Тас дєуірі кезењі, тарихи ескерткіштер

Әлемнің басқа да халықтары секілді қазақ халқының да ежелгі дәуірден қалыптасып, дамып, кемелденіп келе жатқан өзіндік рухани мәдениеті бар екені де белгілі. Қазақ қауымы да есімдері әлемге мәшһүр ақындар мен жазушыларды, ғалымдар мен өнер қайраткерлерін тарих сахнасына шығарды. Демек, басқа да түркі тілдес халықтардың әдебиеті сияқты, қазақ әдебиетінің де өмірге келу, қалыптасу, есею және кемелдену кезеңдері - өзіндік даму тарихы бар.

1. 
   Андрон мәдениеті тұсындағы киелі кітап «Авеста» және «Гильгамеш» дастаны;
   
2. 
   Сақтардың қаһармандық дастандары: «Алып Ер Тоңға» және «Шу».
   
3. 
   Ғұндардың батырлық жырлары: «Оғыз-қаған», «Аттила», «Көк бөрі» және «Ергенекон»;
   
4. 
   Түрік қағанаты тұсындағы «Күлтегін», «Тоныкөк» және «Білге қаған»;
   

1. 
   Ислам немесе Қайта өрлеу, оған Әл-Фараби, Махмұт Қашқари, Жүсіп Хас Хажыб Баласағұн, Ахмет Йүгінеки, Қожа Ахмет Йассауи, Сүлеймен Бақырғани, «Кодекс куманикус» және т.б.;
   
2. 
   Алтын Орда, оған Хорезмидің «Мұхаббат наме», Құтбтың «Хұсрау-Шырын», Сайф Сараидің «Түркі тіліндегі Гүлістан», Дүрбектің «Жүсіп пен Зылиха» және т.б. дастандар;
   
3. 
   Тарихи шежірелер, олар Әбілғазы Баһадүрханның «Түрік шежіресі», Қадырғали Жалаиридің «Шежірелер жинағы», Бабардың «Бабыр намасы», Хайдар Дулатидің «Тарих-и Рашиди» атты еңбектері.
   

1. 
   «Жер ұйық» дәуірі, оған Асан Қайғы, Қазтуған-жырау, Шалкииз-жырауларды қосуға болады;
   
2. 
   «Зарзаман» дәуірі , оған Ахтамберді-жырау, Бұхар-жырау, Шал-ақын және шешендік өнердің өкілдері Төле би, Қазыбек би және Айтеке би.
   

1. 
   Абайдың пәлсапалық толғаулары;
   
2. 
   Ыбырай Алтынсариннің «Білім беру» саласындағы ғылыми бастамалары;
   
3. 
   Шоқан Уалихановтың ғылыми еңбектері;
   
4. 
   Қазақ интеллигенциасының саяси өмірдегі «Бетбұрыс»;
   
5. 
   «Алаш» дәуірі.