«Вітчизнянанаука: сучаснийстан,актуальніпроблемитаперспективирозвитку»

«Проблеми та перспективи розвитку науки на початку третього тисячоліття у країнах Європи та Азії»

 

 

59 

 

 

Размер  выделенных  банками  кредитов  на  инвестиционные  цели  вырос  на  37  процентов  по  отношению  с 

предыдущим годом и составляют более 4,4 трлнсумов.

 

Несмотря  на  расширение  долгосрочного  кредитования,  вклад  банковской  системы  в  поддержание 

экономического роста посредством трансформации сроков ресурсов пока является незначительным.

 

Несмотря на позитивную динамику доли средне –

 

и долгосрочных кредитов в общих кредитных вложениях 

коммерческих банков, их доля в ВВП пока не –

 

достаточно высокая. Так, на начало 2012 г. отношение долгосрочных 

кредитов  экономике  к  ВВП  составило  всего  13,5%.  Между  тем  активное  стимулирующее  воздействие  банков  на 

экономический рост выражается именно в инвестиционном кредитовании.

 

 

Кредиты выделенные малому бизнесу и частному предприниметельству (млрд. сум)

5

 

 

В  результате  осуществленных  масштабных  мер  объем  выделенных  кредитов  субъектам  малого  бизнеса 

возрос в 1,5 раза по отношению с 2013 годом и составил 9,1 трлн. сумов. В том числе микрокредиты –

 

1,9трлн. сумов 

с ростом в 1,5 раза.

 

Динамика инвестиционных кредитов(млрд.сум)

6

 

 

В настоящее время банкам страны возложены задачи беспрекословного исполнения приоритетных задач, 

поставленных  Президентом  Узбекистана  И.Каримовым  по  повышению  уровня  капитализации  банков,  росту  доли 

долгосрочных кредитов в экономику и усиления инвестиционной деятельности их, укрепления доверия населения и 

иностранных инвесторов, внедрения современных систем оценки показателей банковской системы, основанных на 

применяемых  ведущими  международными  рейтинговыми  компаниями  международных  нормах,  критериях  и 

стандартах.

 

В  деятельности  коммерческого  банка  должна  формироваться  практика  непрерывного  сопровождения 

клиента  со  всесторонним  подходом  к  его  потребностям,  с  детальным  анализом  финансово

-

хозяйственной 

деятельности  предприятия.  Подробное  изучение  финансово

-

производственной  работы  предприятия  реального 

сектора  следует  проводить  с  использованием  методики  анализа  важнейших  показателей  хозяйственной 

деятельности.  К  корпоративным  клиентам  в  диссертации  относятся  юридические

 

лица  –

 

предприятия  различных 

отраслей экономики, в том числе предприятия среднего и малого бизнеса.

 

Таким  образом,  задача  укрепления  взаимодействия  банковской  системы  и  реального  сектора  экономики 

должна  решаться  в  тесном  взаимодействии  всех  заинтересованных  сторон  –

 

банков,  предприятий,  органов 

государственной власти. Только совместные усилия позволят обеспечить устойчивый рост экономики и стабильность 

банковской системы. Сегодня привлечение инвестиций в реальный сектор экономики  –

 

вопрос ее развития. Будут 

инвестиции –

 

будет развитие реального сектора, а следовательно, будет и стабильный экономический рост.

 

 

 

Умырбек Калымбетов

 

(Караганда, Казахстан)

 

 

ОРТАЛЫҚ ҚАЗАҚСТАН ӨҢІРІНДЕГІ ХАЛЫҚТЫҢ ӨМІР СҮРУ ДЕҢГЕЙІН ТАЛДАУ МӘСЕЛЕЛЕРІ

 

 

Адам дамуының бұл аспектісінің бұдан бұрынғы екеуінен айырмасы тек қана адамда бар мүмкіндікті ашады, 

бірақ оларды пайдалануды анықтамайды. Яғни ол таңдаудың өзін емес, тек қана таңдау мүмкіндігін кеңейтетін құрал 

болып табылады. Тұрмыс деңгейінің мінсіз сипаттамасы адамның мынадай қабілеттіліктерін: жеке табысы; қоғамның 

топтары  арасында  табысты  бөлу;  бұрын  жинақталған  жеке  меншік;  жер  ресурстары  мен  кредиттерге  қол  жеткізу; 

инфрақұрылым мен қоғамдық тұтыну қорларына қол жеткізу тетігінің өркендеуі (денсаулық сақтау, білім беру, көлік

, 

                                                           

5

cbu.uz 

Центральный банк Республики Узбекистан

 

6

cbu.uz 

Центральный банк Республики Узбекистан

 

0

2000

4000

6000

8000

10000

2012

2013

2014

0

5000

10000

2012

2013

2014

60 

«Проблеми та перспективи розвитку науки на початку третього тисячоліття у країнах Європи та Азії»

 

 

 

 

коммуналдық  қызметтер  және  басқалары);  жеке  өмір  сүру  дағдысы;  отбасының  көлемі  мен  құрылымы;  үй 

шаруашылығында  жасалатын  игілік;  тұратын  жердегі  табиғат

-

климаттық  және  экологиялық  жағдайларды  және  т.б. 

дамыту мен іске асыру мүмкіндіктерін айқындайтын толып жатқан факторларды ескеруі керек [1, 4 б].

 

Қазақстан  Республикасында,  ТМД

-

ға  мүшелдердің  бірқатарынан  өзгешелігі,  соңғы  жылдары  республикада 

жалпы ішкі өнімнің өсуі, салыстырмалы түрде тұрақты экономикалық дамуға қол жеткізу, номинал және нақты жалақы 

деңгейінің  өсуі  арқасында  жағымсыз  үрдістерді  тұрақтандыруға  қол  жеткізілді.  Соның  нәтижесінде  республика 

халқының  өмір  деңгейі  айта  қаларлықтай  көтерілді,  бұл  ең  төменгі  кұнкөріс  деңгейінен  төмен  кірістері  бар  халық 

үлесінің түбегейлі қысқаруынан көрінеді

. 

2013 жылы табысы күнкөрістің ең төмен деңгейінің шамасынан төмен облыс халқының үлесі 2,8%

-

ды құрады. 

Үй шаруашылықтарын ішінара зерттеу деректері бойынша 2013 жылы күнкөрістің ең төменгі деңгейінің шамасынан 

төмен тұтынуға пайдаланылған табыстары бар халықтың үлесі 2,8%

-

ды, азық

-

түлік себетінің құнынан төмен –

 0,2%-

ды құрады. 2012 жылмен салыстырғанда күнкөрістің ең төменгі деңгейінің шамасынан төмен табыстары бар халықтың 

үлесі 0,7 пайыздық тармаққа (п.т.), азық

-

түлік қоржынының құнынан төмен –

 

0,1 п.т.

 

төмендеді.

 

Күнкөрістің ең төменгі деңгейінен төмен табыстары бар халық үлесі қалалық жерде 1,3%

-

ды, ауылдық жерде 

–

  8,6%-

ды  құрады.  Тұтынуға  пайдаланылған  ең  төмен  азық

-

түлік  себетінің  құнынан  аспайтын  табысы  бар  халық 

ауылдық жерде шоғырланған.

 

Елдің  экономикалық  дамуының  оң  серпіні  әлемдегі  қаржылық  жағдайдағы  тұрақсыз  айқындамасына 

қарамастан республикадағы кедейлік деңгейіне оң әсерін берді.

 

2001  жылдан  бергі  кезеңде  ең  төменгі  күнкөріс  деңгейінен  (бұдан  әрі  –

 

ЕТКД)  төмен  халық  үлесі  жалпы 

республика бойынша 7,2 есеге қысқарды және 2013 жыл қорытындысы бойынша қалалық және ауылдық өңірде оң 

серпінін сақтай отырып, 6,5%

-

ды құрады.

 

Кеcте 1

 

2013 жылы халық табыстарын саралау көрсеткіштері, %%

 

 

Облыс бойынша орташа табыс 10% күнкөрістің ең төменгі деңгейінің шамасынан ең төмен қамтамасыз етілген 

халық 88,6% деңгейнде құралды, ол 2013 жылы айына орташа 13815 теңге сомасында құралған, республика бойынша 

–

 

78,6% (13715 теңге). Орташа табыс 20% күнкөрістің ең төменгі деңгейінің шамасынан ең төмен қамтамасыз етілген 

халық облыста және республикада сәйкесінше 105,9%

-

ды және 90%

-

ды құрады.

 

Күнкөрістің ең төменгі деңгейінің шамасынан төмен табыстары бар облыс халқының 61%

-

ын және ең төмен 

азық

-

түлік  себетінің  құнынан  төмен  табыстары  бар  халықтың  53%

-

ын  5  және  одан  көп  тұлғадан  тұратын  үй 

шаруашылықтар құрады [2, 12 б].

 

Облыс тұрғындарын үйлерінде ұзақ пайдаланатын тауарлардың қолда бар болуы туралы сұрау нәтижелері 

бойынша 100 сұралған отбасына 108 тоназытқыштар және мұздатқыш камералар, 96 –

 

кір жуатын машиналар, 83

 

–

 

шаңсорғыштар,  57  –

 

қысқа  толқынды  пештер  келеді.  Сұралған  үй  шаруашылықтардың  ауа  баптағышпен  4%

-

ы 

қамтылған.  Қарағандылықтардың  отбасыларында  ыдыс  жуғыш  машина  әлі  сирек  кездеседі,  жылдың  басына  ол 

респонденттердің 0,8%

-

ында ғана болды.

 

Зерттелетін 100

 

отбасында орташа 134 теледидар, 86 бейне магнитофон және DVD

-

плеер, 6 бейнекамера 

бар. Спутникті антенна үй шаруашылықтың 30%

-

ында бар.

 

Жүз сұралған респонденттердің

 

төртеуінің

 

отбасында үй кинотеатры бар

 

екен

. 

Жылдың  басына  жүз  отбасына  80  компьютер  келеді,  ұялы  телефонның  орташа  саны  отбасына  2  бірлікті 

құрайды.

 

Өткен  жылы  өткізілген  сұрау  қорытындыларын  салыстыру  бойынша,  кейбір  ұзақ  пайдаланалатын 

тауарлармен  халықтың  қамтамасыздығының  ең  жоғары  өсуі  белгіленген:  компьютермен  43%

-

ға,  газ  және  электр 

плитасымен –

 33%-

ға, спутникті антенналармен –

 11%-

ға, қысқа толқынды пештермен –

 6%-

ға қамтылған.

 

2001 жылдан 2010 жылдардағы кезең бойынша СҚП бойынша халықтың

 

 

 

 

«Проблеми та перспективи розвитку науки на початку третього тисячоліття у країнах Європи та Азії»

 

 

61 

 

 

 

Кесте 2

 

Үй шаруашылықтарының ұзақ пайдаланатын тауарлармен қамтамасыз етілуі –

 

100 отбасына,

 

дана

 

 

 

Облыс 

бойынша, 

барлығы 

Оның ішінде 

Қалалық 

жерде 

Ауылдық 

жерде 

1 

2 

3 

4 

Аудио-телетехника және фотоаппаратура 

теледидар 

134 

139 

124 

үй кинотеатры 

4 

6 

0,8 

бейне магнитофон, бейнеплеер 

18 

22 

11 

бейнекамера 

6 

8 

4 

DVD-плеер 

68 

65 

73 

радиоқабылдағыш 

4 

5 

3 

музыкалық орталық, караоке 

18 

18 

18 

магнитофон, аудиоплеер, CD-плеер 

8 

10 

5 

спутникті антенналар 

30 

14 

55 

Фотоаппаратура 

33 

41 

20 

Тұрмыстық техника 

тоназытқыш, мұздатқыш камера 

108 

107 

111 

кір жуатын машина 

96 

97 

92 

қысқа толқынды пеш 

57 

67 

40 

ыдыс жуғыш машина 

0,8 

1 

0,3 

тігін машинасы, тоқыма машинасы 

36 

39 

31 

Шаңсорғыш 

83 

89 

73 

газ және электр плитасы 

144  

165 

109 

ауа баптағыш 

4 

6 

- 

 

 

 

Кесте 2 - жалғасы 

Ұйымдастыру техникасы 

дербес компьютер және принтер 

63 

73 

46 

ноутбук, қалта компьютері  

17 

22 

8 

факсимилді және көшірме 

аппараттары 

1 

2 

0,3 

стационарлық телефон 

93 

97 

88 

ұялы телефон 

252 

269 

224 

Е с к е р т у – Қарағанды облысының Статистика Департаменті мәліметтері 

 

 

62 

«Проблеми та перспективи розвитку науки на початку третього тисячоліття у країнах Європи та Азії»

 

 

 

 

жан басына шаққандағы ЖІӨ үлесі 16

 

203,3 АҚШ долларын құрап үш есеге өсті,

 

2010 жылғы деректер бойынша орташа 

жан басына шаққандағы соңғы тұтынуға

 

 

Кесте 3

 

Халықтың ақшалай шығыстарының құрылымы, %%

 

 

 

 

Облыс 

бойынша 

Оның ішінде 

Қалалық 

жерде 

Ауылдық 

жерде 

Ақшалай шығыстар – барлығы 

100,0 

100,0 

100,0 

Оның ішінде 

Тұтыну шығыстары, ондағы 

86,2 

86,1 

86,8 

Азық-түлік тауарлар 

37,9 

38,0 

37,8 

Азық-түлік емес тауарлар 

27,0 

26,2 

31,3 

Ақылы қызметтер 

21,3 

21,9 

17,7 

Таныстарға, туыстарға материалдық 

көмек, алименттер 

5,7 

5,7 

5,5 

Салықтар, өтемдер және басқа төлемдер  0,2 

0,2 

0,2 

Кредиттерді және борыштарды өтеу 

7,9 

8,0 

7,5 

Е с к е р т у – Қарағанды облысының Статистика Департаменті мәліметтері 

шығыстар 744,4 мың теңгені құрады, бұл 2001 жылдағы (118,5 мың теңге) көрсеткіштен 6,3 есеге жоғары. Ұлттық 

экономика көрсеткіштерінің өсу көрінісінде мақсатты ақшалай табыстардың өсімі байқалуда.

 

Осылайша,  мақсатты  ақшалай  табыстардың  деңгейі  (бұдан  әрі  –

 

ААТ)  10  жыл  ішінде  орташа  жан  басына 

шаққанда айына 5,3 есеге өсті және алдын

-

ала деректер бойынша 40

 

473 теңгені құрады.

 

2013  жылғы  халықты  ішінара  зерттеу  деректері  бойынша  ақшалай  шығыстардың  құрылымында  86,2%

-

ды 

тұтыну шығыстары, оңдағы 37,9%

-

ды азық

-

түлік тауарлары, 27%

-

ды –

 

азық

-

түлік емес тауарлары және 21,3%

-

ды –

 

ақылы қызметтер алады. Таныстарға, туыстарға материалдық көмек, алименттер  –

 

5,7%, салықтар, өтемдер және 

басқа төлемдер –

 

0,2%, кредиттерді және борыштарды өтеу –

 

7,9% құрады (Кесте –

 3). 

Қала және ауыл халқының азық –

 

түлік тауарларына шығыстар құрылымы айтарлықтай өзгерді.

 

 

Қолданылған әдебиет

: 

1 

Социальная Модернизация Казахстана: Двадцать шагов к Обществу Всеобщего Труда / Казахстанская правда от 

10.07.2012 

2 

Региональный статистический ежегодник Казахстана. Алматы: Агентство Республики Казахстана по статистике. –

 

2014 

–

 

С.64

-75. 

3 

Программа борьбы с бедностью и безработицей по Карагандинской области на 2011

-

2013гг.

 

4 

Программа снижения бедности по Карагандинской области на 2011

-

2013 гг.

 

5 

Т.П. Притворова. Развитие социально

-

ориентированной рыночной экономики в Казахстане. –

 

Караганда, 2014. –

 

275с.

 

 

 

А.Т. Кенжабаев, А.С. Жураев,

 

Д.Э. Ишанходжаева, О.

 

Назарбаев

 

(Ташкент, Узбекистан)

 

 

БАНКОВСКИЕ ИНТЕРАКТИВНЫЕ УСЛУГИ РЕГИОНА

 

 

В  настоящее  время  в  Узбекистане  информационно

-

коммуникационные  технологии  (ИКТ)  развиваются 

ускоренными  темпами,  компьютеры,  интернет  и  другие  современные  средства  связи  становятся  неотъемлемой 

частью  повседневной  деятельности  экономики  республики.  Постановление  Президента  Ислама  Каримова  от

  3 

апреля 2014 года № ПП

-

2158 "О мерах по дальнейшему внедрению информационно

-

коммуникационных технологий 

в реальном секторе экономики". служит важным руководством к действию в расширении масштаба работ в банковской 

«Проблеми та перспективи розвитку науки на початку третього тисячоліття у країнах Європи та Азії»

 

 

63 

 

 

сфере.  Постановлением  утвержден  перечень

 

приоритетных  проектов  по  внедрению  информационно

-

коммуникационных систем и программных продуктов в отраслях реальной экономики в 2014

-

2015 годах.

 

В целом за годы независимости эффективность использования ИКТ совершенствуется, развивается система 

электронного документооборота. 

 

Современные  коммуникационные  технологии,  внедряемые  в  банках  являются  удобным  и  оперативным 

средством обмена информацией и обслуживания клиентов. Это можно видеть и на примере интерактивных услуг, 

предоставляемых в коммерческих банках в нашей республики. Применяемые в банках инфокиоски вызывают доверие 

клиентов в качестве удобного средства обращения, с помощью которого можно загрузить месячную заработную плату 

на  пластиковую  карточку,  при  этом  нет  необходимости  специально  ездить  в  коммерческий  банк.  Также  есть 

возможность быстро и надежно осуществлять посредством пластиковых карточек платежи за коммунальные услуги, 

интернет, мобильный и городские телефоны. Населения республики эффективно пользуясь электронными услугами 

«Интернет

-

банкинг и банк

-

клиент»,«SMS

-

банкинг и мобиль

-

банкинг» экономять своё рабочее время. 

 

Установленная единая система обмена информацией, способствует повышению качества и эффективности 

обслуживания клиентов.

 

Основными  функциональными  направлениями  применения  интерактивных  банковских  информационных 

услуг являются: интерактивные услуги для ведения бухгалтерского учета, даюшие возможность обрабатывать все 

операции,  проводимые  банком,  с  приемлемой  степенью  скорости  и  надежности,  а  также  осуществлять  всю 

бухгалтерскую  и  финансовую  отчетность;  услуги  информационных  технологии  для  управленческого  учета  и 

стратегического  планирования,  которые  должны  предоставлять  широкие  возможности  для  контроля  и  анализа 

управленческой  и  учетной  информации;  услуги  передачи  информации  –

 

это  различные  электронные  расчетные 

межбанковские системы, системы электронной связи отделений и филиалов банка с головным офисом. За последнее 

время значительно возросло значение новых банковских услуг, предоставляемых клиентам посредством Internet  –

 

технологий. Данная проблема также актуальна для банков с развитой сетью филиалов, работающих с ними в режиме 

On-line. 

Банковские  интерактивные  услуги  очень  важную  роль  играют  в  процессах  реинжиниринга  и 

совершенствования кредитных организаций, в организационно

-

технологической перестройке работы любого банка.

 

Целью  реинжиниринга  является  существенное  улучшение  показателей  деятельности,  таких  как:  резкое 

сокращение затрат; рост качества сервиса; рост скорости обслуживания клиентов. Укрепление банковской системы 

Узбекистана создало необходимые предпосылки для снижения в 2014 году ставки рефинансирования Центрального 

банка с 12 до 10 процентов и соответствующего уменьшения процентной ставки по кредитам коммерческих банков.

 

По сравнению с 2013 годом объемы кредитов, выделенных банками только на финансирование программ 

модернизации  и  технологического  обновления  производств,  увеличились  в  1,2  раза,  а  на  пополнение  оборотных 

средств –

 

более чем в 1,3 раза.

 

На протяжении последних лет ведущие рейтинговые агентства «Мудис», «Стандарт 

энд Пурс» и «Фитч рейтингс» оценивают деятельность банковской системы Узбекистана как «стабильная».

 

В 2011 году высокие рейтинговые оценки имели 13 коммерческих банков, то в настоящее время все 26 банков 

республики удостоены такой оценки.

 

В истекшем 2014 году в экспортную деятельность вовлечено свыше 500 новых предприятий, прежде всего 

субъектов  малого  бизнеса,  внешнеторговый  баланс  определился  с  положительным  сальдо  в  180  миллионов 

долларов, золотовалютные резервы возросли на 1,6 миллиарда долларов

 [1]. 

Все  возрастающая  роль  в  этом  отводится  созданному  при  Национальном  банке  внешнеэкономической 

деятельности специальному Фонду поддержки экспорта субъектов малого бизнеса и частного предпринимательства.

 

В 2014 году фондом оказаны юридические, финансовые и организационные услуги 2 тысячам 400 субъектам 

предпринимательства  по  продвижению  их  товаров  и  услуг  на  внешние  рынки.  При  содействии  фонда  субъектами 

предпринимательства заключены экспортные контракты в размере 1,25 миллиарда долларов, из которых в истекшем 

году осуществлен экспорт товаров на сумму более 840 миллионов долларов.

 

Активную  поддержку  со стороны  фонда  получают  предприниматели  в  изучении  внешних  рынков  и  поиске 

зарубежных партнеров, участии в международных  тендерных торгах, а также составлении экспортных контрактов, 

получении международных сертификатов, разрешительных документов и по таможенному оформлению.

 

Пристальное внимание, уделяемое в финансовых учреждениях широкому внедрению оперативных, удобных 

и  экономичных  информационно

-

коммуникационных  технологий,  создает  благоприятные  условия  для  клиентов 

банков,  способствует  повышению  качества  и  эффективности  работы,  дальнейшему  укреплению  связей  между 

клиентом  и  банками.  Самое  главное,  служит  повышению  экономического  потенциала  хозяйствующих  субъектов  и 

обеспечению благосостояния населения республики.

 

жүктеу/скачать 8,82 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: