2 ббк 511. 1(2) С33 Редакционная коллегия



Pdf көрінісі
бет19/31
Дата06.02.2017
өлшемі1,84 Mb.
#3542
түріСборник
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   31

ЖАСТАРДЫҢ СУБМӘДЕНИЕТІ 
Нұрлыбекқызы Б.Н 
Семей қ. Мемлекеттік Медицина Университеті, Семей қаласы, 
Қазақстан Республикасы. 
 
Жаңа заман кӛптеген дүниелердің даму шыңына жеткен, жаңа лептің 
бастау  алған  кезеңі  болды.  Ол  тек  техникалық  жетістіктер,  ғылыми 
ашылуларға  ғана  байланысты  емес.  Сонымен  қатар  рухани,  мәдени 
жаңашылдықтың да белең алған уақыты. Сондай заман нәтижелерінің бірі 
-«субмәдениет» ұғымының қалыптасуы. 
Субмәдениет  –  бұл  жалпы  қабылданған  ережелерденӛмірге  деген 
кӛзқарастары, ойларыӛзгеше адамдардың қауымдастығы, немесе халықтан 
жасырын,  мәдениет  ұғымынан  алыс  жатқан,  оның  бір  бағыты  болып 
табылады.  Ошағы  Батыстан  бастау  алатын  субмәдениет  ұғымы  қазiр  бар 
әлемде  кең  таралған.  Әсiресе,  жасӛспiрiмдер  кӛп  қызығады.  Түрлi 
музыкалық  жанрлармен  әуестенiп,  ӛзiндiк  «стиль»  қалыптастыратын, 
бейнесi  мен  келбетi  арқылы  ерекшеленiп  тұратын,  қимылдарында  да 
белгiлi  бiр  ӛзгеше  тұстары  бар  субмәдениет  ӛкiлдерi  қоғамның  толық 
белсендiлерi болғысы келедi. 
Соңғы жылдары музыкалық субмәдениет (поп, рок, рэп), гедонистік 
субмәдениет  (байкерлер,  рейверлер  және  т.б.),  спорттық  субмәдениет 
(паркуршілер,  сноубордшылар,  скейтбордшылар)  айрықша  даму  үстінде. 
Готика,  эмо,  анимэ  табынушылары  секілді  спецификалық  субмәдениеттің 
түрлері  бізде  бар  болғанымен,  Ресей  және  басқа  да  шетелдермен 
салыстырғанда ӛте сирек кездеседі. Белгілі бір субмәдениеттің ӛкілі болып 
табылатын  жастардың  психологиялық  ерекшеліктеріне  келер  болсақ,  ол 
мына  бір  жайттардан  кӛрініс  табады:  ата-аналары  мен  мектеп  тарапынан 
болатын  бақылаулардан  босауға  деген  ұмтылыстан,  эмоцияға  аса 
берілгіштіктен, 
жасӛспірімдік 
әсірелеушіліктен, 
ӛмірге 
қатысты 
ойларының 
тым 
мінсіздігінен, 
адамгершілік 
ұстанымдарының 
тұрақсыздығынан, жеке адами құндылықтарының қалыптаспауынан.  
Қазақстан - белгілі дәстүрлер мен жаңашылдықты ӛзіне жинақтаған 
ерекше  мемлекет.  Біздің  жастар,  бір  жағынан,  қоғамның  инновациялық 
потенциалы  болып  табылады  және  білім  алуда,  жаңашылдықты 
қабылдауда,  мамандығы  бойынша  ӛсіп-ӛркендеуде  және  ӛмірдің  басқа  да 
салаларында  жеткілікті  белсенді.Бірақ  сонымен  қатар  тәрбие  мен 
құндылықтарды мұра ретінде қабылдаудағы дәстүрлерді де ұмытпайды.  
Ендеше,  келешекте  дұрыс  қоғамды  қалыптастыру  үшiн  осындай 
бӛтен  мәдениет  түрiн  қабылдамаудың  жолын  шешу  керек.  Керiсiнше, 
ӛзiмiздiң  қазақы  дiлiмiз  бен  мәдениетiмiзге  тән  ерекшелiктерiмiздi  тануға 
тиiспiз.  Ұмыт  қалған  салт-дәстүрiмiздi  қайта  жаңғыртып,  дамытып, 
ӛзiмiздiң  қазақ  деген  атқа  лайық  мәдениеттi,  оның  салаларын  қазiргi 
жастарға  насихаттау  керек.  Сонда  ғана  рухани  күш  жiгер  арқасында 
елiмiздi басқаларға таныта аламыз. 

 
176 
РАЗВИТИЕ МЕДИЦИНЫ РЕСПУБЛИКИ КАЗАХСТАН ЗА 20 
ЛЕТ НЕЗАВИСИМОСТИ 
Одинцова В.О., Раева А.К. 
Государственный Медицинский Университет г.Семей, Республика 
Казахстан 
 
Состояние  медицины,  конечно  же,  зависит  от  того,  какое  внимание 
уделяет  ей  государство.  С  самого  начала  обретения  Казахстаном 
Независимости  и  все  последующие  годы  Президент  Нурсултан  Назарбаев 
проводил  последовательную  политику  по  улучшению  здоровья  нации.  В 
минувшем году объем финансирования здравоохранения впервые составил 
3,2% от ВВП. В стране укрепилась материально-техническая база лечебно-
профилактических  и  санитарно-эпидемиологических  учреждений,  научно-
исследовательских центров и институтов, высших учебных заведений.  
В  последнее  пятилетие  общая  смертность  снизилась  на  13,5%,  тогда 
как ожидаемая продолжительность жизни при рождении выросла на 3,3%, 
материнская смертность уменьшилась на 9,1%, младенческая смертность с 
учетом  новых  критериев  живорожденности  ВОЗ  уменьшилась  на  20,3%, 
материнская  смертность  —  на  9,1%.  С  2003  по  2010  год  показатель 
материнской смертности на 100 000 родившихся живыми детей снизился с 
42,1  до  22,3,  или  на  47%,  за  последние  десять  лет  на  18,4%  уменьшилась 
летальность  от  болезней  системы  кровообращения,  на  14,9%  —  от 
новообразований,  на  25,6%  —  от  травм  и  отравлений,  на  33,5%  —  от 
болезней  органов  дыхания.  Только  за  один  минувший  год  в  целом  по 
республике смертность от сахарного диабета уменьшилась на 24,7%. 
Телемедицина,  в  которой  на  помощь  медикам  привлекаются 
современные 
технологии 
информатизации 
и 
телекоммуникаций, 
безусловно,  является  прогрессивным  шагом  в  развитии  здравоохранения. 
Развитие 
телемедицины 
позволит 
приблизить 
к 
пациентам 
специализированную  медицинскую  помощь,  повысить  уровень  первичной 
медико-санитарной помощи, обеспечить ее доступность для широких слоев 
населения. 
Клиники холдинга — «Госпитали будущего» — служат клинической 
базой для обучения студентов в создаваемой Школе медицины, а ее научной 
базой  станет  Центр  наук  о  жизни.  Сейчас  в  Национальный  медицинский 
холдинг входят шесть современных клиник, в которых созданы условия для 
обеспечения  полного  цикла  высокотехнологичных  услуг  в  области 
нейрохирургии,  кардиохирургии,  радиационной  диагностики,  педиатрии, 
малоинвазивной хирургии, реабилитации и других направлений. 
Вывод:  Сегодня,  в  Год  20-летия  Независимости  нашей  страны,  мы 
видим  положительные  результаты  ответственной,  выверенной  и 
эффективной  государственной  политики  в  области  охраны  здоровья. 
Впервые  за  многие  годы  были  объединены  усилия  государственных 
органов,  бизнес-структур  и  общественности  по  охране  здоровья  наших 
граждан. 

 
177 
УЧЕТ ФАЗ ВОЛЕМИЧЕСКИХ НАРУШЕНИЙ ПРИ ЛЕЧЕНИИ 
ГАСТРОДУОДЕНАЛЬНЫХ КРОВОТЕЧЕНИЙ 
А.К. Олжабаева, Д.К. Калдыбаев 
Государственный медицинский университет г.Семей, 
Республика Казахстан 
 
В  данной  работе  в  основу  взята  концепция  о  взаимовлиянии 
основных параметров гомеостаза – объема циркулирующей крови (ОЦК) и 
водоудерживающих структур (белков и электролитов). 
Исследованы  78  больных  с  желудочно-кишечными  кровотечениями 
различного  происхождения.Изучались  следующие  показатели:  ОЦК  и  его 
компоненты, общий белок и его фракции, электролиты плазмы. 
Были 
выявлены 
четыре 
фазы 
волемических 
нарушений, 
обусловленные  состоянием  водоудерживающих  механизмов.  Небольшая 
кровопотеря  компенсируется  организмом  без  заметных  клинических 
расстройств. Уже первые рефлекторные механизмы компенсации приводят 
к нормализации волемической картины. 
Однако,  из-за  потери  белка,  особенно  альбумина,  снижается 
онкотическое  давление  крови,  что  приводит  к  дефициту  объема  плазмы 
(ОП).  За  счет  последнего  уменьшается  показатель  ОЦК,  при  нормальных 
показателях  глобулярного  объема  (ГО).  Недостаток  альбумина  организм 
восполняет глобулиновыми фракциями белка. Так наступает I-яфаза
II-я  фаза.  Более  массивная  кровопотеря  существенно  нарушает 
соотношение  между  ОЦК  и  емкостью  сосудистого  русла.  Ни  выброс 
депонированной  крови,  ни  поступление  экстрацеллюлярной  жидкости  в 
сосудистое  русло  не  успевает  нормализовать  ОП  и  ГО,  следовательно,  и 
ОЦК. В дефицитах остаются альбумины
III-я  фаза.  Наступившая  гиповолемия  стимулирует  выработку 
альдостерона и антидиуретического гормона, которые приводят к задержке 
натрия  и  воды  в  крови,  увеличивается  ОП.  Остаются  дефициты  ГО  и 
общего 
циркулирующего 
гемоглобина 
(OЦHb). 
Нарастает 
гипоальбуминемия и гиперглобулинемия. 
IY-я  фаза.  Анемия  стимулирует  эритропоэз.  При  его  отсутствии 
повышение  ОП  снижает  онкотическое  и  осмотическое  давления  плазмы. 
Это  приводит  к  проникновению  воды  в  эритроциты,  увеличивая  средний 
их объем, дефициты ГО уменьшаются. Эта фаза характеризуется мнимым 
благополучием компонентов ОЦК и ростом диспротеинемии. 
Полученные  данные,  раскрывающие  действительное  состояние 
компенсаторной  возможности  организма,  существенно  конкретизирует 
тактику  хирурга  и  позволяет  выбрать  план  коррекции  волемических 
расстройств путем подбора трансфузионной программы. 
 
 

 
178 
СРАВНИТЕЛЬНЫЙ АНАЛИЗ КОРНЕВЫХ СИСТЕМ У РАЗНЫХ 
ЭТНИЧЕСКИХ ГРУПП 
Омаров Д.Т., 601 гр., стоматологического факультета, Сулейменова 
Д.М. 
Государственный медицинский университет г.Семей, РК 
Направление  стоматологии  –  эндодонтия,  занимается  лечением 
корневых каналов зуба. Показаниями к эндодонтическому лечению являются 
острый  и  хронический  пульпит,  все  формы  периодонтита.  Качество 
эндодонтического  лечения  зависит  от  трех  обязятельных  составляющих: 
тщательной  очистки  канала,  стерилизации  и  полной  его  обтурации.Основой 
успешного лечения является правильное определение параметров (длина к.к., 
количество  к.к.)  корневых  каналов,чтопозволит  качественно  запломбировать 
канал  до  верхушки  корня  (физиологического  отверстия),  по  всей  длине  и 
ширине. Работы многих ученых - стоматологов внесли значительный вклад в 
изучение 
анатомо-топографических 
особенностей 
зубов, 
оценку 
эффективности эндодонтического лечения. Однако индивидуальные, расовые, 
возрастные  этнические  вариации  остаются  малоизученными.  Детальное 
исследование  корневой  системы  имеет  не  только  теоретическое,  но  и 
практическое значение т.к. влияет на качество лечения зубов. 
Цель  исследования:  провести  сравнительный  анализ  параметров 
корневых  каналов,  в  зависимости  от  этнических  особенностей  и  места 
проживания  у  больных  с  осложненным  кариесом,  проживающих  в 
Семипалатинском регионе. 
Материалы и методы: в течение 4 лет было обследовано и пролечено 60 
зубов у больных с осложненным кариесом, проживающих в Семипалатинском 
регионе, из них первая группа - представители коренного населения: (казахи) – 
23, вторая группа – 18 европеоидная раса (русские, немцы) и третья группа – 
19  некоренных  жителя  (оралманы  из  Монголии  и  Китая).  Всем  больным 
проведено  эндонтическое  лечение  -  удалено  из  каналов  инфицированное 
содержимое:  пульпа,  продукты  распада,  микроорганизмы,  размягченный 
дентин.  Рабочая  длина  корневых  каналов  определялась  при  помощи 
специального  прибора  -  апекслокатора,  рентгендиагностики,  которая  также 
позволяла судить о качестве пломбирования каналов. 
Результаты  и  обсуждение:  всем  пациентам  проведено  измерение 
корневой системы,проведен сравнительный анализ в двух группах.  
Выводы:  на  основании  анализа  наиболее  известных  научных 
литературных источников, а также наших исследований морфологии корневой 
системы зубов больных разных этнических (оралманы из Монголии и Китая и 
коренное население) групп выявлены значительные расхождения параметров 
корневых каналов от общепринятой системы измерения, причем разница была 
не только в длине канала, но и количестве корней и корневых каналов, а также 
наблюдалось  их  срастание  в  много  корневых  зубах,  что  диктует 
необходимость  более  детального  системного  изучения  корневой  системы 
зубов разных этнических групп. 
 

 
179 
ЖАСТАР АРАСЫНДАҒЫ САЛТ-ДӘСТҤРЛЕРДІҢ МӘНІ 
А. М. Оразгалиева, Д. Г. Ыгиева. 143 топ, жалпы медицина 
факультеті 
Семей мемлекеттік медицина университеті, Қазақстан Республикасы 
 
Тақырыптың  ӛзектілігі:  Қазырғы  уақытта  қазақ  халқының  кӛп 
дәстүрлері бізге белгісіз, сонымен қатар белгілі дәстүрлер ұмытылып бара 
жатыр. 
Тақырыптың  мақсаты:  Қазырғы  жастардықазақ  халқының  салт-
дәстүрдерімен,  әсіресе  ұлттық  салт-дәстүрдің  ұмытылып  бара  жатқан 
түрлерімен таныстыру,  
Зерттеудiң әдiстерi: 
1)
 
теориялық әдiс; 
2)
 
социологиялық сұрау (сауалнамалау ); 
3)
 
салыстырмалы талдау; 
4)
 
алған мәлiметтердi жалпылау; 
5)
 
салт-дәстүрлерге қатысу. 
 Осы  жұмыста  қазырғы  уақытта  қолданылатын  және  умытылып 
кеткен  дәстүрлер  туралы  айтылады.  Сауалнамалауда  8-11  сынып 
оқушылары,  1  курс  студенттері  қатысты.  Сол  сауалнаманың  арқасында 
мындай  қорытындыға  келдік:  Сүйінші,  Сәлемдеме,  Кӛрімдік,  Жеті  ата, 
Құтты  болсын  айту,  Шашу,  Беташар,  Жар  жар,  Келін  түсіру  салттары 
жастар  арасында  жақсы  таралған.  Ал  Базарлық,  Тыйым,  Араша, 
Тоқымқағар,  Тізе  бүгу ,  Той  малы,Күйеу  киімі,  Қынаменде дәстүрлері 
онша  таралмаған  болып  кӛрінеді.Сондықтан  жастар  арасында  таралмаған 
дәстүрлерді  қайта  жанғырту  керек.  Себебіқандай  халықтың  болмасын 
салт-дәстүрлері  сол  халықтың  мінез-құлқын,  қасиеттерін  таныта  алады. 
Кейбір  салт  –  дәстүрлері  мен  әдет-ғұрыптары  сол  халықтың  тұрмысына, 
тәрбиесі  мен  мінезіне,  сеніміне,  ырымына  қарай  қалыптасып,  келеді. 
Қазақта  «Алты  жыл  аш  болсаң  да,  атаңның  салтын  ұмытпа»  деген  мақал 
бар.  Той  –  думандарда,  жиындар  мен  мерекелерде  осы  қазақ  халқының 
салт-дәстүрлері  кӛбірек  орындалса  оның  ұмыт  болмайтынына  сенімі 
болушы едік.  
Қорытынды:«Ата  салтың  –  халықтық  қалпың»  демекші,  ӛз 
жұртының  қадір  –  қасиетінен  мәлімет  беретін  ғұрып  қасиетпен,  оған 
мейлінше құрметпен қарау – ұлтымызға, елдігімізге сын. Тындар құлаққа, 
кӛрер кӛзге, сезінер жүрекке танымал, басқа елдерде жоқ дәстүр ӛрнектері, 
ортақ мұралары, тұрмыс  – тіршілігіндегі керемет салт  – ғұрпы мақтаныш 
сезімін  тудырып,  жұртшылықты  жалпы  отаншылық  пен  елжандылыққа 
тәрбиелеуде маңызды міндет атқармақ. 
 
 
 

 
180 
СУИЦИД – ЖЕТКІНШЕКТЕРДІҢ РУХАНИ ДЕРТІ 
Қ. Оразқан 
Семей Мемлекеттік Медицина университеті, 
 Семей қаласы, Қазақстан Республикасы 
 
Заман ӛзгеріп, ғылым мен техника жетіліп, қоғам алға қарай дамыған 
сайын  адамзат  ӛмірінің  күннен  күнге  қуанышы  мен  рахаты  арта  түсудің 
орнына  қиындығы  мен  қайғысы  молайған  кӛріністері  қылаң  беруде.  Кей 
жағдайда  адам  баласының  бұл  ӛмірдегі  түрлі  қиындықтардан  шығар  жол 
ретінде тек ӛз-ӛзіне қол жұмсауды таңдауы байқалып отыр. Ғылым тілінде 
«суицид»  деп  аталатын  бұл  құбылыстың  біздің  қоғамымызда  қарқынды 
түрде  етек  ала  бастауы  алаңдатпай  қоймайды.  Ӛзін-ӛзі  мерт  ету  -  бүгінгі 
күні  қоғам  үшінеңкӛкейкестімәселелердің  бірі  болып  табылады.  Күннен 
күнге ӛз-ӛздеріне қол  жұмсаушылардың  саны  кӛбейе коймаса  азаяр  емес. 
Ӛткен  ғасыр  дүние  жүзінің  ғалымдарын  толғандырған  мәселе  ол  қазіргі 
кездегі  жеткіншектер  арасында  жиі  кездесетін  –суицид.Бүкіләлемдік 
денсаулық  сақтау  ұйымының  соңғы  мәліметтерінше  14-24  жас 
аралығындағы  жеткіншектер  арасында  ӛзін-ӛзі  ӛлтіру  2  есе  артып  артып 
кетті. Суицид терминіне ғылыми әдебиеттерге бірнеше анықтама берілген. 
Осы анықтамалар бойынша, суицид бұл- ауру немесе ӛз-ӛзін ӛлтіру деген 
мағынаны  білдіреді.  Адамның  ӛз-ӛзіне  қол  жұмсауы,  оның  ӛмірден  ӛз 
еркімен  кеткісі  келетініні,ӛмір  сүруге  құлқысы  жоқ  екендігінбілдіреді. 
Дегенмен де ӛмірдіңжіптің қысқа сабындай екендігі және оныңқұндылығы 
туралы  ұрандапайтсақ  та,кейіннен  еш  ӛзгерте  алмайтын  шешімге  14-16 
жас  аралығындағыбалалардың  баруы,әрине  жүрек  ауыртаржайт.  Бір  қас-
қағым  сәттегі  жағдайларға,кейін  шешіле  жататын  проблемаларға,  ӛмірдің 
ӛткінші дүниелеріне бола тұра, ӛз-ӛміріңді ӛз қолыңмен қию, жас ӛміріңе 
балта шабу, қай жаста болмасын, ол әлсіздіктің белгісі. Осыдан ойымызға 
түйетініміз,  әрбір  тірі  жанныңсәтсіз  аяқталған  суицидке  баруы,  оныңжан 
айқайын, 
қоғамнан 
сұрайтын 
кӛмегінбілдіреді. 
Жеткіншектерарасындағысуицидттің  зерттеу  тақырыбына  айналуы,  осы 
мәселені  тереңірек  зерттеуге,жеткіншектердің  бұндай  әрекеткебару 
себептерінанықтауға,суицид  әрекетін  алдын-алуға  мүмкіндік  береді. 
Суицид  жағдайының  себептері,  қазіргі  кездегі  мәдениеттің  жалпы 
жағдайыменжәне қоғамдағы үстем таптық этикалық нормалармен ӛмір мен 
ӛлім  туралы  дүниетанымдық  түсініктермен,  топтық  психологияның 
ерекшеліктерін 
ескерумен 
байланыстырылып 
талдануы 
керек. 
Психологиялық 
әдебиеттерде 
суицид 
мәселесі 
З.Фрейдттің, 
А.Адлердің,К.Юнгттің,Д.Хеллменнің, 
Г.Салливеннің, 
К.Хорни, 
Э.Дюркгеймнің,  Н.Фейберроу,  Э.Шнейдман,  А.Альварестің,  Э.Кюблер-
Росстың  ғылыми  еңбектерінде  және  монографияларында  ӛзінің  кӛрінісін 
тапты. 
 

 
181 
ПОЛИГОННЫҢ КЕЙІНГІ ҦРПАҚҚА ӘСЕРІ 
Г.С. Ӛмірбаева 
Семей қ. Мемлекеттік медицина университеті,  
Қазақстан Республикасы 
 
Ядролық сынақ жүргізілген Семей аймағындаоблыс балаларының 50 
пайызы,  Семей  балаларының  60  пайызы  хроникалық  аурулармен  зардап 
шегуде,  полигонға  жақын  аудандардың  65  пайызы  денсаулығын  қалпына 
келтіру емін қажет етіп отыр. Полигонға жақын аудандарда ӛзін-ӛзі ӛлтіру 
деңгейі  балаларда,  халықтың  әлсіз  тобында  жоғары.  Семейде  балалар 
ауруы  республикаға  қарағанда  3  есе  жоғары,  ал  облыс  бойынша  ақыл-есі 
кеміс балалар республикадық деңгейден 3 есе асып түседі.  
Жарылыстың нәтижесінде түзелген радиоактивті заттар ұзақ жылдар 
бойы жер астында қалды. Семей полигонында 1989 жылы 19 желтоқсанда 
болған  соңғы  жер  асты  ядролық  жарылыстың  радиация  деңгейі  қалыпты. 
Семей  полигонында  жер  беті  мен  ауадағы  жарылыс  жүргізілген  уақытта 
тұрғындар  ондаған  және  жүздеген  есе  шекті  нормадан  жоғары  дозадан 
қабылдаған.  Радиациялық  сәуленің  кӛрінуі  ондаған  жылдардан  кейін 
келесі 
ұрпақтарда 
байқалуы 
мүмкін. 
«Полигон 
балалары» 
ассоциациясының  мәліметі  бойынша  Семей  облысының  Абай  ауданында 
бірден  он  алты  жас  аралығындағы  балалардың  80  пайызы  анемиямен 
ауырады,  30  пайызы  мүгедектер  болып  табылады.  Бұл  ядролық  сынақ 
басталғаннан  кейін  екінші  және  үшінші  ұрпақтың  балалары.  Семей 
полигонына  жақын  орналасқан  14  ауданның  халқын  толығымен  тексеру 
негізінде  Қазақстан  медиктері  радиациялық  әсердің  басталғанынан  ісік 
ауруынан жалпы ӛлімнің жоғарылауы 4-15 жылдармен 23-27 жылдары деп 
белгіленді.  
Жер  астында  болған  жарылыс  кезінде  халық  екі  күшті  зиянды 
факторларға ұшырайды: сейсмикалық пен психикалық, соның салдарынан 
радиофобия мен сейсмофобиямен зардап шегуде. Зардап шеккендердің кӛп 
бӛлігі Қайнар ауылында болғандықтан, сол ауылдың атымен жаңа ауруды 
«Қайнар синдромы» деп атаған. Бұл сәуле ауруы.  
Бұдан  40  жыл  бойы  радиоактивті  ластануға  ұшыраған  аймақтағы 
халықты  қолайлылау  территорияға  эвакуациялау  туралы  аса  маңызды 
асығысты  мемлекеттік  шаралар  туды.  Мұндай  жұмыс  Чернобыль  апаты 
кезінде  Ресей,  Украина  мен  Беларусь  үкіметтерімен  қарқынды  түрде 
атқарылған  еді.  Тек  осындай  жағдайда  ғана  аурулардың  тӛмендеуі  мен 
зардап  шеккен  адамдардың  жазылуына,  яғни  жүз  мыңдаған  адамдардың 
тірі  қалуына  сенуге  болады.  Қазіргі  мәліметтерге  сүйенсек  кӛптеген 
адамдар тіпті қазіргі күннің ӛзінде ӛздерін сақтау үшін Қазақстанның басқа 
аудандарына кӛшуде. 
Қорытындылай келе, келесі түйіндерді жасауға болады: радиациямен 
ластанған  жер  «Асырауша  ана»  болудан  қалады,  керісінше,  зиянды  ауру 
кӛздеріне айналып, адамның ӛлуіне әкеліп соғады. 

 
182 
ЖАСТАР АРАСЫНДАҒЫ БЕЛЕҢ АЛҒАН МӘСЕЛЕЛЕР 
Ӛмірсерік Қ., 208 топ, ЖМФ 
Семей қ. Мемлекеттік Медицина университеті,  
Қазақстан Республикасы 
 
Жастардың  мәселесін  тізбелегенде  бүгуге  саусағымыз  жетпейді. 
Ӛйткені  елімізде  желкілдеп  ӛсіп  келе  жатқан  жас  буынның  кем-кетігін 
түгендеу оңай емес. Жастар арасындағы қылмыс, нашақорлық, алкоголизм, 
жұмыссыздық кӛлемінің артуы мен жастардың рухани құндылықтарының 
тӛменденуі  немесе  еңбекке  қатысты  жастар  қатынасының  деформациясы, 
нигилизм мәселелері бүгінгі таңда қоғамнің маңызды проблемалары болып 
отыр. 
Статистика  агентігінің  мәліметіне  қарасақ:  2003  жылы  кәмелетке 
толмаған  жасӛспірімдер  қолымен  жасалған  қылмыс  саны  34280  болса, 
2011 жылы 121667 болыды, яғни 8 жыл ішінде 4 есе ӛскен. Бірінші себепке 
кӛптеген  азаматтардың  пікірі  бойынша  бастыстың  боевик  немесе  ӛзге  де 
зиянды  фильмдеріндегі  әрекеттерге  еліктеушілік,  қылмыстың  қазіргі 
деңгейіне  алып  келіп  отыр.  Екінші  себеп,  қылмыстың  артуы  нашақорлық 
пен  алкоголизмнің  салдары  болып  табылады.  Үшінші  себеп,  ата-аналар 
тәрбиесінің  жеткіліксіз  болуы.  Тӛртінші  себеп,  құқық  қорғау 
органдарындағы  парақорлық  мәселесі.  Соның  салдарынан,  жасӛспірімдер 
арасындағы құқықтық нигилизм пайда болады. Бесінші себеп, жастардың 
бос  уақытын  тиімсіз  пайдалануы.  Қарапайым  ғана  мысал,  футбол 
ойнайтын  тегін  футбол  алаңдары  жок,  бәрі  ақылы,  тек  кӛшеге  шығып 
жүгіру ғана тегін. Қолы бос болғаннан кейін жастар ойына келгенін істеуі 
мүмкін. 
Сол  себептен,  жастар  мәселесінің  алдын  алу  мақсатындағы 
мемлекеттік  жастар  саясатының  негізгі  мақсаты  жастардың  қоғамдық 
рӛлін  арттыру,  жастардың  әлеуметтік-экономикалық  саяси  құқықтық 
дамуына,  азаматтық,  әлеуметтік  қажеттілігін  дербес  шешу,  талантты 
жастардың  шығармашылық,  интелектуалдық  мүмкіндіктерін  жүзеге 
асыруға  жағдай  жасау  жолдарын іздестіру  жолдарын  дұрыс  қолға  алу 
қажет. Қазірбіздіңелімізде180-ге тарта жастар ұйымы тіркелген, бірақ сол 
ұйымдардың 20 пайызы ғана нақтылыайқындалған бағыт бойынша жұмыс 
жасап  жатыр.  Қалғандары  тек  қағаз  түрінде  тіркеулі.  Лидерлері  бар,  ал 
мүшелері жоқ.  
Тағдыртаразысыныңқалайқарайауатыны 
– 
бесіктің 
қалай 
тербелетініне  байланыстыдегендей,  бүгінгі  ұрпақ  ертең  мемлекеттің 
тұтқасын  ұстар  бір-бір  азамат. Жігері  жалын  боп  жанып,  ӛрелі  ӛрге 
талпынған  бүгінгі  жастар  мемлекет  еңсесінің  биік,  тұғырының  берік 
қалануына сүбелі үлес қосып 
жатса, 
қазақтығы қанында, 
азаттығы жанында буырқанған 
еліміздің рухының мықты екендігінің 
айғағы. 

 
183 

Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   31




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет