«ЗАМАНАУИ СЫН-ТЕГЕУРІНДЕР МЕН ҚОҒАМНЫҢ ЖАҺАНДАНУ ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ

 

217 

«ЗАМАНАУИ СЫН-ТЕГЕУРІНДЕР МЕН ҚОҒАМНЫҢ ЖАҺАНДАНУ ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ 

БІЛІМ МЕН ҒЫЛЫМНЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҼЛЕУЕТІ» 

халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары 

28-29 қазан, 2016 ж.

 

 

 

 

(есеп  шешімін  жауабына  қарай  сәйкестендіре  салатын  жағдайлар  да  кездеседі). 

Кӛптеген  оқушылар  есептегі  берілген  және  ізделінетін  ӛлшемдер  арасындағы 

қатынасты талдау ерекшелігіне назар аудармайды. 

Біз  бҧл  кӛбінесе  сабақта  есеп  мәтінін  ҧжымдық  талдауға  басымдық  беруге 

байланысты  деп  есептейміз.  Мҧнда  мҧғалім  кӛп  есеп  шығарып  ҥлгеру  мақсатында 

негізгі  жҧмысты  ӛзі  атқарады,  сӛйтіп  әрбір  нақты  есептің  шығарылуына  жеткілікті 

деңгейде  кӛңіл  аудара  алмайды,  бҧл  сызбаның  қысқаша  жазбасын  жасауға  уақыттың 

жетіспеуіне  де  әкеп  соғады.  Сондай-ақ  кӛрсетілген  қателердің  тағы  бір  себебі 

оқушылардың  есеп  шығару  ҥрдісінде  әдістің  аналитикалық  және  синтетикалық 

қатынасын қате ҧсынуы болып табылады. 

Екіншіден, оқушылардың есеп шығару тәсілін тиімді тҥрде таңдауы белгілі бір 

қиындықтар  тудырады.  Кӛптеген  оқушылар  (44%)  есеп  шығаруда  есеп  шығарудың 

арифметикалық тәсілін пайдалану орынды болатынына қарамастан ізделінетін ӛлшемді 

бірден  Х  арқылы  ӛрнектеуге  тырысады.  Кейде  керісінше,  оқушылар  алгебралық 

тәсілмен  шығару  тиімді  болатын  жағдайда  есеп  шығарудың  бірінші  әрекетін  жазады. 

Аралас  тәсілдерді  пайдаланып  шығарылатын  есептер  ерекше  қиындық  тудырады 

(бақыланғандардың 80%-ы).  

Оқушылардың  есеп  шығару  ҧтымды  тәсілін  таңдауда  қателікке  ҧрынуы  мына 

жағдайларға байланысты деп есептейміз: 

а) оқушылардың алгоритмдік дайындығының жетіспеушілігі, бҧл есеп шығаруда 

арифметикалық тәсілді пайдалануына кедергі болады; 

б)  оқушылардың  әріптік  ӛрнектерге  қҧрылған  есептерді  шығара  алмауы,  бҧл 

есеп шығарудың алгебралық тәсілін қолдануда қиындық тудырады; 

в)  кез  келген  нақты  есеп  ҥшін  әртҥрлі  шешу  тәсілдерінің  мҥмкіндігін  бағалай 

білмеу  (бірінші  кезекте  қажет  болған  жағдайда  есеп  шығарудың  аралас  тәсілдерін 

пайдалану). 

Ҥшіншіден, анықтаушы эксперимент жасау кезінде бақыланғандардың 75%-ның 

жҧмыстарында есептің соңғы бӛлігінде әртҥрлі  кемшіліктер байқалды. Есепті  шығару 

тек  жауапты  табумен  немесе  оның  дҧрыстығын  оқулықтағы  жауаппен  салыстыру 

арқылы анықтаумен ғана шектелген. Демек, оқушылар есеп шығарудың бақылау және 

жауапты талдау әдістемесін меңгермеген [1].  

Біздіңше, бҧл жағдайдың себептері тӛмендегідей: 

а)  сабақта  неғҧрлым  кӛп  есеп  шығаруға  талпыну  нәтижесінде  уақыттың 

жетіспеушілігіне  байланысты  мҧғалімдердің  әрбір  есепті  шығарып  болған  соң 

жҥргізілетін жҧмысқа кӛңіл аударуының жеткіліксіздігі; 

б)  оқушылардың  есеп  шығаруын  бақылауды  оны  басқа  жолдармен  де  шығара 

отырып жҥргізе алмауы; 

в)  есеп  шығаруды  тексеру  немесе  дҧрыстығын  бағалау  арқылы  талдауды 

мҧғалімдердің жеткілікті дәрежеде бағаламауы.  

Тӛртіншіден, бақылау кезінде оқушылардың 70%-ның есеп қҧрастыруда қателік 

жіберетіні  анықталды.  Әдетте,  оқушылар  шығарған  есептеріне  ҧқсас  есептерді  дҧрыс 

қҧрастырады. Бірақ оларға берілген сан, сызба, теңдеу немесе қысқаша жазба бойынша 

есеп  қҧрастыру  және  есеп  шартын  жетіспейтін  мәліметтермен  толықтыру  қиындық 

тудырады. 

Бҧл  мҧғалімдердің  есеп  қҧрастыру  ҥлгісін  пайдаланудың  тиімділігіне 

сенімсіздіктеріне  байланысты  болуы  мҥмкін.  Жоғарыда  аталған  қателіктерден  басқа 

оқушылардың  бір  бӛлігі  (50-60%-ы)  тікелей  есеп  шығару  ҥрдісінде  есептеу 

дағдыларының  қалыптасу  деңгейінің  тӛмендігін  кӛрсететін  қателіктер  жібереді. 

Мәселен,  барлық  оқушылар  екі  ӛлшем  арасындағы  екі  жақты  байланысты  (егер  бір 

ӛлшем  екіншісінен  қандай  да  бір  санға  ҥлкен  болса,  екінші  сан  алғашқысынан  тура 

 

218 

«ЗАМАНАУИ СЫН-ТЕГЕУРІНДЕР МЕН ҚОҒАМНЫҢ ЖАҺАНДАНУ ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ 

БІЛІМ МЕН ҒЫЛЫМНЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҼЛЕУЕТІ» 

халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары 

28-29 қазан, 2016 ж.

 

 

 

сонша санға кіші) оңай анықтай алмайды (65%). Бақылаудың осыған ҧқсас нәтижелерін 

біз  ӛлшемдерді  қысқаша  еселік  салыстыру  кезінде  де    байқадық.  Тіпті,  оқушылардың 

50%-ы  «осынша  ҥлкен  (кіші)»  және  «осынша  есе  кӛп  (аз)»  сияқты  ҧғымдарды 

шатастырады.  Бҧл  қажетті  арифметикалық  амалдарды  меңгеру  деңгейлерінің 

тӛмендігін  дәлелдейді.  Оқушылардың  45%-да  ӛлшем  атауларын  қолданатын  есептер, 

әсіресе, есеп шартында бір ӛлшемнің бірнеше атауы болған жағдайда (СМ және М, Ц 

және Т) қиындық тудырады.  

Есеп  шығаруда  ӛз  әрекетін  дҧрыс  жоспарлау  мен  ҧйымдастыра  алмау  болып 

табылатын  жазбаны  дҧрыс  жасамау  да  кездеседі  (бақылаушылардың  жалпы  санының 

30-35%).  Біз  анықтаған  есеп  шығаруда  жасалатын  жазбалардың  кемшіліктерін  атап 

ӛтейік:  жауаптың  жазылмай  қалуы,  белгісіз  ӛлшемнің  белгісінің  немесе  қысқаша 

жазбаның болмауы, ҧқыпсыз жазу. 

Біз анықтаушы эксперимент барысында қателердің мынадай тҥрлерін байқадық: 

а)  есеп  шартын  талдауда  кездесетін  қателер  (оған  есептің  қысқаша  жазбасын 

және сызбасын жасауда туындайтын қателер жатады); 

б) есепті шығаруды бақылауда және жауапты талдауда кездесетін қателер; 

в) есеп қҧрастыруда кездесетін қателер: 

- берілген сандар бойынша; 

- қысқаша жазбадағы мәлімет бойынша; 

-  берілген  сандық  формула  немесе  теңдеу  және  есепті  жетіспейтін 

мәліметтермен толықтыру бойынша; 

г) есептеу сипатындағы қателер; 

д) атаулы ӛлшемдерді пайдаланудағы қателер; 

е) есеп шығару жазбасын безендіруде кездесетін қателер. 

Шығарылған  қорытындыларды  нақтылай  тҥсу  ҥшін  салыстырмалы  тҥрде  екі 

тҥрлі  топ:  бірінші  –  жас  мҧғалімдер,  екінші  –  мектептегі  жҧмыс  ӛтілі  бес  жылдан 

асатын  тәжірибелі  мҧғалімдер  арасында  сауалнама  жҥргізілді.  Жалпы  есеп  шығару 

білігін қҧрайтындардың қатарынан мҧғалімдер мынадай біліктерді атап кӛрсетеді: есеп 

мәтінін  оқу,  оның  сҧрағын  белгілеу,  қысқаша  жазбасы  мен  сызбасын  жасау,  шешімін 

тексеру.    Мҧғалімдердің  басым  кӛпшілігі  оқушыларды  математика  бойынша  есеп 

шығаруға  ҥйрету  ҥшін  есептің  негізгі  тҥрлерін  шығаруды  оқыту  керек  деп  есептейді. 

Мҧғалімдердің  30%-ы  ғана  оқушыларға  есеп  шығаруды  оның  қҧрылымы  мен  оларды 

шешу  қҧрылымын  меңгерту  арқылы  ҥйретеді.  Жас  мҧғалімдерде  бҧл  кӛрсеткіш 

аталғаннан да тӛмен (24,3 %). Кейбір мҧғалімдер әрбір  есепке терең талдау жҥргізуге 

уақыттың  жетіспеушілігіне  әкеп  соғатынына  қарамастан  ӛздерінің  балаларға  есеп 

шығаруды  оның  (шығарылған  есеп)  санын  арттыра  отырып  ҥйрететіндіктерін 

жасырмады 

(сауалнама 

алғандардың 

10,8%-ы). 

Сауалнама 

кӛрсеткендей, 

педагогтардың  басым  кӛпшілігі  оқушыларға  математикалық  есептерді  шығарудың 

тиімді  тәсілін  таңдауға,  арифметикалық  және  алгебралық  тәсілдерді  дҧрыс  ҥйлестіре 

білуге бағдар береді.  

Бірақ  кейбір  мҧғалімдер  есеп  шығару  тәсілін  есеп  шартына  байланыссыз 

таңдауға  болатындығына  сенеді  (33,8%).  Есеп  шығаруды  оқытуда  қолданылатын 

шығармашылық жҧмыстар тҥрін таңдау бойынша жҥргізілген сауалнама нәтижесі де кӛңіл 

аударарлық.  Әдетте,  мҧғалімдер  берілген  есепті  бҧрын  шығарған  есеппен  салыстыруды 

қолданады,  әсіресе,  есепті басқа тәсілмен шығаруды жӛн кӛреді. Мҧнда есеп шарты  мен 

сҧрағын  оның  шешімімен  бірге  ӛзгерту,  кері  есептерді  қҧру  және  шығару  сияқты 

шығармашылық жҧмыстардың тҥрі жеткілікті деңгейде бағаланбайды [2]. 

Бастауыш  сыныптағы  мәселе  есептерді  шығару  бойынша  жҥргізілген 

бақылаудың қорытындысын шығарамыз: 

 

219 

«ЗАМАНАУИ СЫН-ТЕГЕУРІНДЕР МЕН ҚОҒАМНЫҢ ЖАҺАНДАНУ ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ 

БІЛІМ МЕН ҒЫЛЫМНЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҼЛЕУЕТІ» 

халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары 

28-29 қазан, 2016 ж.

 

 

 

 

1).  Сауалнама  нәтижелері  математика  пәні  мҧғалімінің  тәжірибесінде  есеп 

шығару  ҥрдісінің  ӛзінің  мҥмкіндіктері  оқушыларды  есеп  шығаруды  ҥйретуде  толық 

қолданылмайтындығын  кӛрсетті,  оқушылардың  есеп  шығару  білігін  қалыптастыру 

ҥшін әдіс жасау және жҥйелеу қажеттілігі туралы гипотеза дәлелденді. 

2).  Типтік  қателер  ретінде  мыналарды  кӛрсетуге  болады:  есепті  тҥсінбеу, 

есептен берілгені мен ізделінетінді анықтай алмау, есеп мәтінімен жҥргізілетін жҧмыс 

тәжірибесінің  жоқтығы,  жалпы  тәсілдерді  меңгермеуі,  есепті  ҥлгі  бойынша  және 

«сынақ және қате» әдісімен шығаруға талпыну. 

3).  Есеп  шығаруға  ҥйретудің  алғашқы  кезеңінде  оқушылар  есепті  бірнеше 

тәсілмен  шығара  алмайды,  неғҧрлым  рационалды  таңдау  мақсатында  туындаған 

нҧсқаларды  талдай  алмайды.  Бҧл  біліктерді  меңгеру  деңгейіне  қарай  оқушылар  есеп 

шығарудың неғҧрлым тиімді тәсілін бірден таңдап ҥйренуі керек. Ӛйткені оқу уақытын 

ҧтымды  пайдалану  соған,  яғни  математика  бойынша  есеп  шығару  білігін 

қалыптастырудың  жалпы  деңгейі,  сәйкесінше  жалпы  математикалық  біліктердің 

қалыптасу деңгейіне байланысты. Осыған байланысты біз оқушыларға есеп шығаруды 

ҥйретудің тӛмендегідей әдістерін ҧсынамыз: 

1.  Есеп  шығару  бойынша  әрекеттер  ІІІ  тҥрлі  меңзеулер  негізінде  қалыптасуы 

керек. 

2.  Оқушылардың  есеп  қҧрылымын,  оны  шығарудың  қҧрылымын  және  есеп 

шартына  кіретін  ӛлшемдер  арасындағы  ӛзара  байланыс  туралы  тҥсініктерін 

қалыптастыру.  

3.  Оқушылардың  есеп  туралы  білімдерін  оларды  шығаруда  әртҥрлі  деңгейдегі 

таңбалық модельдерді пайдалану, есеппен жҧмыста шығармашылық тәсілдерді қолдану 

арқылы жалпылау. 

4.  Есеп  шығаруды  тӛмендегі  жҥйе  бойынша  ҧсыну:  есеп  →  сурет  →  сызба  → 

теңдеу немесе амалдар қатарын қҧру. Ауызша талдау және ойлау кезеңдерінде орталық 

бӛлім  біртіндеп  кӛрсетілген  реттен  тҥсіп  қалады,  есеп  шығару  бойынша  әрекет  ішкі 

сӛйлеу формасында жҥзеге асып, барынша қысқартылады. 

5. Қолданыстағы бастауыш сынып оқулықтарындағы есептер жҥйесін қалыптан 

тыс есептерді қоса отырып кеңейту. 

 

ҼДЕБИЕТТЕР: 

1.

 

Есенгабылов  И.Ж.,  «Методическая  система  применения  информационно-

коммуникационных  технологий  в  обучении  физике».  Монография,  ЖМУ  баспасы, 

Талдықорған,-2012. 

2.

 

«Қазақстан  және  ТМД  елдеріндегі  білім  беруді  ақпараттандырудың»  ІҤ 

Халықаралық форумының ғылыми мақалалар жинағы. Бастауыш мектепте тендеу кҧру 

арқылы есептер шығаруға арналған педагогикалық бағдарламалар кҧралын дайындау// 

Б.Баймуханов, Л.Баймаханова, Ж.Сардарова. РБАО, Алматы, 2006. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

220 

«ЗАМАНАУИ СЫН-ТЕГЕУРІНДЕР МЕН ҚОҒАМНЫҢ ЖАҺАНДАНУ ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ 

БІЛІМ МЕН ҒЫЛЫМНЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҼЛЕУЕТІ» 

халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары 

28-29 қазан, 2016 ж.

 

 

 

ҼОЖ 37.022 

 

ТЕСТ АРҚЫЛЫ БІЛІМ КҾТЕРУДІҢ ЖОЛДАРЫ 

 

Мылқайдаров Ҽ.Т. 

Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті, Алматы қ., 

e-mail: mylkaydarov@mail.ru

 

 

 

Мақалада тесттің мәні мен мазмҧнына және әр елдегі қолданылу ерекшелігіне 

тоқталып,  баланың  тест  арқылы  ӛздігінен  ойлану  мҥмкіндігін  жоғарылату  мәселесі 

кӛтерілген.  Тесттің  жасалу  ерекшеліктері,  әдістері  және  білім  кӛтерудегі  рӛлі  ашып 

кӛрсетілген. 

Түйін сөздер: тест, жаһандану, IQ (айкью), шынжырлы тест, афроиммигранттар, 

кен орындары, тҥсті  металдар. 

 

В  статье  раскрываются  вопросы  повышения  возможности  самостоятельного 

размышления  учащегося    посредством  тестирования,  а  также  значение,  содержание 

тестов,  их  особенности  применения  в  разных  странах.  Рассмотрены  методы  и 

особенности формирования тестов, а также их роль в повышении знаний.  

Ключевые  слова:  тест,  глобализация, 

IQ 

(айкью),  цепной  тест, 

афроиммигранты, месторождения, цветные металлы. 

In the article discloses the questions of increase of possibility of self-reflection through 

student  testing  and  the  value  that  the  content  of  the  tests,  their  features  and  application  in 

different countries. The methods and peculiarities of the tests and their role in enhancing the 

knowledge. 

Keywords:  test,  globalization,  IQ,  chain  a  test,  African  immigrants,  deposits,  non-

ferrous metals. 

Бҥгінгі  жаһандану заманында ең бастысы білім мен ғылым  саласында әлемдегі 

кӛшбасшы  елдерден  қалмай,  жастарды  осы  салада  терең  білімді,  ғылыми  ойлы  және 

бәсекеге  қабілетті  етіп  тәрбиелеу  кез-келген  елдің  негізгі  мақсаты.  Ғылымы  дамыған 

елдің  барлық  салада  басқаларға  қарағанда  кӛш  ілгері  тҧратыны  белгілі,  мысалы 

Жапония, Сингапур, Финляндия, Израиль секілді елдерді айтсақта жеткілікті. Аталған 

елдерде  ғылымды  дамыту  ҥшін  алдымен  білім  сапасын  жоғары  деңгейге  кӛтерген. 

Аталған  елдердің  мектеп  оқушылары  халықаралық  тестілеуде  тҧрақты  тҥрде  жоғары 

нәтижелер  кӛрсетуде.  Сондықтан  да  әлемдік  білімді  саралауда  тестті  пайдаланатыны 

белгілі. Ал сол Тест деген не?, Тестің анықтамасы қалай? деген мәселелерге тоқталсақ. 

«Тест» деген сӛздің ӛзі ағылшынның test – сынақ, тексеру деген сӛзінен шыққан. 

Білім саласында алғаш рет тест топтамаларын француз психологы А. Бине 1904 жылы 

ойлау қабілеті тӛмен балаларды іріктеу ҥшін қолданған. 

Ал  1960  жылдары  Африка  қҧрлығынан  Францияға  жаппай  ағылып  келген 

афроиммигранттардың  білімі  мҥлде  тӛмен  еді.  Саналық  деңгейі  жетілмегені  сондай, 

кӛпшілігі  онға  дейін  ғана  санай  білетін.  Міне,  осы  адамдарды  тезірек  қатарға  қосу 

мақсатында, солардың ыңғайына барып, Францияда тест жҥйесі енгізілген еді.  

Тест  –  жеке  адамдардың  немесе  топтардың қабілеттерін,  білімін,  икем-бейімін, 

яғни  сапалық,  сандық  ерекшеліктерін  анықтауға  арналған,  уақытпен  шектелген  қысқа 

сынақ тҥрі.  

Осыған  негізделіп  АҚШ-тың  Стенфорд  университетінде  адамның  ойлау 

қабілетінің  деңгейін  анықтауға  арналған  IQ  (айкью)  арнайы  тесті  жасалған.  Ол  осы 

кезге  дейін  дҥниежҥзінде  жан-жақты  пайдаланылады.  Одан  бері  тесттің  қаншама 

тҥрлері  жасалып,  ғылыми  негізделіп,  қолданысқа  енгізілген.  Ал  қазіргі  кезде  тесттің 

тҥрлері де кӛп, соған сай мақсаттары да әр тҥрлі. Кӛптеген тест жҥйесінде оқушыларды 

 

221 

«ЗАМАНАУИ СЫН-ТЕГЕУРІНДЕР МЕН ҚОҒАМНЫҢ ЖАҺАНДАНУ ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ 

БІЛІМ МЕН ҒЫЛЫМНЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҼЛЕУЕТІ» 

халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары 

28-29 қазан, 2016 ж.

 

 

 

 

ойсыз  жаттауға  ҥйрететін  ҥрдіс  қалыптасқан.  Академик  Павлов  бҧл  жӛнінде: 

«аңдардың ӛзі ҥйренуге қабілетті, миды дамытатын дҥние  – ойлау»  деген еді. Ойлану 

ҥшін  ӛздігінен  оқу  қажет  екені  белгілі.  Қазіргі  балалардың  ҥлкен  бір  кемшілігі  - 

ӛздігінен ізденіп оқу нашар. Ӛздігінен іздену ҥшін қҧрастырылған тест соған сай болу 

кажет, яғни оқушыны ойландыратын тест болу керек. Ойланған бала ӛздігінен бірнәрсе 

ойлап, жасай алады. Сондай ойланатын тесттер тӛменде келтірілген: 

 

ҚАЗАҚСТАНМЕН {шекраласатын елдер саны} 

1)

 

7 

 

 

5) 4 

2)

 

6 

 

 

6) 8 

3)

 

5 

 

 

7) 6 

4)

 

10   

 

8) 3 

 

ЕЛДЕР {қҧрлықпен} 

1)

 

Ресей 

 

5) Қырғыз 

2)

 

Қытай 

 

6) Тҥрікмен 

3)

 

Грузия 

 

7) Моңғолия 

4)

 

Тҥркия 

 

8) Әзірбайжан 

 

ТҤСТІ  МЕТАЛДАР 

1)

 

бор 

2)

 

мыс 

3)

 

темір  

4)

 

титан   

5)

 

магний  

6)

 

фосфор 

7)

 

қорғасын  

8)

 

полиметал 

 

КЕН ОРЫНДАРЫ 

1)

 

Саяқ 

2)

 

Текелі  

3)

 

Зырян 

4)

 

Ащысай  

5)

 

Қаратау 

6)

 

Қоңырат 

7)

 

Кенді Алтай  

8)

 

Соколов-Сарыбай 

 

ОРНАЛАСҚАН ОБЛЫСТАР 

1)

 

Алматы 

2)

 

Жамбыл 

3)

 

Қостанай 

4)

 

Маңғыстау 

5)

 

Қарағанды 

6)

 

Батыс Қазақстан  

7)

 

Шығыс Қазақстан 

8)

 

Оңтҥстік Қазақстан  

ЖАПОНИЯ, ҦЛЫБРИТАНИЯ, АҚШ {қалалары}  

1)

 

Сеул 

2)

 

Токио 

3)

 

Париж  

4)

 

Чикаго 

5)

 

Москва 

6)

 

Лондон 

 

222 

«ЗАМАНАУИ СЫН-ТЕГЕУРІНДЕР МЕН ҚОҒАМНЫҢ ЖАҺАНДАНУ ЖАҒДАЙЫНДА ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ 

БІЛІМ МЕН ҒЫЛЫМНЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ҼЛЕУЕТІ» 

халықаралық ғылыми-тәжірибелік конференция материалдары 

28-29 қазан, 2016 ж.

 

 

 

7)

 

Шанхай  

8)

 

Амстердам 

 

 

БАСҚАРУ ТҤРЛЕРІ 

1) штаттық

 

2) аумақтық 

3) унитарлық 

 

4) президенттік 

5) монархиялық  

6) федерациялық  

7) республикалық

 

8) әкімшілік-аумақтық

  

АЭРОПОРТТАРЫ  

1)

 

О‘Хара 

2)

 

Нарита  

3)

 

Хитроу  

4)

 

Кеннеди 

5)

 

Скипхол 

6)

 

Шереметев 

7)

 

Шарль де Голль  

8)

 

Майндағы Франкфурт 

ТЕҢІЗ ПОРТТАРЫ   

 

 

 

 

 

 

 

1) Тиба  

2) Кобе  

3) Хьюстон  

4) Андорра 

5) Иокогама 

6) Роттердам 

7) Антверпен

 

8) Ливерпуль

 

Аталған  тесттер  шынжырлы  тесттер  деп  аталады  және  бірнеше  жауаптары  бар, 

яғни  бірінші  тестте  Қазақстанмен  шектесетін  елдер  санын  ғана  біліп  қоймай,  қҧрлық 

арқылы  шектесетін  елдерді  де  біледі  және  қҧрлықтағы  елдерді  атаған  соң  сумен 

шектесетін  елдерді  берілмеседе  ойлану  арқылы  біліп  отырады.  Екінші  тестте 

Қазақстанның пайдалы  қазбалар тақырыбын ӛткенде тҥсті металдарды атап қана қоймай 

сол  металдардың  кен  орындарын  да  білуге  тура  келеді.  Ҥшінші  тестте  кез-келген  ел 

аталған  соң  сол  елдің  қалаларын,  оның  аэропорттарын  білу  керек  сонымен  қатар 

зауыттарын,  фабрикаларын  яғни,  тағы  басқа  да  ерекшеліктерін  білуге  тура  келеді.  Осы 

шынжырлы тесттерді тақырып бойынша тӛрт-беске дейін созуға болады.  

Бҥгінгі таңда балаға білімді дайындап, айтып беру қазір мҥмкін емес, оған ӛзі жан-

жақты  ізденіп  жетуі  керек.  Оқытушы  балаға  білім  алатын  оқу  әдіс-тәсілдерін,  кітаппен 

тиімді  жҧмыс  істеуді,  интернеттен  ақпарат  алып,  саралай  білуді,  ақпараттық 

технологияларды  кеңінен  пайдалануды  ҥйрету  қажет.  Осыдан  кейін  балаға  дайын  тест 

бермей, тестті ӛздеріне дайындату керек. Тест дайындағанда тӛмендегі мәселелерді ерекше 

есте сақтау керек: 

-

 

тест тапсырмасын қысқа, тҥсінікті және нақты беру керек; 

-

 

тест тапсырмасын ҧсынғанда тақырыбын ҥлкен әріптермен, жауаптарын кішкене 

әріптермен жазған дҧрыс; 

-

 

тестте бірнеше жауаптар болу керек; 

 

223 

жүктеу/скачать 5,27 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: