Байдуллаева Қазақтіліне аударғандар Н. М. Алмабаева, Г. Е. Байдуллаева, К. Е. Раманқұлов Мәскеу и з д а т е л ь с к а я г р у п п а «гэотар-медиа» 1 9


Сурет жазықтығында эквипотенциал беттер эквипотенциал сызыктармен бейне-



Pdf көрінісі
бет145/387
Дата10.12.2023
өлшемі28,1 Mb.
#135579
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   387
1 Сурет жазықтығында эквипотенциал беттер эквипотенциал сызыктармен бейне-
ленеді.


немесе жеке жағдайларда баска тәуелділіктермен, мысалы (14.8) тендеумен 
беріледі.
Электр өрісінің кернеулігі күш, ал потенциал өріс күшінің жұмысы аркы- 
лы аныкталатын болса, онда бұл сипаттамалар соған сәйкес күш пен жұмыс 
өзара байланыста болады. Интегралды тәуелділік (14.6) формуламен беріл- 
ген, немесе
2
и г \
= Ф2-Фі = -
(14.10)
Мұнда математика бойынша интегралдың жоғарғы шегінде сол бөлігі ср2 
кемиді, ал төменгі жағы ср, шегеріледі.
Е
және ф арасындағы дифференциалдық байланысты аламыз. 2 және 1 нүк- 
телері өте жакын, сонда (14.10) аламыз:
d(p = — 
Efdl
немесе 
Et
= —dcp/d /. 
(14.11)
dcp/d/ бағытындағы потенциалдың туындысы кандай да бір / ұзындыкка сәй- 
кес потенциал өсіндісінің қатынасын сипаттайды; £; — осы бағыттағы 
Е
век- 
торының проекциясы. (14.11) формуласының мағынасы 14.4-суретте көрінеді. 
О
нүктесінде /,, /2және /3 бағыттарда проекцияланған 
Е
векторы жүргізілген.
Осы проекциялар сан жағынан сәйкес бағыттардағы потенциалдың туын- 
дыларына тең: dcp/d/,, dcp/d/2, dcp/d/3. Ұзындык бірлігіне келетін потенциалдың 
ең үлкен өзгерісі 
Е
векторына сәйкес келетін түзу бойымен өтеді; минус таң- 
басы 
Е
бағытында потенциалдың тез азаятынын және — 
Е
бағытында тез арта- 
тынын көрсетеді.
Е
векторы теріс таңбалы алынған потенциал градиентіне тең деуге болады:
Ё
= -grad
(14.12)
Күш сызыктарына перпендикуляр бағытта аламыз:
Е' =
0 -> dcp/d/ = 0 —> ср = 
const.
(14.13)
Осыдан 
күш сызықтары мен эквипотенциал бет-
тер өзара перпендикуляр
екен. Егер өріс біртекті емес 
болса, мысалы, жазык конденсатор өрісі, онда (14.6) 
формуласынан аракашыктатағы бір күш сызығында 
орналаскан екі нүкте үшін:
£ = (cp,-cp2) / / = t / |2//. 
(14.14)
(14.11) 
және (14.9) ескеріп, электр өрісінін кер- 
неулігінің проекция векторларын үш координаталар 
өсі аркылы жазуға болады:


Сонда кернеулікті формула бойынша аныктайды:
Е =

Е Х

Е у

Е\
’ 
(14.16)
ал 
Е
бағытын осы векторлар арасындағы бұрыштар косинустары мен коорди- 
наталар өстерімен анықтаймыз:
cos
(Ё, х)


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   141   142   143   144   145   146   147   148   ...   387




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет