Тіркеу нөмірі 204-ж Регистрационный №204-ж


А.М. ЖАРКЕМБАЕВА, Г.Н. ГУБАЙДУЛЛИНА



Pdf көрінісі
бет45/53
Дата28.12.2016
өлшемі13,26 Mb.
#599
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   53

А.М. ЖАРКЕМБАЕВА, Г.Н. ГУБАЙДУЛЛИНА

Восточно-Казахстанский государственный университет 

имени С. Аманжолова, г. Усть-Каменогорск, Казахстан

ФОРМИРОВАНИЕ ПРОФЕССИОНАЛьНОЙ КОМПЕТЕНТНОСТИ 

У БУДУЩИХ СПЕЦИАЛИСТОВ СФЕРЫ ТУРИЗМА И ГОСТЕПРИИМСТВА

В статье рассматривается процесс формирования профессиональной компетент-

ности будущих специалистов сферы гостеприимства. Определены ключевые компетен-

ции, необходимые специалисту в данной сфере деятельности. Сделаны выводы о необ-

ходимости компетентностного подхода к образованию, ориентированного на формиро-

вание и развитие компетенций будущих специалистов среднего звена.



Ключевые  слова:  профессиональные  компетенции,  компетентный  специалист, 

ключевые компетенции, специалист сферы гостеприимства.

ТУРИЗМ ЖӘНЕ ҚОНАҚЖАЙЛЫҚ ШАРУАШЫЛЫНДАҒЫ БОЛАШАҚ 

МАМАНДАРДЫң КӘСІБИ ҚҰЗЫРЕТТІЛІГІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ

Мақалада  қонақжайлық  шаруашылығындағы  болашақ  мамандардың  кәсіби 

құзыреттілік  қалыптасу  процесі  сондай-ақ  осы  саладағы  маманға  қажет  негізгі 

құзыреттіліктер қарастырылған. 

Кілт  сөздер:  кәсіби  құзыреттілік,  құзыретті  маман,  негізгі  құзыреттіліктер, 

қонақжайлық шаруашылығындағы маман.

FORMATION OF PROFESSIONAL COMPETENCIES 

OF TOURISM AND HOSPITALITy SPECIALISTS TO BE

The article considers formation of professional competencies of tourism and hospitality 

specialists to be. In the article the key competencies of specialists in this field were identi-

fied. In the article were drawn the conclusions about the necessity of competence approach to 

competence-oriented education.



Keywords:  professional  competencies,  the  competent  specialist,  key  competencies, 

hospitality specialist.

В настоящее время в Казахстане наблюдается стремительное развитие ту-

ристской индустрии. Ведется огромная работа по формированию национально-

го туристского продукта, по продвижению туристской маркетинговой политики. 

Наша страна известна не только как основное связующее звено между Европой 

и Азией, но и она богата своей историей, культурой, традициями и обычаями. 

Всё это отражается на возрастании интереса к нашей стране, а, следовательно и 

к индустрии туризма и гостеприимства. В стране совершенствуется туристская 

инфраструктура,  возникают  новые  гостиничные  комплексы,  информационные 

А.М. ЖАРКЕМБАЕВА, Г.Н. ГУБАЙДУЛЛИНА. 2 (66) 2015. С. 499-503   

 

                ISSN 1683-1667 



500

Тоқсанына бір рет шығарылады

  

 

 



 

         



Шығыстың аймақтық хабаршысы

туристские  центры,  рекламные  службы,  а  также  инновационные  учебные  за-

ведения  туристского  профиля  [1].  Современные  социально-экономические  от-

ношения  обуславливают  модифицированные  подходы  к  развитию  туристской 

сферы, что в свою очередь приводит к повышению требований к квалификации 

специалистов сферы туризма и гостеприимства.

Как  отмечает  основоположник  туризма  В.А.  Квартальнов:  «Сегодня  по 

мере развития эволюционных процессов главным инструментом прогресса ста-

новятся знания, которыми обладает конкретный человек, преобразующий мир 

вокруг себя и туризма в целом» [2].

Неудовлетворенность современным образованием – явление всеобщее. Со-

временное  образование  сохраняет  традиционную  ориентацию  на  содержание, 

позволяющее поддерживать на требуемом уровне знания, достаточные для того, 

чтобы  на  протяжении  всей  жизни  выполнять  однообразные  и  нередко  вполне 

ограниченные профессиональные функции, необходимые для достижения лич-

ностного и профессионального успеха в критериях главным образом материаль-

ных приобретений и потребительских устремлений. Однако современное инфор-

мационное  общество  требует  в  первую  очередь  самостоятельного  мышления, 

готовности и способности решать нестандартные проблемы, творить в условиях 

постоянного выбора [2]. Как отмечают аналитики [3], к подготовке специалистов 

такого уровня современные организации образования (вузы, колледжи) зачастую 

не готовы.

Перемены в развитии общества определяют необходимость реформирова-

ния системы образования. Одной из задач в условиях модернизации казахстан-

ского образования является его интеграция в единое европейское образователь-

ное  пространство,  характеризующееся  гармонизацией  образовательных  стан-

дартов, учебных планов, специальностей в разных странах, ростом мобильности 

и  сотрудничества  преподавателей  и  студентов,  формированием  рынка  образо-

вательных  услуг.  Важным  положением  Болонского  процесса,  к  которому  при-

соединился  Казахстан,  является  ориентация  профессионального  образования 

на конечный результат в виде фиксированного набора ключевых компетенций. 

Идея ключевых компетенций, выдвинутая экспертами Совета Европы, находит 

свое распространение и развитие в системе профессионального образования в 

Республике Казахстан [4].

Основная  цель  профессионального  образования  определяется  как  под-

готовка  специалиста,  свободно  владеющего  своей  профессией  и  ключевыми 

компетенциями, способного к эффективной работе по специальности на уров-

не мировых стандартов, готового к постоянному профессиональному росту, со-

циальной  и  профессиональной  мобильности  и  вступлению  в  межкультурную 

профессиональную  коммуникацию.  Новые  требования  ориентируют  систему 

ПСИХОЛОГО-ПЕДАГОГИЧЕСКИЕ НАУКИ


501

Региональный вестник Востока

  

 



 

 

 



        

Выпускается ежеквартально

профессионального  образования  на  переход от  традиционного  подхода к ком-

петентностному, призванному удовлетворить потребности современного обще-

ства, производства и самих студентов.

Идеи компетентностного подхода раскрываются в трудах В.И. Байденко, 

А.А.  Вербицкого,  Э.Ф.  Зеера,  Г.И.  Ибрагимова,  И.А.  Зимней,  А.М.  Новикова, 

Г.В.  Мухаметзяновой  и  др. Проблему формирования личностной  и  индивиду-

альной компетентности будущего специалиста, его профессиональной деятель-

ности исследовали В.В. Сериков, Е.В. Бондаревская, И.С. Якиманская и др.

В настоящее время Казахстанской Туристской Ассоциацией разработаны и 

утверждены Министерством образования и науки РК «Профессиональные стан-

дарты в сфере туризма и гостеприимства» (утверждено приказом Министра ту-

ризма и спорта РК от 30.12.2011 г. №02-02-18_261), содержащие комплексные 

требования  по  перечню  функциональных  обязанностей,  основных  навыков  и 

знаний, требуемых для работников туристского бизнеса и специалистов пред-

приятий  сферы  гостеприимства.  Для  каждой  специальности  в  соответствии  с 

квалификационными уровнями приводится список должностей, требуемый уро-

вень  образования,  перечень  должностных  обязанностей,  ключевых  навыков  и 

знаний [5].

Анализ существующих профессиональных стандартов для туристской сфе-

ры позволил на основе компетенций человека в современном мире, выделяемых 

И.А. Зимней, с учетом специфики квалификационных требований сформулиро-

вать перечень ключевых компетенций, необходимых специалисту сферы госте-

приимства [6].

Под профессиональной компетентностью специалистов понимается инте-

гральная характеристика, определяющая способность специалиста решать про-

фессиональные проблемы и типичные профессиональные задачи, возникающие 

в реальных ситуациях профессиональной деятельности, с использованием зна-

ний, профессионального опыта, ценностей и наклонностей.

Итак, выделенные ключевые компетенции, необходимые специалисту сфе-

ры гостиничного дела, разделены на три блока:

1 Компетенции, относящиеся к специалисту сферы гостеприимства как к 

субъекту жизни и деятельности:

компетенции здоровьесбережения;

− 

компетенции ценностно-смысловой ориентации в мире;



− 

компетенции интеграции;

− 

компетенции гражданственности;



− 

компетенции  самосовершенствования,  саморазвития,  саморегулирова-

− 

ния.


2 Компетенции, относящиеся к социальному взаимодействию специалиста 

А.М. ЖАРКЕМБАЕВА, Г.Н. ГУБАЙДУЛЛИНА. 2 (66) 2015. С. 499-503   

 

                ISSN 1683-1667 



502

Тоқсанына бір рет шығарылады

  

 

 



 

         



Шығыстың аймақтық хабаршысы

сферы гостеприимства:

компетенции социального и профессионального взаимодействия;

− 

компетенции в профессиональном общении.



− 

3 Компетенции, относящиеся к профессиональной деятельности специали-

ста сферы гостеприимства, а именно:

компетенции познавательно-аналитической деятельности специалиста;

− 

компетенции профессиональной деятельности в гостеприимстве;



− 

компетенции информационных технологий в гостеприимстве.

− 

Проблема формирования профессиональных компетенций у будущих спе-



циалистов  сферы  гостеприимства  связана  с  решением  ряда  важнейших  задач. 

Прежде всего, нужно объективно представлять содержание ключевых компетен-

ций, связь таковых с профессиональной культурой специалиста и необходимым 

для их формирования опытом профессиональной деятельности. Кроме того, сле-

дует  выделить  проблему  сочетания  теоретической  подготовки  и  возможности 

приобретения практических навыков будущей профессиональной деятельности, 

которые должны быть запланированы в учебном процессе.

Компетентностная  модель  процесса  профессиональной  подготовки  буду-

щего специалиста сферы гостиничного дела представляет собой совокупность 

форм обучения, методов обучения и компетенций, необходимых специалисту в 

данной области, которые распределены по трем модульным блокам, в соответ-

ствии с набором ключевых компетенций, указанных выше.

Внедрение компетентностного подхода в образовательный процесс отража-

ет повышение уровня формирования и развития профессиональных компетенций 

и подтверждает достижение образовательных, воспитательных и развивающих 

целей. Необходимость компетентностного подхода к образованию в сфере туриз-

ма и гостеприимства предполагает пересмотр содержания учебных программ с 

ориентацией на формирование и развитие компетенций, необходимых для про-

фессиональной деятельности будущих специалистов в данной области.

СПИСОК ЛИТЕРАТУРЫ

1.  Программа  по  развитию  перспективных  направлений  туристской  индустрии 

Республики Казахстан на 2010-2014 годы (Постановление Правительства Республики 

Казахстан от 11 октября 2010 года №1048).

2. Квартальнов В.А. Педагогика и туризм / В.А. Квартальнов. М.: Совет. Спорт, 

2000.

3. Наумова Н.Н. Экологическое образование в туристском вузе: моногр. / Н.Н. На-



умова. – Владимир: Маштекс, 2006. – С. 90.

4. Концепции развития образования РК до 2015 года Электронный ресурс. Астана, 

2005. – Режим доступа: http://almatyschooll0.siteedit.ru/page21

5. «Профессиональные стандарты в сфере туризма и гостеприимства» (утвержде-

но приказом Министра туризма и спорта РК от 30.12.2011 г. №02-02-18_261).

ПСИХОЛОГО-ПЕДАГОГИЧЕСКИЕ НАУКИ



503

Региональный вестник Востока

  

 



 

 

 



        

Выпускается ежеквартально

6. Зимняя И.А. Ключевые компетенции – новая парадигма результата образования 

/ И.А. Зимняя // Высш. образование сегодня, 2003. – №5.

REFERENCES

1. Programma po razvitiju perspektivnyh napravlenij turistskoj industrii Respubliki Ka-



zahstan na 2010, 2014 gody. Postanovlenie Pravitel’stva Respubliki Kazahstan ot 11 oktjabrja 

2010 goda, 1048 (in Russ).

2. Kvartal’nov V.A., Pedagogika i turizm. M. Sovet. Sport, 2000 (in Russ).

3. Naumova N.N., Jekologicheskoe obrazovanie v turistskom vuze, monogr. Vladimir, 

Mashteks, 2006, 90 (in Russ).

4. Koncepcii razvitija obrazovanija RK do 2015 goda Jelektronnyj resurs. Astana, 2005



Rezhim dostupa, http://almatyschooll0.siteedit.ru/page21 (in Russ).

5. Professional’nye standarty v sfere turizma i gostepriimstva, utverzhdeno prikazom 



Ministra turizma i sporta RK ot 30.12.2011 g., 02-02-18_261 (in Russ).

6. Zimnjaja I.A., Kljuchevye kompetencii novaja paradigma rezul’tata obrazovanija. 



Vyssh. obrazovanie segodnja, 2003, 5 (in Russ).

ӘОЖ 373.2



А.К. ИГІБАЕВА, А.Н. АСЕНОВА 

С. Аманжолов атындағы Шығыс Қазақстан мемлекеттік университеті, Өскемен қ, Қазақстан

 

ДИДАКТИКАЛЫҚ ОЙЫНДАР НЕГІЗІНДЕ МЕКТЕПКЕ 



ДЕЙІНГІ БАЛАЛАРДЫң ШЫҒАРМАШЫЛЫҚ ҚАБІЛЕТТЕРІН ДАМЫТУ

Мақалада мектеп жасына дейінгі балалардың шығармашылығын дидактикалық 

ойындар арқылы тиімді пайдалану сабақтың әсерлілігін, тартымдылығын, белсенділігін, 

баланың ынтасын арттыруы жайлы қарастырылады.



Түйін сөздер: балабақша, дидактикалық ойын, шығармашылық.

РАЗВИТИЕ ТВОРЧЕСТВА ДЕТЕЙ ДОШКОЛьНОГО ВОЗРАСТА 

НА ОСНОВЕ ДИДАКТИЧЕСКИХ ИГР

Эта статья о творческом развитии детей дошкольного возраста на основе дидак-

тических игр. Их эффективное использование в учебном процессе повысит интересы 

ребенка.


Ключевые слова: детский сад, дидактические игры,творчество.

DEVELOPMENT WORK OF CHILDREN OF PRESCHOOL 

AGE ON BASIS OF DIDACTIC GAMES

This article is about creative didactic games for children of pre-school age through the 

effective use of training effectiveness, attractiveness, activity will increase the interest of the 

child.


Keywords: kindergarden, didactic games, creative.

А.К. ИГІБАЕВА, А.Н. АСЕНОВА. 2 (66) 2015. Б. 503-510 

 

 

 



                ISSN 1683-1667 

504

Тоқсанына бір рет шығарылады

  

 

 



 

         



Шығыстың аймақтық хабаршысы

Мектепке  дейінгі  мекемедегі  тәрбиелеу  мен  оқыту  мазмұны  Қазақстан 

Республикасының  жаңа  білім  беру  стандарты  (2009)  негізінде  жаңартылған. 

Мектепке  дейінгі  балалық  шақ  –  баланың  моральдық-адамгершілік  бейнесін 

қалыптастырудағы маңызды кезең. Дәл осы кезеңде баланың жеке тұлғасының 

дамуын  анықтайтын  құнды  бағыттар,  алғашқы  адамгершілік  түсініктері, 

сезімдері,  әдеттері,  қарым-қатынасы  қалыптасады.  Мектепке  дейінгі  білім 

беру үздіксіз тәрбие берудің алғашқы сатысының және балаларды ерте шақтан 

әлеуметтендірудің әлемдік үлгісі болып қала береді, өйткені тәрбиелік үдерістің 

үздіксіздігі  бала  өмірінің  мектепке  дейінгі,  мектептегі  және  кейінгі  жылда-

рын  байланыстырады.  Сондықтан  да  мектепке  дейінгі  мекемедегі  баланы 

дамытушылық  және  жеке  тұлға  ретіне  қарай  отыра  оның  қызығушылықтары 

мен құқықтарын түсінуде және құрметтеуде қажет гуманитарлық жаңа жолына 

бағыттайтын жүйесін қалыптастыру қажет.

Бұл  тұжырым  Қазақстан  Республикасының  «Білім  туралы»  Заңына, 

Қазақстан  Республикасында  2010-2020  жылдарғы  білім  беруді  дамытудың 

мемлекеттік бағдарламасына, Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларация-

сына, Бала құқықтары туралы конвенцияға, Адамның экономикалық, әлеуметтік 

және  мәдени  құқықтарының  халықаралық  декларациясына,  «Жалпыға  білім 

беру»  бағдарламасына,  Мектепке  дейінгі  тәрбие  мен  оқытудың  мемлекеттік 

стандартына негізделген [1].

Тәрбие – баланың дүниеге келген сәтінен басталады. Мектеп жасына дейінгі 

баланы  дамытатын,  өсіретін  әрі  тәрбиелейтін  негізгі  іс-әрекет  –  ойын.  Ойын 

арқылы  бала  өзін  қоршаған  ортамен,  табиғатпен,  қоғамдық  құбылыстармен, 

адамдардың еңбегімен, қарым-қатынастарымен танысады. Халқымыз ойындарды 

тек балаларды алдандыру, көңілін көтеру әдісі деп қарамай, жас ерекшеліктеріне 

сай  олардың  қөзқарастарын,  мінез-құлқын  қалыптастыру  құралы  деп  ерекше 

бағалаған. Ойын – негізінен балаларға дене шынықтыру және эстетикалық тәрбие 

берудің маңызды құралы. Ойын балаларды ұйымшылдыққа үйретеді. Ойынның 

түрлері көп, соның ішінде маңыздысы – дидактикалық ойын. Бұл ойынның пай-

дасы – баланың ой-өрісінің қалыптасуын, дамуын мақсат етіп қояды. Сондай-ақ 

балалардың адамгершілік сезімін оятуға, адамдармен дұрыс қарым-қатынас жа-

сау, еңбек адамдарына, басқа ұлт өкілдеріне, достық, туған жеріне сүйіспеншілік 

сезімін тәрбиелеуге көңіл бөлінеді. Дидактикалық ойындар – балалар үшін өзіне 

тән  жүру  барысы,  мақсаты,  маңызы  бар  әрекет.  Ойындарды  бала  тәрбиесіне 

енгізу үшін тәрбиешілер көптеген жұмыстарды атқарады [2].

Дидактикалық  ойындарды  тиімді  пайдалану  сабақтың  әсерлілігін, 

тартымдылығын,  белсенділігін,  баланың  ынтасын  күшейтеді.  Ойын  ережесі 

балалардың түсінуіне оңай, қарапайым, әрі қысқа болуы керек. Кейде ойынның 

ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ-ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР



505

Региональный вестник Востока

  

 



 

 

 



        

Выпускается ежеквартально

мазмұны, ережесі балаларға дұрыс түсіндірілмейді де, балалар оған қызықпайды, 

зейін  қойып  тыңдамайды.  Оның  үстіне  дидактикалық  материалдар  мен 

көрнекіліктерге жеке көңіл бөлу керек. Балалардың таным қабілетін, логикалық 

ой-өрісін  кеңейтіп,  сабаққа  ынтасын  арттыруда  дидактикалық  ойындарды 

ұтымды пайдаланудың маңызы зор. Балаларға алдарына қойылған дидактикалық 

тапсырмаларды өз беттерінше орындау үшін тәрбиеші көркем әдебиет оқып беру, 

алдын ала жұмыс жүргізу керек.

Дидактикалық ойындар үш топқа бөлінеді:

1.  Заттық  дидактикалық  ойындар  –  дидактикалық  ойыншықтармен  және 

түрлі ойын материалдарымен ұйымдастырылады.

2. Үстел үстінде ойналатын дидактикалық ойындар – «Лото», «Домино» 

және тағы басқа.

3. Сөздік дидактикалық ойындар.

Дидактикалық  ойын  балалардың  қоршаған  орта  туралы  түсінігін 

кеңейтеді, баланы ойнай білуге баулып, ақыл-ой қызметін қалыптастырады, әрі 

адамгершілікке  тәрбиелеу  құралы  болып  табылады.  Дидактикалық  ойынның 

ережелері балалардан ұстамдылықты, тәртіптілікті қажет етеді. Сонымен қатар 

дидактикалық ойлау қабілеттерін, ізденімпаздығын арттырады, сөздік қорларын 

молайтуға  көмектеседі.  Балалардың  сабаққа  қызығушылықтарын  арттырады, 

белсенділік  танытып,  бағдарламалық  материалдарды  меңгеруіне  ықпал  етеді 

[3].


Дидактикалық  ойындардың  тиімділігі  сабақтың  әр  кезіндегі  орны  мен 

міндетін, мақсатын дәл анықтауға, оны қолданудың теориясы мен практикасын 

тәрбиешінің жетік меңгеруіне, шеберлік танытуына, ойынға қажетті материал-

дарды алдын ала дайындап алуға, балаларды белсенді қатыстыруға байланысты. 

Ойындарды өткен сабақты қайталау, естеріне түсіру кезінде қолданған пайда-

лы.


Ойын түрлерін сабақ мазмұнына қарай белгілі бір мақсатта таңдап алу ке-

рек. Мазмұнды ойындарды қайталай бермеу керек, ол үшін өтілетін сабақтың 

тақырыбына сәйкес келетін ойын түрлерін күні бұрын реттеп, оны жүргізудің 

тиімді тәсілдерін ойластыру керек. Барлық сабақтарда дидактикалық ойындар 

қолданылады,  оны  сабақтың  ортасында  қолданған  ыңғайлы.  Мысалы,  сауат 

ашу сабағында дидактикалық ойындар балаларды тәрбиешінің айтқанын дұрыс 

ұғып, оны тыңдай білуге, дыбыстарды ажыратып, ойда сақтап, сөз құрастыруға, 

олардың ой-өрісін дамытуға үйретеді.

Қазір  «Балбөбек»  бағдарламасына  байланысты  кешенді  сабақтарға 

бірнеше сабақты қосып байланыстырып өткізу әдіс-тәсілдерін қолдануға бола-

ды. Айталық, сауат ашу сабағында сөзде неше дыбыс, неше әріп, неше дауысты 

дыбыс бар екенін балалар санайды, текшемен белгілейді немесе суретін салады 

А.К. ИГІБАЕВА, А.Н. АСЕНОВА. 2 (66) 2015. Б. 503-510 

 

 



 

                ISSN 1683-1667 



506

Тоқсанына бір рет шығарылады

  

 

 



 

         



Шығыстың аймақтық хабаршысы

[4].


Дидактикалық ойын сәбилер тобынан басталады. Мұнда жоғары топтарға 

қарағанда  жеңіл  түрлері  беріледі,  балалар  аз  ойланады.  Мысалы:  бала  ойнап 

отырған машинаның дөңгелегі нешеу, түсі қандай, кубиктерді түсіне қарай топ-

тастыру,  қане  «сен  көк  кубиктерді  әкелші»,  «үстелге  апарып  қойшы»  т.б.  Бұл 

жерде балалар кеңістікті бағдарлауды үйренеді.

Баланың  тілін  дамытуда  ауызекі  сөйлеу,  тілдің  дыбысталу  мәдениетіне 

тәрбиелеуде  байланыстырып  сөйлеу,  сөздік  қорын  дамыту  үшін  сабақта  және 

сабақтан  тыс  уақытта  ойналатын  дидактикалық  ойындардың  маңызы  зор. 

Ойын шарттары мен көрнекіліктерін пайдалану арқылы баланың жеке басын, 

ойын  әрекетін  дамытуға  болады.  Дидактикалық  ойындар  баланың  ақыл-ойын 

дамытуға,  ойлауын,  қабылдауын,  есте  сақтауын,  зейінін,  салыстыру,  жіктеуге, 

өзін-өзі  бақылауға  үйретеді.  Дидактикалық  ойындарды  іріктеуде  баланың 

ойынды  саналы  түсініп,  оның  шартын  дұрыс  орындауға  тырысып,  белгілі  бір 

нәтижеге жету мақсаты көзделеді. Ойын мақсатына сай ойын шартын орындап, 

ондағы сұрақтар мен тапсырмаларға жауап беруге дағдыланады. Ойын шартын, 

ережесін қатаң сақтау арқылы онда жолдастарын тыңдай білу, олардың қатесін 

түзетуге көмектесуге, ойын шартын түсіндіріп ойынды жалғастыруға, жаңа ойын 

ережесін ойлап табуға, оны басқаларға түсіндіре білуге, ойынды ұйымдастыруға 

жаттықтырылады.

Дидактикалық  ойындарды  тіл  дамыту  сабақтарында  пайдаланудың 

тиімділігін тәжірибе көрсетіп отыр. Сабақты бекіту, сабақта меңгерген матери-

ал туралы түсінігін кеңейту, баланың шығармашылығын дамыту, тіл байлығын 

молайту үшін ол ойындар сабақтың тақырыбына, мақсатына сай таңдалып оты-

рады. Ұсынылып отырған дидактикалық ойындардағы тапсырмалар: сөйлеудің 

екі түріне: монологтық және диалогтық сөйлеуге арналған. Мысалы: «Телефон» 

ойынында диалогтық сөйлеудегі әңгіменің мақсаты бір нәрсе жайында сұралып, 

баланы оған жауап беруге, белгілі бір әрекетке түрткі болуға үйрету болып та-

былады.


Антоним сөздермен таныстырғанда жануарларды зообаққа әкеліп, оларды 

жеке орындарға орналастыру тапсырмасы беріледі. Бала жануарлардың денесіне 

қарап,  «үлкен,  кіші»  деп  бөліп,  оларды  соған  сәйкес  үлкен  торға  немесе  кіші 

торға  орналастырады.  Антоним  сөздерді  салыстыру  жолымен  жұмыс  жүргізу 

баланың ой-өрісін кеңейту үшін өте пайдалы. Сондықтан антоним сөздерді осы 

сияқты дидактикалық ойындарды ұйымдастру арқылы меңгертуге болады.

Жалпы және жеке ұғым туралы түсініктерін тереңдету үшін «Жалпы қалай 

аталады?»  «Жалпы  атауын  бер»,  «Жеке-жеке  атын  ата»  сияқты  дидактикалық 

ойындар ұйымдастырылады. Мысалы: кесе, қасық, тарелка, шанышқы – «ыдыс-

аяқтар»; алма, алмұрт, шие – жемістер; қияр, картоп, сәбіз, қызылша – көкөністер 

ПСИХОЛОГИЯЛЫҚ-ПЕДАГОГИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМДАР


507

Региональный вестник Востока

  

 



 

 

 



        

Выпускается ежеквартально

т.б.

Баланың  шығармашылығын  дамытуға  имитациялық  ойындар:  «Біздің 



көңіл  күйіміз»,  «Қоянның  көңіл  күйі»  т.б.  ым,  мимиканы,  әртүрлі  эмоцияны 

білдіретін сөздерді және оларды салып, көрсетуге үйрету. Ыммен, мимикамен 

көңіл күйді салып, оны сәйкес сөздермен айту. Мысалы: Қоян қорқып тұр. Қоян 

адасып кетті. Оны орманда тиіндер тауып алды. Барлығы қуанды. Оны дауыс 

ырғағымен, қуану, ренжу, жылау т.б. салуға, сол арқылы адамның көңіл күйін 

түсінуге аяушылық сезімге, қамқоршы болуға тәрбиеленеді [5, 6].

Ұсынылып отырған дидактикалық ойындардың мақсатына сәйкес шарты 

нақты көрсетіледі. Бұл ойындарды сабақта және сабақтан тыс уақытта пайда-

лану арқылы баланың тілін дамытумен қатар ойынды өз шығармашылығымен 

жалғастыруға,  ойын  шартын  дұрыс  орындауға,  белгілі  бір  нәтижеге  жетуге, 

ұжымдық мақсатқа бағынуға, үлкендер мен балалар арасында ынтымақтастық 

қарым-қатынас орнатуға болады.

Сабақтың қызықты, тартымды өтуі үшін дидактикалық ойындарды дұрыс 

ұйымдастыру керек. Ойынға керекті құралдар әр балаға жеткілікті болу керек, 

сонда ғана балаларға түсінікті болады. Дидактикалық ойындардың құралдары 

ұзақ  уақыт  сақталуы  үшін  эстетикалық,  гигиеналық  талаптарға  сай  әдемі 

қораптарда, қалталарда тұру керек.



Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   53




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет