82
- Білім алушыны тұлға, жеке тұлға ретінде құрметтеу (кӛнеден келе жатқан
алтын қағида - ӛзіңе қалай қарасын десең, ӛзгеге де солай қараңыз);
- Үнемі ӛзіңді-ӛзің дамыту және ӛзіңді-ӛзің жетілдіру мүмкіндігін іздеу
(ӛзі үйреніп білмеген тұлға басқаға оқытудың, үйренудің дәмін, «ақыл-ой
тәбетін» дамыта алмайды деген сӛз белгілі);
- Білім алушыларға үйренгісі келетіндей, ӛздігінен білім алуға және әр
түрлі жағдайда қолдана алатындай білімді беру.
Сонымен,
элективті курс пен
пәндердің оқу модульдерінің мазмұны 2-3
курс білім алушыларына оқытылатын болады. Олардың мазмұнын оқыту
барысында білім алушыларға болашақ бастауыш сынып мұғалімдрінің
коммуникативтік
креативтілігін
қалыптастыруыдың
теориясын,
ерекшеліктерін, атқаратын қызметі туралы білімдері жан-жақты меңгертілді,
мұғалім тұлғасының сипатына, әлеуметтік, тәрбиелік маңызына аса мән берілді.
Оқытушылар дәрістерде және практикалық сабақтарында білім
алушылардың коммуникативтік креативтілігін қалыптастыру бойынша
педагогикалық шеберлігін қолданады.
Білім алушылар элективті курс сабағында білім алушылардың әлеуеттік
мүмкіндіктерін түсінуін қамтамасыз ететін, ақпараттандыру
және мотивация
қызметін атқаратын проблемалық диалогтарға, пікірлесулерге, дебаттарға
қатысады. Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінң коммуникативтік
креативтілігін қалыптастыру қызметіндегі рӛлін, әлеуметтік топтардағы
психология негіздеріндегі білімдерін, адамдарға әсер ету амалдары бойынша
білімді меңгереді. Элективті курс бойынша коммуникативтік креативтілігін
қалыптастыруды айқындауға арналған тестілеу жүргізіледі. Сонымен қатар бұл
кезең арнайы сабақтар кезінде жүзеге асырылады және жеке кеңес берулермен
сабақтасады,
білім
алушылардың
коммуникативтік
креативтілігін
қалыптастыруды түсінуіне және қызығушылығын
оятуына ықпал ететін
проблемалық диалогтарға, пікір-таластарға, әңгімелесулерге қатыстырылады.
Олар коммуникативтік креативтілікті қалыптастыру мүмкіндіктері анықталып,
түрлі тестілеуден ӛткізіледі.
Пәндердің оқу бағдарламаларын талдау болашақ бастауыш сынып
мұғалімдерінің коммуникативтік креативтілігін дұрыс қалыптастыру үшін
арналған тақырыптардың қарастырылмайтындығы айқындалды, олар:
Бірінші коммуникативтік креативтіліктің теориясының негіздерін білуі,
қарым-қатынас барысында ғылыми тұрғыда оны ұйымдастырылуы жағынан: -
қарым-қатынастың
ұйымдастырылуын
жоспарлануы
жағынан;
-
коммуникативті креативтілік негіздерінің білімдерді меңгеру мен іс-әрекетті
игеру барысын жобалауы; - қарым - қатынас барысында дайындық жасауды
жоспарлау; - қарым-қатынасты орнату барысында бақылайтын құралдарды
анықтап,
бағалау
барысын
іске
асыру
мәселелерінің
жан-жақты
зерттелмейтіндігі анықталып отыр.
Екінші қарым-қатынасты жоспарлауға
керек оқу мен жаттығудың
тапсырмаларының
жоспарлануы:
-
коммуникативтік
креативтілік
құраушыларының қалыптастыру үшін орындалатын тапсырмалар және
83
коммуникативтік
іскерліктерде
жобалануы;
-
коммуникативтік
оқу
тапсырмаларының ұйымдастырылуы бағдарламаларын дайындау жӛніндегі
даярлықты тұтас қарастырылмайтындығы айқындалып отыр.
Үшінші білім беру материалдарының педагогикалық қарым-қатынастағы
талаптары бойынша іріктелуі: - коммуникативтік тапсырманың бағдарламаға
сай келуі; - білім беру мазмұнын оқытудың тәрбиелеу мен дамыту
қызметтерімен қамтамасыз етілуі; - кәсіби пәндер курсындағы оқу-тапсырмалар
мен іс-әрекеттер арасындағы байланысы; - қарым-қатынас орнатуға үйрету
жӛнінде оқу тапсырмаларын, орындалатын іс-әрекеттер барысы орындалуға
тура келуі мен қажетті күрделілік пен үйлесімділіктің; - педагогикалық үдеріс
барысындағы қарым-қатынастар мен оқу-тапсырмаларының,
іс-әрекеттің
педагогикалық қарым-қатынас мақсаты, жеке тұлға жағынан тиімділігі -
қарым-қатынасқа
үйрету
бойынша
оқу-жаттығу
тапсырмаларында
коммуникативтік шығармашылықты дамытуға деген әсер етеін оқуыту
материалдары және іс-әрекеттерін тұтас қарастырылмайтыны айқындалып
отыр.
Тӛртінші пәнаралық байланыстар: - оқу мазмұны және материалдары
бойынша уакыттың іріктелінуі; - оқу материалдарын, іскерлігін, дағды мен іс-
әрекет түрлерін; - талдау барысындағы қорытындылау бойынша оқу
жұмыстарының кӛрсетілмейтіндігі белгілі болып отыр.
Сондықтан,
білім
алушылардың
коммуникативтік
креативтілігін
қалыптастыру мақсатында «Тұлғаның коммуникативтік креативтілігін
қалыптастыру» элективтік курсы мазмұны іріктеліп, болашақ бастауыш сынып
мұғалімдерін оқыту үдерісіне ендірілді (сурет – 4).
Болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің коммуникативтік креативтілігін
қалыптастыру
әдістемесі
оларды
коммуникативтік
креативтілікке
диагностикалық, технологиялық, процессуалдық кезеңдерінің міндеттері толық
жүзеге асырылғанда ғана қалыптасу нәтижесінің тиімділігі артатындығы
кӛрінеді.
Келесі
тармақшада
тәжірибелі-эксперимент
жұмысының
ұйымдастырылуы және нәтижелері қарастырылатын болады.
Қорытындылау
барысында, біздің ғылыми жұмысымыз бойынша жоғары білім беру
мемлекеттік жалпыға міндетті стандарты, оқу модульдері, педагогикалық
стратегиялары, оқу бағдарламалары бойынша жүргізілген талдаулар арқылы
болашақ бастауыш сынып мұғалімдерінің коммуникативтік креативтілігін
қалыптастыруды
қамтамасыздандыратын
педагогикалық
шарттарын
анықтадық. Бoлaшaқ бастауыш сынып мұғалімдерінің коммуникативтік
креативтілігін қалыптастыруда «Тұлғаның коммуникативтік креативтілігін
қалыптастыру» атты элективті куpcының мaзмұны aнықтaлды. Бұл, бастауыш
сынып мұғалімдерінің коммуникативтік креативтілігін қалыптастыудың
мaзмұндық нeгiзiн тeopиялық түpдe aйқындaлуын білдіреді.
Жоғары білім берудің ел дамуындағы экономикалық, техникалық,
мәдени
салаларда орны жоғары деңгейде екені белгілі. Халқымыздың білім-ділік
деңгейі ғана халқымыздың лайықты бейнесін және әлемдік қауымдас-тықтағы
орнын қамтамасыз етеді, еліміздегі әрбір адамның және халықтың әлемдегі
84
111
Сурет 4 - «Тұлғаның коммуникативтік креативтілігін қалыптастыру
»
элективті курсы
статусын анықтайды.
Қазіргі кезде білім беру саласында кәсіби жоғары деңгейде даярланған,
коммуникативті креативтілігі дамыған, алдына қойылған мәселелерді тез әрі
сапалы түрде шеше алатын коммуникативті креативті мұғалім тұлғасын
қалыптастыру қажет. Коммуникативті креативті білім беру үдерісі
білімгерлерге білім берудің әрбір деңгейінде ағымдық креативтілік әлеуетті
дамытуға
ғана емес, алдағы уақытта ӛзін ӛзі тануға, шығармашылық ӛзіндік
дамуға, объективті ӛзіндік бағалауға қажеттілікті қалыптастыруға ықпал етеді.
Болашақ бастауыш сынып мұғалімінің коммуникативті креативтілігі білім беру
мен тәрбие жұмыстарының нәтижелілігін қамтамасыз ететін ерекше жаңа
коммуниктаивтік идеяларды табу мен оны іске асыруға қабілеттілігі және
кәсіби қызметте кездесетін проблемаларды ұдайы оңтайлы шешуге даярлығы
ретінде анықталады [190].
Оқыту үдерістері
Мақсаты мен міндеті
Кіріспе
Білім алушыларды
дайындаудың талаптары
Элективті курстың құрылымы
Практика
бойынша
қорытынды
бақылау
Практикалық
сабақ
Ағымдық
бақылау
Дәріс
Қосымшалар
Әдістер
Тақырыптар
Тоерия бойынша
қорытынды
бақылау
Өзіндік
рефлексия
Тақырып
пен
сағат
көлемі
Өзіндік
жұмыс-
тар
Элективті курсты өткізуге арналған
ұсыныстар, ұсынылатын
Әдебиеттер
Тұлғаның коммуникативтік креативтілігін қалыптастыру
Семинар