Мәліметтер базасымен басқару жүйелер

11 
2
МӘЛІМЕТТЕР БАЗАСЫ ҚҰРЫЛЫМЫ МЕН БАСҚАРЫЛУЫ 
2.1
Ақпараттық жүйелер мен мәліметтер базалары 
 
Ақпараттық жүйе
– қандайда бір еңбек саласымен байланысты 
мәліметтерді енгізуге, жинақауға, сақтауға, тиімді түрде өңдеуге және 
пайдаланушыға ыңғайлы, нақты түрде шығарып алуға бейімделген жүйе. 
Ақпараттық жүйе мысалы ретінде үлкен зауыттың мәліметтерінің 
қозғалысын, кітапхананың мәліметтерінің өңделуін, аурухананың жұмысының 
сипатталуын және т.б. жүйелердегі ақпараттың айналысын қарастыруға болады. 
Мәліметтер қоры 
(МҚ) - қандайда бір ақпараттық жүйе мәліметтерінің 
компьютерде сақталған моделі. 
Ақпараттық жүйенің мәліметтер қоры
дегеніміз – сол жүйенің негізгі объектілерімен олардың арасындағы 
байланыстар. 
Мәліметтер қорымен басқару жүйелері
(МҚБЖ) – ақпараттық жүйенің 
мәліметтер қорындағы ақпараттың тиімді сақталуын, өңделуін және есептеуіш 
ресурстарының рационалды пайдалануын қамтамасыз ететін тілдік, 
программалық және инструменталдық құралдар жиынтығы. 
МҚБЖ қатарына келесі программалар жатады: 
−
FoxBase (Ребус) – FoxPro – Visual FoxPro
 
−
Clipper
 
−
Microsoft Access
 
−
Informix
 
−
SQL Server
 
−
Oracle
 
МБ технологиясы негізінде ақпаратты өңдеу ерекшеліктері: 
1.
МБ бір типті, біркелкі көп көлемдегі ақпарат сақталады (реалдық 
жүйеде орташа есеппен 1 млн жазба). 
2.
МБ-мен және оларды өңдейтін программалардың логикалық 
тәуелсіздігі. Ол дегеніміз МБ-ын программа көмегінсіз жасап, пайдалануға 
болады. Тек қажет болған жағдайда программаны жазуға болады. 
3.
МБ-мен 
жұмыс 
жасау 
кезінде 
желілік 
клиент-серверлік 
технологиясының мүмкіншіліктерін толығымен қолдануға жағдай туады. 
2.2
Мәліметтер базасы құрылымы мен негізгі амалдар 
Мәліметтер базасында Мәліметтермен орындалатын негізгі амалдарды 
қарастырайық. Негізгі амалдарға Мәліметтерді жөндеу, түзету, іздеу, қайта 
ұйымдастыру және қайта құрылымдау жатқызамыз. Мәліметтер базасын 
Мәліметтермен алғашқы толықтыруымыз 
жүктеу
деп аталады. Бұл амалдың 
ерекшеліктеріне енгізілетін Мәліметтердің көп көлемдігі және сақтау 
амалдарының орындалуы болып келеді. Жүктеу біраз уақыт алады және 
мәліметтер базасын қолдансқа берудің алдында орындалады. Жүктеудің дұрыс 
орындалуы келесі бақылау арқылы қадағалануы тиіс: 

12 
−
Құжаттарды жүктеуге алғашқы дайындағанда қателіктерді жою; 
−
Қайталанатын Мәліметтерді анықтау, сақталған Мәліметтермен қарама 
қайшылығын болдырмау; 
−
Мәліметтердің әр бөлігі жүктелген сайын олардың дұрыстығын және 
толықтығын тексеріп отыру. 
Жүктеу орындалып жатқан үрдістер, анықталып жатқан қателер туралы 
хабарлама беріліп отырылуы тиіс. 
МБ қолданыста болу кезеңінде Мәліметтерді өзгерту мүмкіншілігі 
түзету
арқылы жүргізіледі. Түзету келесі себептерге қатысты орындалады: 
−
мәліметтер базасында анықталған қателерді жөндеу; 
−
пәндік аймақтың өзгеруіне байланысты МБ-ға жаңа мәліметтер қосу; 
−
МБ-ғы көнерген және керек емес Мәліметтерді жою. 
Бұл амалдың ерекшелігі орындау жиілілігінде.
Іздеу
Мәліметтерді пайдаланушы критерийлеріне сәйкес таңдап алып, 
нәтижені керекті түрде көрсету болып келеді. 
МБ-ы қолданыста жүргенде оны реттеп отыруға тура келеді, өйткені кейбір 
Мәліметтерді жою салдарынан нақты физикалық жазбаның Мәліметтерінің 
арасында пайдаланбаусыз қалып қалған жады бөлшектері жинақталып қалады. 
Жадының бөлшектенуі (фрагментация) деп оның көлемінің құрақтанып, 
бөлектенгенін айтамыз. Осы жағдайда 

жүктеу/скачать 2,79 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: