекөпір», «Менеджердің мектебі», «Ғарыштық пресс-конференция», 
«Доцент-студенттер», «Телекомментаторлардың сайысы», «Отырыстар» және 
т.б. 

Ұжымдық шығармашылық істерде әсерлесу: бұл ұжымдық шығармашылық 
істердің ерекше формасы, онда басымдылық өзара әсерлесудің 
коммуникативті жағына беріледі, яғни іскерлік және іскерлік емес қарым-
қатынастарға беріледі. 
Мысалдарға талқылаулар, «Таныстықтардың шеңбері», «От», «Кеш», 
«Жапалақ» және т.б. жатады. 
«Соғыс»: тақырыбының атының өзі бұл форманың қатысушылардың – 
тұлғааралық немесе топаралық жарысына негізделгенін айтады. Соңғы 
жағдайда белсенді өзара әсерлесу жүреді, бірақ ауыртпалы серіктестікпен 
жүрмеуі керек және қарама-қайшылықтарға және олардың арасындағы 
агрессивті қарым-қатынастарға әкелмеуі тиіс. 
Соғыстардың мысалдары: «Түрлі соғыстар», «КВН», «Не?Қайда?Қашан?», 
«Аукцион», «Көңілді старттар», «Зияткерлік хоккей» және т.б. 
Ұжымдық шығармашылық жұмыс формалары қиылыса және комбинациялана 
алады. 

жүктеу/скачать 412,39 Kb.

Достарыңызбен бөлісу: