1 билет қР мектепте химия білім беру мазмұнын жаңарту жағдайындағы оқу-тәрбие үрдісінің ерекшеліктері
С «Адам ағзасындағы химиялық элементтер» (9-сынып) бөліміне сәйкес эксперименттік сипаттағы тәжірибеге бағытталған тапсырманы көрсетіңіз
жүктеу/скачать 8,76 Mb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Құрал-жабдықтар
- 1-тәжірибе.Жұмыртқа қабығына сірке қышқылының әсері.
- Вакуумда сүзу.
| 9.3С «Адам ағзасындағы химиялық элементтер» (9-сынып) бөліміне сәйкес эксперименттік сипаттағы тәжірибеге бағытталған тапсырманы көрсетіңіз.
14 ЗЕРТХАНАЛЫҚ ЖҰМЫС. Сүйек құрамындағы кальцийді анықтау. Реактивтер мен материалдар: сірке қышқылы,тіс пастасы,шикі жұмыртқа,тауық сүйегі. Құрал-жабдықтар: құты,химиялық стакан. Қауіпсіздік техникасы: Қыздырғыш құралдармен,қышқылдармен және сілтілермен жұмыс істеу ережесін сақтау керек. 1-тәжірибе.Жұмыртқа қабығына сірке қышқылының әсері. Шикі жұмыртқаның қабығының жартысына тіс пастасын жағып,оны сірке қышқылына батырыңдар. Бірнеше сағаттан кейін жұмыртқаны сірке қышқылынан шығарып қараңдар.Жұмыртқаның паста жағылмаған жағы көпіршіктенгенін байқаңдар.Бұл қабықтың құрамындағы кальцийдің ерігенін көрсетеді.Тағы бірнеше сағттан кейін қабық жұқарып,кейін мүлдем еріп,жұмыртқа ағып кетеді. ТАПСЫРМА 1. Адам ағзасындағы кальций, фосфор, калий, натрий, темір, магний химиялық элементтерінің қызметі, олардың азық-түлік құрамын- дағы мөлшері көрсетілетін кесте сыз. 2. Талқылау барысында элементті анықтап, оның адам ағзасындағы атқаратын қызметін ата. Тірі ағзаның тіршілігіне су және органикалық биомолекулалар: нәруыздар, көмірсулар, майлар және дәрумендер өте қажет. Ересек адам ағзасы орта есеппен 65% судан тұрады. Су ағзада біркелкі таралмаған. Адам миы шамамен – 90%, қан –82%, өкпе 90% судан тұрады.
Вакуумда сүзу. Вакуумда сүзу (белгілі қысым аралығында). Сүзуді тез және шартты түрде өткізу үшін арнайы вакуум сүзгілері қолданылады. Ол үшін арнайы құрылғылар жиыны болады: фарфор воронкалы Бюхнер, Бунзен колбасы, сақтайтын шыны ыдыс, вакуум – насос немесе майлы насостар қолданылады. Фарфорлы Бюхнер воронка өлшемі сұйықтықпен емес,тұнбаның сапасына сәйкескелуі керек. Неғұрлым тұнба ірі болса, соғұрлым Бюхнер воронка да үлкен болуы керек және керісінше де орындалады. Бюхнер воронкасын резинка тығынмен жалғап, Бунзен колбасына салады.Колбаны вакуумдық резина тығынмен сақтайтын шыны ыдысқа жалғап, ал ыдысты вакуум – насос немесе жалпы вакуум сызық құралдарды химиялық лабораторияда сүзу үшін қолданылады. Егер су шыны ыдысқа ақса,онда Бунзен колбасын қайта қосып немесе айырып суды ағызуға болады. Бюхнер воронка сеткасының түбіне екі кружка сүзгі қағазын саламыз. Егер дайын кружка жоқ болса, оны қияды. Ол үшін кесек сүзгі қағазын воронканың жоғарғы жағына құйып және оңай қолмен қысып воронканыңізін қалдыру керек.Айналасын қайшымен қиып және сетканың түбін өлшеміне келтіреді. Бір сүзгі төмен сетканың түбін толық жауып тұруы керек және воронканың ішкі әйнегіне 1-2 мм жетпеуі қажет. Екіншісінің жоғарғы айналасы 3-4 мм диаметрге жақын болады. Жұмысқа кірісер алдында вакуум – насосты қосып, одан кейін сүзгі салынған воронкаға сүзгіні дымқылдату үшін аздап дистелденген суды құямыз. Сүзгі воронкадағы сеткаға жақсы сіңсе, сүзуді бастауға болады. Алдымен сүзгіге сұйықтықтың көп бөлігін құйып, сосын сұйықты тұнбамен араластырып, қоспаны воронкаға құяды. Бюхнер воронкасымен жұмыс істегенде тұнба воронканы толықтырмауы қажет. Сүзінді Бунзен колбасымен жалғасқан шыны ыдыс өсіндіге жетпеуі керек. Егер сүзінді көп жиналса, сүзуді тоқтатып, Бунзен колбасын шыны ыдыстан айырып, сүзіндіні құйып алып, керек болған жағдайда ыдыс дайындауға, егер қажет болмаса – раковинаға құяды. Сол кезде колбаны қайтадан шыны ыдыспен жалғап, сүзуді қайта бастайды. Сүзу кезінде тұнба сұйықтықтан бөлініп, воронканы тең етіп және аздап қандай болмасын тығыз, жазық шыны тығынмен бөлу керек. Сүзуді аяқтағаннан кейін воронканы колбадан алып, жеңіл соққы түрінде воронкадағы тұнбат қағазға жұғылады. Егер керек болса тұнбаны шпателмен қопсытып, кептіру үшін қағазға қояды. Вакуум арқылы сүзу кезінде коллоидты тұнбаны қағаз сүзгімен сүзу тез өтеді. Ондай тұнбалар үшін арнайы сүзгілер және ерекше сүзгі.
ББ жетекшісі Р.Ж. Мұқанова Қазақсан Республикасының білім және ғылым министрлігі Павлодар педагогикалық университеті Жаратылыстану жоғары мектебі
жүктеу/скачать 8,76 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|