Орталық жүйке жүйесі (CNS) жүйке жүйесі үшін өңдеу орталығы болып табылады. Ол перифериялық жүйке жүйесіне ақпарат алады және ақпаратты жібереді. ЦНС-ның екі негізгі органы - ми және жұлын миы. Жұлыннан жіберілген сенсорлық ақпаратты ми процестері мен түсіндіреді. Ми мен жұлын мидың үш қабатты біріктірілген ұлпасы арқылы қорғалады.
Орталық жүйке жүйесінде қарыншалар деп аталатын қуыс қуыстар жүйесі. Жұлынның орталық каналымен мидағы байланыс түйіндерінің ( церебральды қарыншалар ) желісі тұрақты. Қарыншалар цереброзпалы сұйықтықпен толтырылады, ол кариотрондардаорналасқан хороидтық плексус ішінде орналасқан арнайы эпителиймен жасалады. Ми асқазан сұйықтығы ми мен жұлын жарақаттан қорғайды, жастықшалармен қоршайды және қорғайды. Сондай-ақ, қоректік заттардың миға айналуына да көмектеседі.
3. Нейронның құрылысы мен қасиеттері Жүйке жуйесінің құрылысы мен әрекеттік негізі - нерв жасушасы немесе нейрон. Орталық жуйке жүйесінде (ОНЖ) нейрондарды қосымша жасушалар – глиялар қоршаған. Нейрондар мен глиялар нерв ұлпасын құрайды. Нейронның денесін сома деп атайды. Оның пішіні әртүрлі: сопақша, ұршық тәрізді, жұлдыз тәрізді және т.б. Денесінен ұзынды-қысқалы өсінділері – нерв талшықтары шығады.Ұзын талшығын аксон (грек тіліннен- тірек деген мағынаны білдіреді), қысқа талшықтарын дендриттер деп атайды (дендрон-ағаш). Аксон арқылы нерв жасушасының денесінен басқа нейрондарға, жұмысшы мүшеге нерв импульстері тасылады. Дендриттер-тармақталған қысқа өсінділер. Олардың ұштары сәл жуандап бұдырланады. Бұл – нейрондардың басқа жасушалармен ұштасу ауданын үлкейтеді. Дендриттердің бүртіктері бала тұғаннан кейін көбейе түседі.
Нейрондардың бір-бірімен байланысы синапс деп аталатын арнайы ерекше құрылым арқылы іске асады. Нерв талшықтары ағзада топтасып дәнекер ұлпадан тұратын қабықпен қапталып нервтерге айналады. Бір нервтің құрамында қозуды ОЖЖ өткізетін және орталықтан жұмысшы мүшеге әкелетін талшықтар болады. Қозуды орталыққа өткізетін нервтерді орталыққы тепкішнемесе афференттік нервтер деп атайды, ал қозуды орталықтан жұмысшы мүшеге таситын нервтерді орталықтан тепкішнемесе эфференттікнерв дейді. Нервтердің көпшілігі аралас нервтер. Олардың құрамында афференттік және эфференттік нервтер болады.