Тіл – ҚҰрал сөздің жүйесі мен түрлері ІІ тіл танытқыш кітеб Түзетіліб, толықтырылыб, жаңа імлә мен 6-ыншы басылыуы А. Байтурсунов Грамматика киргизского языка «Тиль-курал» Кн. ІІ. Этимология Издание 6-ое Государственное издательство К


Жекеше: 1-жақ жаза бердік сынай тұрдық Көбше



бет34/42
Дата19.02.2023
өлшемі224,91 Kb.
#69225
түріДерексіз
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   42
Байланысты:
Сөздің жүйесі мен түрлері

Жекеше:
1-жақ
жаза бердік
сынай тұрдық


Көбше:
1-жақ



2-жақ
жаза бердіңіз


сынай тұрдыңыз
2-жақ
жаза бердіңіздер
сынай тұрдыңыздар

3-жақ
жаза берді


сынай тұрды
3-жақ



Болымсыз түрлері: жаза бермеске сынай тұрмасқа



Жекеше:
1-жақ
жаза бермедік
сынай тұрмадық


Көбше:
1-жақ



2-жақ
жаза бермедіңіз


сынай тұрмадыңыз
2-жақ
жаза бермедіңіздер
сынай тұрмадыңыздар

3-жақ
жаза бермеді


сынай тұрмады
3-жақ



Үнемсіз көсемше.


Болымды түрлері: жазыб бермек сынаб тұрмақ





Жекеше:_1-жақ__жазыб_бердік__сынаб_тұрдық___Көбше'>Жекеше:
1-жақ
жазыб бердік
сынаб тұрдық


Көбше:
1-жақ



2-жақ
жазыб бердіңіз


сынаб тұрдыңыз
2-жақ
жазыб беріңіздер
сынаб тұрыңыздар

3-жақ
жазыб берді


сынаб тұрды
3-жақ



Болымсыз түрлері: жазыб бермеске сынаб тұрмасқа





Жекеше:_1-жақ__жаза_берерміз__сынай_тұрармыз___Көбше'>Жекеше:
1-жақ
жазыб бермедік
сынаб тұрмадық


Көбше:
1-жақ



2-жақ
жазыб бермедіңіз


сынаб тұрмадыңыз
2-жақ
жазыб бермедіңіздер
сынаб тұрмадыңыздар

3-жақ
жазыб бермеді


сынаб тұрмады
3-жақ





Келер шақ.

Үнемді көсемше.


Болымды түрлері: жаза бермек сынай тұрмақ





Жекеше:_1-жақ__жазыб_берерміз__сынаб_тұрармыз___Көбше'>Жекеше:
1-жақ
жаза берерміз
сынай тұрармыз


Көбше:
1-жақ



2-жақ
жаза берерсіз


сынай тұрарсыз
2-жақ
жаза берерсіздер
сынай тұрарсыздар

3-жақ
жаза берер


сынай тұрар
3-жақ



Болымсыз түрлері: жаза бермеске сынай тұрмасқа



Жекеше:_1-жақ__жаза_берсем__сынай_тұрсам___Көбше'>Жекеше:
1-жақ
жаза бермесбіз
сынай тұрмасбыз


Көбше:
1-жақ



2-жақ
жаза бермессіз


сынай тұрмассыз

2-жақ
жаза бермессіздер


сынай тұрмассыздар

3-жақ
жаза бермес


сынай тұрмас

3-жақ




Үнемсіз көсемше.


Болымды түрлері: жазыб бермек сынаб тұрмақ





Жекеше:
1-жақ
жазыб берерміз
сынаб тұрармыз


Көбше:
1-жақ



2-жақ
жазыб берерсіз


сынаб тұрарсыз
2-жақ
жазыб берерсіздер
сынаб тұрарсыздар

3-жақ
жазыб берер


сынаб тұрар
3-жақ



Болымсыз түрлері: жазыб бермеске сынаб тұрмасқа





Жекеше:
1-жақ
жазыб бермесбіз
сынаб тұрмасбыз


Көбше:
1-жақ



2-жақ
жазыб бермессіз


сынаб тұрмассыз

2-жақ
жазыб бермессіздер


сынаб тұрмассыздар

3-жақ
жазыб бермес


сынаб тұрмас

3-жақ




Шартты ырай.


Анайы жіктеу.

Үнемді көсемше.


Болымды түрлері: жаза бермек сынай тұрмақ





Жекеше:_1-жақ__жаза_бермесек__сынай_тұрмасақ___Көбше'>Жекеше:
1-жақ
жаза берсем
сынай тұрсам


Көбше:
1-жақ



2-жақ
жаза берсең


сынай тұрсаң
2-жақ
жаза берсеңдер
сынай тұрсаңдар

3-жақ
жаза берсе


сынай тұрса
3-жақ
жаза берсе
сынай тұрса

Болымсыз түрлері: жаза бермеске сынай тұрмасқа



Жекеше:_1-жақ__жазыб_бермесек__сынаб_тұрмасақ___Көбше'>Жекеше:
1-жақ
жаза бермесем
сынай тұрмасам


Көбше:
1-жақ



2-жақ
жаза бермесең


сынай тұрмасаң
2-жақ
жаза бермесеңдер
сынай тұрмасаңдар

3-жақ
жаза бермесе


сынай тұрмаса
3-жақ
жаза бермесе
сынай тұрмаса

Үнемсіз көсемше.


Болымды түрлері: жазыб бермек сынаб тұрмақ





Жекеше:_1-жақ__жаза_бермесемде__сынай_тұрмасамда___Көбше'>Жекеше:
1-жақ
жазыб берсем
сынаб тұрсам


Көбше:
1-жақ



2-жақ
жазыб берсең


сынаб тұрсаң
2-жақ
жазыб берсеңдер
сынаб тұрсаңдар

3-жақ
жазыб берсе


сынаб тұрса
3-жақ
жазыб берсе
сынаб тұрса

Болымсыз түрлері: жазыб бермеске сынаб тұрмасқа





Жекеше:
1-жақ
жазыб бермесем
сынаб тұрмасам


Көбше:
1-жақ



2-жақ
жазыб бермесең


сынаб тұрмасаң
2-жақ
жазыб бермесеңдер
сынаб тұрмасаңдар

3-жақ
жазыб бермесе


сынаб тұрмаса
3-жақ
жазыб бермесе
сынаб тұрмаса



Дағдыландырыу. Әр етістен әр түрлі сөздер алыб осы үлгі бойынша қосар түрде шартты ырай мен жіктетіу.


Сыпайы жіктеу.

Үнемді көсемше:


Болымды түрлері: жаза бермек сынай тұрмақ





Жекеше:
1-жақ
жаза берсек
сынай тұрсақ


Көбше:
1-жақ



2-жақ
жаза берсеңіз


сынай тұрсаңыз
2-жақ
жаза берсеңіздер
сынай тұрсаңыздар

3-жақ
жаза берсе


сынай тұрса
3-жақ



Болымсыз түрлері: жаза бермеске сынай тұрмасқа



Жекеше:
1-жақ
жаза бермесек
сынай тұрмасақ


Көбше:
1-жақ



2-жақ
жаза бермесеңіз


сынай тұрмасаңыз
2-жақ
жаза бермесеңіздер
сынай тұрмасаңыздар

3-жақ
жаза бермесе


сынай тұрмаса
3-жақ



Үнемсіз көсемше.


Болымды түрлері: жазыб бермек сынаб тұрмақ





Жекеше:
1-жақ
жазыб берсек
сынаб тұрсақ


Көбше:
1-жақ



2-жақ
жазыб берсеңіз


сынаб тұрсаңыз
2-жақ
жазыб берсеңіздер
сынаб тұрсаңыздар

3-жақ
жазыб берсе


сынаб тұрса
3-жақ



Болымсыз түрлері: жазыб бермеске сынаб тұрмасқа





Жекеше:
1-жақ
жазыб бермесек
сынаб тұрмасақ


Көбше:
1-жақ



2-жақ
жазыб бермесеңіз


сынаб тұрмасаңыз
2-жақ
жазыб бермесеңіздер
сынаб тұрмасаңыздар

3-жақ
жазыб бермесе


сынаб тұрмаса
3-жақ





Ереуіл ырай.

Үнемді көсемше.


Болымды түрлері: жаза бермек сынай тұрмақ





Жекеше:
1-жақ
жаза берсемде
сынай тұрсамда


Көбше:
1-жақ



2-жақ
жаза берсеңде


сынай тұрсаңда
2-жақ
жаза берсеңдерде
сынай тұрсаңдарда

3-жақ
жаза берседе


сынай тұрсада
3-жақ
жаза берседе
сынай тұрсада

Болымсыз түрлері: жаза бермеске сынай тұрмасқа



Жекеше:
1-жақ
жаза бермесемде
сынай тұрмасамда


Көбше:
1-жақ





2-жақ
жаза бермесеңде


сынай тұрмасаңда

2-жақ
жаза бермесеңдерде


сынай тұрмасаңдарда

3-жақ
жаза бермеседе


сынай тұрмасада

3-жақ
жаза бермеседе


сынай тұрмасада

Үнемсіз көсемше.


Болымды түрлері: жазыб бермек сынаб тұрмақ





Жекеше:
1-жақ
жазыб берсемде
сынаб тұрсамда


Көбше:
1-жақ



2-жақ
жазыб берсеңде


сынаб тұрсаңда
2-жақ
жазыб берсеңдерде
сынаб тұрсаңдарда

3-жақ
жазыб берседе


сынаб тұрсада
3-жақ
жазыб берседе
сынаб тұрсада

Болымсыз түрлері: жазыб бермеске сынаб тұрмасқа





Жекеше:
1-жақ
жазыб бермесемде
сынаб тұрмасамда


Көбше:
1-жақ





2-жақ
жазыб бермесеңде


сынаб тұрмасаңда
2-жақ
жазыб бермесеңдерде
сынаб тұрмасаңдарда

3-жақ
жазыб бермеседе


сынаб тұрмасада
3-жақ
жазыб бермеседе
сынаб тұрмасада



Дағдыландырыу. Әр етістен әр түрлі сөздер алыб, осы үлгі бойынша қосар түрде ереуіл ырай мен жіктетіу.


Іреніш ырай.

Бұл ырай үшін де жаза бермек, сынай тұрмақ деген сөздерді алыб, басқа ырайлардағы көрсеткен үлгі бойынша үнемді, үнемсіз көсемшенің болымды, болымсыз түрлерінде қосар күйде айтқызыу.


Дағдыландырыу үшін әр етістен әр түрлі сөздер алыб, алдағы үлгілер бойынша іреніш ырай мен жіктетіу.
Қалау ырай, сенімді ырай, болжал ырай, мұң ырай, көніс ырай, қайрау ырай, ызалы ырай, теріс ырай – бұлар үшін де жаза бермек, сынай тұрмақ деген сөздерді алыб, басқа ырайларда көрсеткен үлгі бойынша үнемді, үнемсіз көсемшенің болымды, болымсыз түрлерін де қосар күйде айтқызыу.
Дағдыландырыу үшін әр етістен әр түрлі сөздер алыб, алдағы үлгілер бойынша жіктетіу.
Мұратты көсемше де үнемді көсемше сыйақты, жалғыз-ақ айырмасы сол: үнемді көсемшенің жалғауы «а» (жіңішке сөзде «е») һәм «ы», мұратты көсемшеде «ғалы» (жіңішке сөзде «гелі»).




Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   30   31   32   33   34   35   36   37   ...   42




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет