131
№ 4(141)/2022
ВЕСТНИК Евразийского национального университета имени Л.Н. Гумилева.
Серия Педагогика. Психология. Социология
BULLETIN of L.N. Gumilyov Eurasian National University. Pedagogy. Psychology. Sociology Series
стерге қатысады [7]. Осылайша, білім дайын
түрде берілмейді-оларды алу керек (Белсен-
ді тәсіл). Оқыту процесінде бақылау сырттан
жүрмейді, өзін-өзі бақылау (ішкі бақылау),
жеке рефлексия дағдылары қалыптасады.
Осылайша, дәстүрлі оқытудың дамушы жүй-
елері мен принциптерін талдау дамушы оқы-
ту жүйесі барлық балаларды белсенді шығар-
машылық қызметке дәстүрлі қосудан, әр
оқушыға
назардың болуынан, ұжымдық жұ-
мыстың басымдығынан, әр оқушының өзін-
өзі жүзеге асыру мүмкіндігінен сапалы түрде
ерекшеленетінін көрсетті, бұл, әрине, балалар
арасындағы тұлғааралық қатынастарды сапа-
лы жақсартады,
олардың социометриялық
мәртебесін арттырады, оқушылардың әлсіз
және күшті болып бөлінуін іс жүзінде жояды
(әр оқушы әлсіз және күшті қасиеттерді таба-
ды)., бұл сыныпты кішігірім топтарға бөлу-
ге, балаларды саралауға мүмкіндік бермейді
және сол арқылы ұжымды біріктіреді, бұл өз
кезегінде оқу процесіне жақсы әсер етеді.
Мұғалімнің рөлі
Дайын білімді аудармашы, тәртіпті
қадағалайтын
бақылаушы, бағала-
ушы, білімді насихаттаушы
Оқу іс-әрекетінің субъектісі, оқушы-
ның
серіктесі, танымдық іс-әрекетті
ұйымдастырушы, ұжымдық істерді
сақтаушы, кеңесші ( өзін-өзі дамытуға
бағыттайды, оқушының қоршаған орта
жағдайында өзін-өзі бақылау жағдай-
ларын
қалыптастырады,
оқушы-
ның сабақтың мақсатын анықтауына
жағдай жасайды)
Оқушының рөлі
Оқу нысаны
Оқу пәні:
мұғалімнің басшылығымен
өзін-өзі оқыту процесін түсінеді, са-
бақтың мақсатын тұжырымдау бой-
ынша өзіне міндет алады; өзін-өзі
бақылау тәртібінің сақталуын қамта-
масыз етеді
Пән
Мұғалімнің
толық бақылауы
Ең көп бөлігінде оқушылардың өзін-
өзі бақылауы қамтамасыз етіледі
Мұғалімнің негізгі
талабы
Маған қарап жаса
Ойланып
әрекет жаса
Мұғалімнің
қыз-
меті
Білім беру
Тұлғаны өсіруші
Оқытудың басым
әдісі
Мәліметтілік
Ізденуші- зерттеушілік
Оқу әрекетінің бір-
лігі
Сабақ немесе іс-шара
оқу материа-
лының алдын-ала таңдалған бірлігі
Оқу тапсырмасы анықталғаннан кейін
педагогикалық материал нақтылана-
ды
Модельдеу
Мұғалім сабақта жүргізеді (бірақ
міндетті емес)
Мұғалім сабақта жүргізеді, оқу іс-әре-
кетін қалыптастырудың маңызды
құрамдас бөлігі болып табылады
Оқушының
өзін-
дік
жұмыс уақыты
мұғалімнің мате-
риалды түсіндіруге
жұмсаған
уақы-
тымен
салысты-
рғанда
Өте аз
Салыстырмалы
А.Қ. Қозыбай, Г.М. Нысан