Қазақ халқы ұлт-азаттық күресінің асқар шыңы ХХ ғасыр басындағы Алаш



бет5/45
Дата06.01.2022
өлшемі149,37 Kb.
#13050
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   45
4билет

1. Наймандар – VIIІ ғасырдағы жазба деректерде сегіз тайпа бірлестігі Орхон өзені мен Алтай тауының аралағында өмір сүрген. Монғолияда «найман» сөзі «сегіз тайпа» дегенді білдіреді. ХІІ ғасырдың екінші жартысында Найман мемлекеті құрылды. Орталығы-Балықты қаласы. Тайпалардың басқару жүйесі – хандық билік. Найман ханы- Наркеш Дайын (1160-1203ж.ж) кезіңде мемлекет дами бастайды. Ханның інісі – Инанч-білге өзінің қаділеттілігімен көзге түсті: Халықты өз төнірегіне топтастыра білді, елде өнерді дамытты, халықты күнкөріс- тіршілігіне баулыды, бейбіт өмір салтына үйретті. Сондықтан халық оған Білге хан деген атақ берді. Білге хан дүниеден қайтқаннан кейін оның екі ұлы Бұйрық хан мен Даян хандар арасында билік үшін талас басталады. Хандық екіге бөлінеді: Даян хан – Далалық өлкеде билік етсе, Бұйрық хан- Алтайдың кара Ертісіндегі Орунгу маның мекендейді. Наймандардын әлсіреуін күткен монғол ханы Шынғыс хан, керейіттер ханы Ван шабуыл жасап, Бұйрықты жеңеді. Хан Енисий қырғыздарына қарай қашады. Шынғыс ханның күшейіп келе жатқанынан қорыққан қырғыз, меркіт, найман т.б тайпалар 1201 жылы құрылтай жинайды. Мемлекеттің әлсіреуі: Бұйрық хан – Алтайдың оңтүстігіне жылжиды. Даян – Көксу бастаған әскерін Ван ханға қарсы аттандырады. Мұны естіген монғол ханы 1204 жылы Даян ханға қарсы жорққа шығып, оны біржола жеңеді. Даян ханның баласы Күшлік Жетісу жеріне қашып кетеді. 


Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   45




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет