Басылым: алтыншы

Сутек және гидроксил иондарының концентрацияларының көрсеткіштері

жүктеу/скачать 0,68 Mb.

бет	39/49
Дата	31.12.2021
өлшемі	0,68 Mb.
	#21763

1 ... 35 36 37 38 39 40 41 42 ... 49

Сутек және гидроксил иондарының концентрацияларының көрсеткіштері
Сутек және гидроксил иондарының концентрацияларын олардың рН және рОН көрсеткіштерімен өрнектеген қолайлы:

Онда судың иондық көбейтіндісінің негізінде:

_w^+-

_w+

K_w= 14, сондықтан судың қышқылдық шкаласы рН өлшемінде 0 мен 14 аралығымен шектеледі.

рН=7 болған жағдайда ерітінді бейтарапты: рН = рОН. рН-тың мәнінің артуы ортаның негізділігінің жоғарылағаны :

pН> pOH, рН >7

рН-тың мәні кемігенде ортаның қышқылдығының жоғарылағаны: pН

қышқылдық артады негіздік артады

рН 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Төменде рН және рОН-тың әртүрлі мәндеріне сәйкес Н⁺және ОН^- иондарының концентрациялары көрсетілген:

рН және рОН мәндері

рН	рОН	[Н⁺], моль/л	[ОН^-], моль/л
0	14	1,0	10^-14
1	13	10^-1	10^-13
2	12	10^-2	10^-12
7	7	10^-7	10^-7
10	4	10^-10	10^-4
12	2	10^-12	10^-2
14	0	10^-14	1,0

Қосылыстардың сулы ерітінділерінде Н⁺және ОН^- иондарының концентрациялары мен активтіліктері тең емес. Сондықтан рН және рОН-ты дәлірек есептеу үшін келесі теңдеуді қолданады:

бірақ есептеулерді жеңілдету үшін рН және рОН-ты мольді концентрация арқылы өрнектейді.

Дәріс 10

Тұздардың гидролизi. Электролит ерiтiндiлердегi реакциялар.

Иондық реакциялар – электролит диссоциациясы нәтижесінде түзілетін иондар арасындағы реакциялар, тұнба, газ, аз диссоциациаланатын қосылыс түзілсе олар аяғына дейін жүреді.

Тұздар гидролизі-тұздың сумен әрекеттесу реакциясы, бұл кезде еріген катиондардың немесе аниондардың бөлігі диссоциацияланбаған қышқылдар немесе негіздер түзеді. Осындай әрекеттесудің нәтижесінде түзілетін болғандықтан, бұл ерітінділер бейтарап болып есептелінбейді.

Тұздар түрі	Гидролиз реакциясының мысалы
Түзілген тұз:
А) күшті негізден немесе әлсіз қышқылдан:	СН₃СООNa+H₂ONaОН+СН₃СООН СН₃СОО^-+ Н₂О ОН^- +СН₃СО ОН Реакция ортасы сілтілік (рН >7)
Б) әлсіз негізден немесе күшті қышқылдан:	NН₄Cl + Н₂ОNН₄ОН +НCl NН₄⁺ + Н₂ОNН₄ОН +Н⁺ Реакция ортасы қышқылдық (рН< 7)
В) әлсіз негіз бен әлсіз қышқылдан:	СН₃СООNН₄+Н₂ОNН₄ОН+СН₃СООН Мұндай жағдайда реакция ортасы негіздің және қышқылдың диссоциациялану константаларына (NН₄ОН, К = 6,3 10^-5), (СН₃СООН, К =1,75 10^-5) , байланысты.
Г) күшті негіз бен күшті қышқылдан:	NаCl + Н₂ОNа⁺ + Cl^-+ Н₂О Мұндай тұздар гидролизге ұшырамайды, реакция ортасы - нейтрал.

Тұздар гидролизі 1) қыздырғанда 2) сумен сұйылтқанда күшейді.

Көп негізді қышқылдардың (көп қышқылды негіздердің) тұздарын суда еріткенде гидролиз сатылап жүреді;

Nа₂S + Н₂ОNаНS + NаОН;

S^-2 + Н₂ОНS^- +ОН^-;

НS^- + Н₂ОН₂S +ОН^-;

Гидролиз – қайтымды процесс, гидролиздену константасы берілген температурада тұрақты шама, ол тұздың гидролзге ұшырау қабілетін сипаттай алады.

a) – жағдайы үшін:

;

;

Ерігіштік көбейтіндісі- тұрақты температурадағы нашар еритін қосылыстардан түзілген иондардың концентрацияларының көбейтіндісі (температура жоғарылаған сайын артады):

K_XA_YxK^Y+ + yA^X-,
	ЕК=K_T-T[K_XA_Y] = [K^Y+]^X[A^X-]^Y ;
Ca₃(PO₄)₂3Ca²⁺ + 2PO₄^3- ,	ЕК = [Ca²⁺]³ [PO₄^3- ]² .

Егер тұздың қаныққан ерітіндісінде фосфат-иондараның концентрациясы, тұнбасы түзілгендіктен азаяды.

Судың диссоциациясы. Судың иондық көбейтіндісі

Су-әлсіз электролит, оның диссоциациялануы 1.2 бөлімде қарастырылған тепе-теңдіктердің 1 типіне жатады.

Судың молекулалары электролиттік диссоцацияға ұшырайды:

₂^+-

Бұл реакцияның (автопротолиз) тепе-теңдік константасының мәні эксперимент жүзінде анықталған:

1л суда оның моль саны :

Онда судың жалпы концентрациясы:

₂

Сулы сұйытылған ерітінділерде судың концентрациясы еріген заттың концентрациясымен салыстырғанда өте үлкен, сондықтан оны тұрақты деп есептеуге болады. Онда тепе-теңдік константасының теңдеуі келесі түрде жазылады:

₂²₃^+--16-14
^-көбейтіндіні судың иондық көбейтіндісі деп атайды және K_w деп белгілейді. Бұл есептеулер 25⁰С температураға сәйкес жүргізілген.

5 - кесте. Судың иондық көбейтіндісіне температураның әсері.

Температура,	K_w	Температура,	K_w
0		50
25		60
35		80
40		100

Судың иондық көбейтіндісін пайдаланып, су ерітінділеріндегі ^- және иондарының концентрацияларын оңай табуға болады.

Сутек және гидроксил иондарының концентрацияларының көрсеткіштері. Сутек және гидроксил иондарының концентрацияларын олардың рН және рОН көрсеткіштерімен өрнектеген қолайлы:

Онда судың иондық көбейтіндісінің негізінде:

_w^+-

_w+
K_w= 14, сондықтан судың қышқылдық шкаласы рН өлшемінде 0 мен 14 аралығымен шектеледі.

рН=7 болған жағдайда ерітінді бейтарапты: рН = рОН. рН-тың мәнінің артуы ортаның негізділігінің жоғарылағаны :

pН> pOH, рН >7

рН-тың мәні кемігенде ортаның қышқылдығының жоғарылағаны: pН
қышқылдық артады негіздік артады

рН 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

Төменде рН және рОН-тың әртүрлі мәндеріне сәйкес Н⁺және ОН^- иондарының концентрациялары көрсетілген:

6-кесте. рН және рОН мәндері

рН	рОН	[Н⁺], моль/л	[ОН^-], моль/л
0	14	1,0	10^-14
1	13	10^-1	10^-13
2	12	10^-2	10^-12
7	7	10^-7	10^-7
10	4	10^-10	10^-4
12	2	10^-12	10^-2
14	0	10^-14	1,0

бірақ есептеулерді жеңілдету үшін рН және рОН-ты мольді концентрация арқылы өрнектейді.

ДӘРІС № 11 Тақырыбы: Тотығу-тотықсыздану процестері. Тотығу- тотықсыздану реакцияларының бағыты. Металдардың коррозиясы.

Элементтің тотығу дәрежесі – барлық атомдар молекулада иондық байланыспен байланысқан деп болжағандары химиялық элемент атомының есептелген шартты заряды.

Валенттілік-химиялық элемент атомы түзетін молекуладағы байланыс саны.

Тотығу - тотықсыздану реакциялары - әрекеттесуші заттар құрамына кіретін элементтер тотығу дәрежесін өзгерте жүретін реакциялар:

Тотығу-атомның, ионның немесе молекуланың электронды беру процесі.

Тотықсыздану – атомның, ионның немесе молекуланың электронды қосып алу процесі.

Тотықтырғыш электрон қоысп алады, тотықсыздандырғыш электрон беріп жібереді.

Тотығу-тотықсыздану реакцияларының түрлері.

Молекулаішілік – тотықтырғыш пен тотықсыздандырғыш бір заттың құрамына кіреді:

2КClО₃=2КCl + 3О₂.

Диспропорциялану- тотықтырғыш та, тотықсыздандырғыш та бір элемент атомы болады:

3НNO₃= HNO₂+ 2NO + H₂O.

Атомаралық және молекуларалық тотығу – тотықсыздануда тотықтырғыш пен тотықсыздандырғыш әр түрлі заттар болады.

2НNO₂+ 2HI= 2NO + I₂+2H₂O.

тотығу-тотықсыздану реакцияларының теңдеуін құру әдістері

жүктеу/скачать 0,68 Mb.

Достарыңызбен бөлісу:

1 ... 35 36 37 38 39 40 41 42 ... 49