| Х ~ Қ ~ Ғ, К ~ Г ~ Х сәйкестігі. қ, к, ғ, к дыбыстары генетикалық жағынан туыс. В.А. Богородицкий қ, к дыбыстарының төркіні туралы былай дейді: «обе разнородности q и k восходит к одному и тому же источником к общей для них фонеме» [35, 112 б.].
Ескерткіште сөз соңындағы қ ~ ғ, к ~ г сәйкестіктері де орын алған. Улығ. Ұлық. Улығ таңриниң атын йад қылдым 1 (Ұлық тәңірінің атын жат қылдым).
Яғни, ескерткіш тілінде сөз соңында ғ дыбысымен айтылған сөздер қазақ тілінде қатаңданып қ дыбысымен айтылады. Түркі тілдеріндегі сөз соңындағы қ мен к дыбыстарының ұяңданып, ғ, г сипатында айтылуы оғыз, қарлұқ-ұйғыр тілдеріндегі ерекшелік ретінде саналып, ол тілдерді қыпшақ тілдерінен айыратын белгі болып қалыптасқан.
Достарыңызбен бөлісу: |
