СИЛЛАБУС
Пән: Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы
2022-2023 оқу жылының көктемгі семестрі
«6B0023051 - Қазақ филологиясы» мамандығы бойынша
білім беру бағдарламасы
Пәннің коды
MKYa2206
|
Пәннің атауы
«Қазіргі қазақ тілінің морфологиясы»
|
Сту-денттің өздік жұмысы (СӨЖ)
|
кредит саны
|
Кредит саны
|
Студенттің оқыту-шының басшылығы-мен өзіндік жұмысы (СОӨЖ)
|
Дәрістер (Д)
|
Практ. сабақтар (ПС)
|
Зерт. сабақ-тар (ЗС)
|
|
|
4
|
15
|
45
|
|
5
|
7
|
Курс туралы академиялық ақпарат
|
Оқытудың түрі
|
Курстың типі/сипаты
|
Дәріс түрлері
|
Практикалық сабақтардың түрлері
|
Қорытынды бақылау түрі
|
офлайн
|
теориялық
|
Кіріспе дәріс
Мәселелік дәріс
Ақпараттық дәріс
Шолу дәріс
Аналитикалық дәріс
|
Сұрақ-жауап
Пікірталас
Жаттығумен жұмыс
Талдау
Жеке жоба
Тест тапсырмаларын шешу
Рөлдік ойындар
Кейс-стади (нақты жағдаяттарды сараптау) және т.б
|
Жазбаша емтихан
|
Дәріскер (лер)
|
Ф.ғ.д., профессор м.а. Жұбай Орынай Сағынғалиқызы
|
|
e-mail:
|
alm-ornai@mail.ru; satmuhamet@gmail.com
|
Телефон (дары):
|
жұмыс:3 77 33 36 /13-27/ ұялы байланыс. +77073983545
|
Ассистент(тер)
|
ф.ғ.магистрі, оқытушы Арғынбек Құнанбай
|
e-mail:
|
argynbek.qunanbai@gmail.com
|
Телефон (дары):
|
+7707-400-49-03
|
Курстың академиялық презентациясы
|
Пәннің мақсаты
|
*Оқытудың күтілетін нәтижелері (ОН)
Пәнді оқыту нәтижесінде білім алушы қабілетті болады:
|
ОН қол жеткізу индикаторлары (ЖИ)
(әрбір ОН-ге кемінде 2 индикатор)
|
қазақ тілінің сөздік құрамы, сөз таптары, грамматикалық категориялар, т.с.с. мәліметті қазақ тіл білімінің дамуымен сабақтастықта түсіндіру. Бүгінгі таңдағы тіл біліміндегі жаңа бағыттармен, инновациялық парадигмалармен байланыстыра сипаттау
|
1. Морфологияның басты ұғымдары, нысаны мен міндеттерін; морфологияның концептуалды кеңістігін біледі. Сөзді, морфологиялық құрылымын түсінеді; түбір морфеманың грамматикалық ерекшелігін меңгереді; сөздің лексикалық және грамматикалық мағыналарын ажырата алады.
|
Морфологияның негізгі ұғымдарды, нысаны мен мақсат-міндетін біледі;
морфологияның концептуалды кеңістігін, морфологияға тән метатілді түсінеді;
сөздің лексикалық мағынасы мен грамматикалық мағынасын ажырата алады; морфема жігін түсінеді;
қазақ тіл біліміндегі морфологияның қалыптасып, дамуын меңгереді.
|
Түбір мен туынды морфеманы, түбір мен негізді ажырата алады; қосымша морфемалардың мағынасы мен қызметін түсінеді; жалғаулар парадигмасын, қызметін меңгереді; жақ жалғауларының ерекшелігін, анайы, сыпайы парадигмасын біледі; септік жалғау мен көптік жалғаудың ерекшелігін, қызметін түсінеді; жалғауларды танып-танытудағы қайшылықтарды біледі, өз ойын айта алады.
|
2.1. Сөздерді құрамына қарай талдай алады; сөз тудырушы қосымша мен форма тудырушы қосымшаны ажырата алады, ұқсастығы мен айырмашылығын нақтылап бере алады;
2.2. жалғаулар парадигмасын, қызметін түсініп, анайы, сыпайы түрдегі парадигмасын меңгереді;
2.3. сөйлеу барысында тілдегі нормаға тән бірліктерді дұрыс қолдана алады; тілдегі жүйені, норманы дұрыс түсінеді;
2.4. жалғауларды жіктеуге байланысты қазақ тіл біліміндегі түрлі ұстаным, бағыттарға қатысты пікірін айта алады.
|
3. Лексика-грамматикалық катего-рияларды, сөз таптарын біледі; сөздерді таптастырудағы ұстанымдарды біледі; есімдердің лексика-грамматикалық сипатын, семантикалық топтарын меңгереді; қазақ тілі морфологиясының дамуындағы түрлі бағыттар, ғалымдардың ұстанымдарын, көзқарастарын біліп, салыстырады, талдап, өз пікірін айтады.
|
3.1. Сөзге морфологиялық талдау жасай алады; сөздерді құрамына қарай талдай алады;
3.2. сөз таптарын ажырата алады; сөз таптастыруда басшылыққа алынатын ұстанымдарды біледі; сөз табы ретінде танудың критерийлерін түсіндіріп бере алады;
3.3. әр сөз табына, категорияға қатысты өз пікірін, ұстанымын сипаттап айта алады;
3.4. есім сөздердің категорияларын, лексика-грамматикалық сипатын меңгереді; категория ретінде танудың критерийлерін түсіндіріп бере алады;
3.5. қазақ тіл біліміндегі нөлдік формаға қатысты зерттеулермен танысып, заңдылықтарды түсінеді.
|
4. Етістіктің грамматикалық катего-рияларын біледі; түркі тілдері мен қазақ тіліндегі етістік категорияларына қатысты зерттеулермен танысады; көмекші етістіктердің аналитикалық форма жасаудағы қызметін меңгереді; есімше мен көсемше категорияларының аналитикалық формант жасаудағы қызметін талдай алады.
|
4.1. Қазақ тіл біліміндегі, түркітанудағы, жалпы тіл біліміндегі етіс, рай, шақ категорияларының жіктелуіне қатысты ұстанымдарды біледі;
4.2. салт, сабақтылық пен етіс категориясының байланысын сипаттай алады;
4.2. жіктік жалғауларын анайы, сыпайы парадигмаларға жіктейді;
4.3. көмекші етістіктер мен есімше, көсемше категорияларының аналитикалық формант қалыптастырудағы қызметін, аналитикалық формалардың мағыналарын талдай алады.
|
5. Морфологияның негізгі ұғымдары, антропоөзектілік сипаты, сөз таптарының таным үдерісімен байланысы, сөздерді таптастырудағы ұстанымдар, категория болудың алғы шарттары, жалғаулар парадигмасы, анайы, сыпайы түрлері, сөз тудырушы, форма тудырушы жұрнақтардың ерекшеліктері, қазақ тілі морфологиясының зерттелуі, түрлі кезеңдері, қазақ тіл білімінің тарихындағы түрлі бағыттар мен ұстанымдар туралы жалпы тіл біліміндегі, туыстас түркі тілдеріндегі еңбектерді, қосымша еңбектерді пайдалана отырып, білімін шыңдайды; ақпарат алмасады; ойларын ортаға салады
|
5.1. жалпы тіл біліміндегі, туыстас түркі тілдеріндегі морфологияға қатысты теориялық, әдіснамалық еңбектерді оқып, қазақ тілі морфологиясында басшылыққа алынатын ұстанымдарды сипаттай алады;
5.2. қазақ тіл біліміндегі когнитивті грамматика, функционалды лингвистика, коммуникативті синтаксис, т.с.с. инновациялық парадигмаларды біліп, сабақ барысында алған теориялық білімімен ұштастыра алады;
5.3. рай, шақ, есімше, көсемше категорияларын функционалды тұрғыдан сипаттап, темпоралдылық категориясының етістіктің шақ категориясындағы көрінісін меңгереді;
|
|
6. Қазақ тіл біліміндегі түрлі бағыт, ұстанымдарға қатысты өз ойын білдіріп, бағалай алады; нақты дәйектер келтіру арқылы дұрыс-бұрысын дәлелдей алады; тіл біліміндегі талас мәселелерге қатысты өз тұжырымын айта алады; қазақ тіл білімінің түрлі кезеңдеріндегі зерттеуші-ғалымның еңбектерін талдай отырып, тіл білімінің дамуына қосқан үлесін сараптай алады.
|
6.1.етістіктің лексика-грам-матикалық категорияларының ерекшелігін түсінеді;
6.2. субъектілік-объектілік қаты-настың табиғатын меңгеріп, етістерді жіктеуде басшылыққа алады;
6.3. қазақ тіл біліміндегі шешімін таппаған мәселелерге қатысты өз ойын айта алады; морфологияны тіл біліміндегі инновациялық парадигмалармен байланыстырып, жаңа қырынан сипаттауға тырысады.
|
|
7. Қазақ тіл біліміндегі жаңа бағыттармен, инновациялық парадиг-малармен танысып, антропоөзектік бағыттағы зерттеулердің ерекшелігін түсінеді; сөз таптарын, категорияларды жіктеуде тілдің когнитивті және коммуникативті қызметін негіз етеді.
|
7.1. антропоөзекті парадигманың ерекшелігін түсініп, жіктеу, саралау барысында негізге алады;
7.2. когнитивті лингвистика, коммуникативті синтаксиске қатысты зерттеулердің ерекшелігін түсініп, тілдің табиғатын түсіндіруде ұстанымдарын басшылыққа алады.
|
|
Достарыңызбен бөлісу: |
