ОҚулық Қазақстан Республикасының Білім жəне ғылым министрлігі бекіткен Алматы, 2011 2


 Роторлы-піспекті қозғалтқыштар (Ванкел қозғалтқышы)



Pdf көрінісі
бет5/26
Дата14.02.2017
өлшемі7,18 Mb.
#4112
түріОқулық
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   26

1.8. Роторлы-піспекті қозғалтқыштар (Ванкел қозғалтқышы)
Роторлы-піспекті  қозғалтқыштар  піспекті  қозғалтқыштардан  ондағы  піспектің
ілгерінді-қайтымды қозғалысы айналым қозғалысымен, эпитрохоид (эпициклоид)
түрінде  жасалған  үшбұрыш  қорапта  ротордың  планетарлық  қозғалысымен
алмастырылған.
Қорап  пен  ротор  айналасы  арасында  ротордың  айналуында  жұмыстық
денені  сығымдау, шығару  жəне  ығыстыру  процестері  жүзеге  асуы  үшін
пайдаланылатын өзгермелі көлем пайда болады. Iлгерiмелi қозғалыстағы тетіктер
массасының  болмауы  біліктің  айналу  жиілігін  жоғарлатады , ал  ол  жұмыстық
көлемде бірдей массалық зарядпен қозғалтқыштың үлкен қуатын алуға мүмкіндік
береді. Қарапайым піспекті қозғалтқыштарға қарағанда бірдей қуаттағы роторлы -
піспекті қозғалтқыштар жинақы жəне жеңіл болады.
Айналушы  піспекті  пайдалану  принципі XVI ғасырд-ақ  белгілі  болған,
бірақ оның құрылымын тек қана 1957 жылы Ф. Ванкел іске асырды, ол жұмысқа
қабілетті роторлы-піспекті қозғалтқыштың үлгісін жасады.
Ротордың  күрделі  планетарлық  қозғалысы  қуат  алу  білігіне  орнатылған
эксцентрик  орталығымен  сызылатын  білік  өсінің  айналасында  айналатын
ротордың  геометриялық  орталығымен  жүзеге  асады . Үш  бұрышты  ротор
мойынтіректе  эксцентрикті  айнала  айналады , ал  қорапшаға  қарағанда  ротордың

41
айналуы  сырттай  ілінісетін  қозғалмайтын  тісті  дөңгелек  айналасында  роторға
бекітілген  іштей  ілініскен  шестерналарды  айналдыру  арқылы  жүзеге  асады .
Эксцентрик білігінің үш айналымында ротор бір толық айналым жасау үшін тісті
жұптың беріліс қатынасы 3:2 болу керек.
Роторлы-піспекті  қозғалтқыштарда  жұмыс  процесі  ір  үш  кеңістіктегі  төрт
ырғақта жүзеге  асады, олардың кезектесуін 1.25 - суреттен көруге болады, онда
сонымен  бірге  қарапайым  піспекті  қозғалтқыштардың  сəйкес  процестері  де
берілген.
1.25 - сурет. Роторлы-піспекті қозғалтқыштар жұмысының сұлбасы
I - енгізу; II - сығымдау; III - тұтану; IV-ұлғаю; V - шығару
Роторлы-піспекті  қозғалтқыштардың  əр  ырғағының  жүру  уақыты
эксцентрик  біліктің (қуат  алу  білігі) 270° айналу  бұрышына  созылады, яғни  бір
кеңістіктегі толық төрт ырғақты цикл ротордың толық бір айналымында  немесе
қуат  алу білігінің  үш  айналымында  жүреді . Қоспаны  тұтату  ең  үлкен  сығымдау
сəтіне жақын уақытта бір немесе екі тұтату құралдарымен жасалады . Газ бөлуге
арналған  клапандары  бар  төрт  ырғақты  піспекті  қозғалтқыштарға  қарағанда
роторлы-піспекті қозғалтқыштарда газ бөлу  сығымдау жəне ұлғаю камераларын
жасайтын  жанама  бетте  терезелерді  ашатын  ротордың  өзімен  жүзеге  асады .
Сонымен газ бөлу екі ырғақты піспекті қозғалтқыштарға ұқсас . Роторлы піспекті
қозғалтқыштардың  моторесурсы  піспектілерге  қарағанда  төмен . Бұл  жанама
(эпитрохоидты) беттердің  тез  желінуі  тығыздық  пластиналарының  желінуіне ,
тығыздықтарды  жоғалтуға  жəне  қозғалтқыштың  істен  шығуына  əкелуімен
байланысты. Сондықтан  бұл  қозғалтқыштардың  типі  көлік  құралдарында  көп
қолданыс таппады.

42
1.8.1 РПҚ артықшылықтары жəне кемшіліктері
Піспектердің, иінді білік пен бұлғақтың болмауы Ванкел қозғалтқышының көлемін
жəне  массасын  азайтуға  көмектеседі, ол  көлік  құралының  басқарулылығын  жəне
сипаттамаларының  жақсаруын  көрсетеді.
РПҚ  шығудағы  қуаттары  піспекті
қозғалтқыштарға  қарағанда  біршама  төмен . Роторлық  қозғалтқыштың  барлық
бөлшектері  бір  бағытта  айналады , бұл  қрапайым  қозғалтқыштардағы  піспектің
айнымалы бағыттағы қозғалысымен байланысты вибрацияларды болдырмайды .
Ванкел  қозғалтқышының  көрнікті  артықшылықтарымен  бірге  өтелу  күрделі
құрылымдық  кемшіліктері  де  бар. Роторлық  қозғалтқыштың  жану  камерасы  жоспарда
ораққа  ұқсас  формада  болады. Сондықтан  бірдей  көлемде  қарапайым  мотордың
цилиндрлік  камерасы  сияқты  оның  беттік  ауданы  біршама  үлкен. Нəтижесінде
қозғалтқыштың үлкен жылу жүктемесі жəне төмен жылулық ПƏК болды.
Одан  басқа  орақ  формалы  болуы  отын  ауа  қоспасының  толық  жануына  əкелетін
жану 
камерасын 
құйынды  толтыруға 
мүмкіндік 
бермейді. Бұдан 
піспекті
қозғалтқыштармен  салыстырғандағы  нашар  экономикалық  тиімділік  жəне  зиянды  заттар
шығару мəелесі туады. Технологиялық кемшіліктер тізімі де өте үлкен. Бірінші орында -
желінуге төзімді бетті күрделі формадағы статорды жасау процесі тұр. Қиындықтың тағы
бірі, ол статор қарапайым моторларға қарағанда температуралық деформацияларға қарсы
тұруы керек. Қарапайым моторларда жылу кернеулігі жоғары жану камерасы енгізу жəне
таза жұмыстық зарядты сығымдау фазасында біртіндеп салқындайды, мұнда жану процесі
барлық уақытта қозғалтқыштың бір бөлігінде жүреді, ал енгізу басқасында.
Келесі  бір  мəселе  ол  роторды  тығыздықтау. Егер  піспекті  қозғалтқышта  цилиндр
айнасымен сақиналар бір шетімен ғана жəне тұрақты бұрышпен жанасатын болса, ал РПҚ
роторының  шыңдарының  тығыздықтары  статормен  əрдайым  өзгеретін  бұрышпен
жанасады, бұл  олардың  шегінде  үлкен  жүктемеге  алып  келеді. Бұдан  басқа  бұл
тығыздықтар  шектеулі  майлау  жəне  нашар  жылу  алуда  жұмыс  істейді. Оларды  майлау
үшін  енгізу  коллекторына  тікелей  қосымша  май  шашу  қажет  болады,  РПҚ  экологиялық
көрсеткіштерін нашарлатады.
1.9. Газ шығырлы қондырғылар
 Газ  шығырлы  қондырғылар
  (ГШҚ)  - бұл  отынның  жану  энергиясын
реактивті  ағынның  кинетикалық  энергиясына  жəне  (немесе) қозғалтқыш
білігінің механикалық энергиясына айналдыруға арналған қозғалтқыш.
ГШҚ  қарапайым  сұлбасы 1.26 - суретте  берілген. Отынның  жану
энергиясын  реактивті  ағынның  кинетикалық  энергиясына  жəне  қозғалтқыш
білігінің  механикалық  энергиясына  айналдыру  арнайы  жану  камерасында  ЖК
жүреді. Жану камерасына отын форсунка арқылы отын сорғысымен 6 береді.
Жануға  арналған  ауа  жану  камерасына  компрессормен  5 айдалады.
Компрессор  газ  шығырының  жұмыс  дөңгелегімен  бір  білікте  орналасқан  жəне
одан жетек алады.
Отын сорғысының жетекті  біліктен  алады. Бағыттағыш  аппарат 2 арқылы
жану  өнімдері  газ  шығырына 4 түседі. Газ  шығырының  арнайы  түрде  жасалған
қалақшалы  жұмыстық  органы  бар, олар  дискіде  орналасқан  жəне  онымен  бірге
айналушы  жұмыстық  дөңгелекті  құрайды. Ол  жоғары  айналу  жиілігінде  жұмыс
істейді. Шығырдың  жұмыс  дөңгелегінде  ұлғаятын  жану  өнімдері  білікке  жəне
ары қарай тұтынушыға 3 берілетін жұмысты атқарады.
Шығырда  бірнеше  тізбектеліп  орналасқан  қалақшалар  (көп  сатылы
шығырлар) қатарын қолдану  жанғыш газдардың  энергиясын  толық  пайдалануға

43
мүмкіндік  береді. Бірақ  толық  жүктемесіз  жұмыс  істеуде  газ  шығырларының
піспекті  іштей  жану  қозғалтқыштарына  қарағандағы  экономикалық  тиімділігі
төмен, сонымен  бірге  жоғары  температуралы  газдар  ортасында  үздіксіз  жұмыс
істеумен  байланысты  жұмыстық  дөңгелек  қалақшалары  үлкен  жылу
кернеулігімен  ерекшеленеді . Шығырға  түсетін  газдар  температурасын
төмендетуде, қалақшалар  сенімділігін  жоғарлату  үшін  қуат  азайтылады  жəне
шығырдың экономикалық тиімділігі  нашарлайды. Газ шығырлары піспекті жəне
реактивті қозғалтқыштардың көмекші агрегаттары есебінде , сонымен бірге жеке
күштік  қондырғы  есебінде  де  кеңінен  қолданылады . Ыстыққа  төзімді
материалдарды  қолдану  жəне  қалақшаларды  салқындату, газ  шығырларының
термодинамикалық сұлбаларын жетілдіру оларды қолдану областарын кеңейтеді
жəне көрсеткіштерін жақсартуға мүмкіндік береді.
1.26 - сурет. Газ шығырлы қозғалтқыштың сұлбасы
1.9.1. Газ шығырлы қондырғылардың шынайы циклы
Газ  шығырлы  қондырғылардың  шынайы  циклы  теориялық (адиабаттық)
процестерден, сонымен  бірге  үйкелістерден  жəне  құйын  пайда  болудан  жəне  қозғалыс
процесінде  жұмыстық  дененің  қысым  жоғалтуларымен  салыстырудағы  сығымдау  жəне
ұлғаю процестерінің ауытқуларымен болатын термодинамикалық шығындарды есептейді.
ГШҚ шынайы циклында келесілер есептеледі:
- компрессорге  кіруде  енгізу  құралдарымен, ауа  сүзгісімен  жəне  т.с.с. ауа
қысымының жоғалтулары;
- толық  жанбау, қабырғаларға  жылу  берумен  жəне  т.с.с. байланысты  жану
камерасында жылулық энергияны жоғалту;
-  шығару  жүйесінің  кедергілерімен,  дыбыс  төмендеткішпен  жəне  т.с.с.  шығырға
кірудегі газдардың қысымының жоғалтулары.
Қысым  жоғалтуларды  есепке  алатын  ГШҚ  шынайы  циклының i-s-диаграммадағы
графигі 1.27 - суретте көрсетілген.
Шынайы циклдың негізгі көрсеткіштері:
- тиімді қуат (тұтынушыға берілетін білік бойындағы пайдалы қуат);
- тиімді ПƏК
Шынайы циклдың негізгі парамерлері:
- қысымның  жоғарлау  дəрежесі (сығымдауда  шекті  қысымдардың  қатынасы
отын
5
6
3
2
ЖГ
ЖК
4
ауа

44
1
2
Р
Р
=
b
;
- шығыр алдындағы газдар температурасы Т
3
.
1.27 - сурет. Газ шығырлы қондырғылардың шынайы цикл графигі
 1 - компрессорге  ауа  енгізу (P
1
Р
атм
);  2 - компрессорден  сығымдалған  ауаның
шығуы (жану  камерасына  енгізу); 3 - жану  камерасынан  газдардың  шығуы (шығырға
енгізу); 4 - шығырдан өңделген газдардың шығуы (Р
4
 > Р
атм
)
ГШҚ  тиімді  қуаты-  N
e
  механикалық  жоғалтулардан  өту  үшін  шығындалатын
N
мех
 (үйкелістегі  жоғалтулар  жəне  отын  сорғысын  қосқандағы  көмекші  агрегаттар
жетегіне  берілетін  шығындар) жəне  компрессормен N
К
  жұтылатын  қуаттарды
есептемегендегі шығырмен жасалатын қуатпен N
Ш
 анықталады, яғни
(
)
мех
N
N
N
N
K
T
e
+
-
=
ГШҚ ПƏК қатынастармен көрсетуде
К
Т
е
е
е
N
N
N
N
N
N
мех
мех
+
=
+
=
h
(1.16)
аламыз
(
)
мех
К
T
e
N
N
N
h
×
+
=
.
T
 жəне
К
қуаттары жұмыстық дене шығынымен (шығыр арқылы өтетін газдар
-
Г
, компрессор арқылы өтетін ауа -
В
) жəне шығырдағы -
T
 жəне компрессордегі
К
 1 кг жұмыстық дененің шынайы меншікті техникалық жұмысы.
Сонымен,
(
)
мех
К
В
T
Г
e
l
G
l
G
N
h
×
+
=
Меншікті  техникалық  жұмыс  жұмыстық  дененің  параметрлеріне  тəуелді. Ол
меншікті  адиабатты  жұмыс  жəне  турбомашинаның  қатысты  адиабатты  ПƏК  арқылы
берілуі мүмкін:
(
)
(
)
Т
pmГ
Т
Т
д
а
T
T
Т
Т
С
i
i
l
l
h
h
h
×
-
×
=
×
-
=
×
=
¢
¢
4
3
4
3
.
.
(
)
(
)
К
pmВ
К
К
д
а
К
К
Т
Т
С
i
i
l
l
h
h
h
1
1
1
1
2
1
2
.
.
×
-
×
=
×
-
=
×
=
¢
¢
Формулаларда  циклдың  сəйкесінше  нүктелерінде - энтальпия, ал Т-  жұмыстық
1
4
3
 Р
1
 Р
2
 Р
атм
 Р
атм
 Р
4
 Р
3
4
'
2
'
2

45
дене  температурасы (1.27 - сурет). Жекелегенде Т
4
- шығырдағы  газдардың  адиабатты
ұлғаю  процесінің  соңындағы  температура, ал Т
г
 - компрессордегі  ауаның  адиабатты
сығымдалу соңындағы температура. Тұрақты қысымдағы жұмыстық дененің орташа жылу
сыйымдылығы (

m
P
Г
P
C
C
;
(
'
4
3
Т
Т
-
жəне
(
)
1
'
2
Т
Т
-
температуралар  интервалына
жауап  береді. ГШҚ  циклында  қысым  жоғалтуларды  есептемегенде, яғни
2
1
P
P
=
жəне
2
3
P
P
=
қабылдап, адиабатты  процесс  температураларын  қысым  қатынастарымен
алмастырамыз:
1
1
1
3
4
3
'
4
m
К
К
Г
Г
P
P
Т
Т
b
=
÷÷
ø
ö
çç
è
æ
=
-
;
2
1
1
3
4
1
'
2
m
К
К
В
В
P
P
Т
Т
b
=
÷÷
ø
ö
çç
è
æ
=
-
Бұл өрнектерде к
г
 - газдардың адиабат көрсеткіші, ал к
в
 - ауаныкі.
Термодинамикалық есептеулерде т
1
т
2
т деп қабылдайдысонда:
Т
m
pm Г
T
Т
С
l
h
b
×
÷÷
ø
ö
çç
è
æ
-
×
=
1
1
3
(1.17)
(
)
К
m
pmВ
К
Т
С
l
h
b
1
1
1
×
-
×
=
(1.18)
G
G
G
В
Г
=
=
 қойып меншікті жұмыс өрнегін жеңілдетеміз,
pm
pmВ
pmГ
С
С
С
=
=
сонымен  бірге
1
3
T
T
r
=
  көрсеткішін  қойып (термодинамикалық  циклдың  шекті
температураларының  қатынасы), сонда  ГШҚ  тиімді  қуаты  үшін  формула  келесі  түрге
келеді
(
)
мех
К
m
T
m
pm
e
r
Т
С
G
N
h
h
b
h
b
×
ú
û
ù
ê
ë
é
×
-
-
×
÷÷
ø
ö
çç
è
æ
-
×
×
×
=
1
1
1
1
1
(1.19)
Яғни жұмыстық дененің берілген шығынында ГШҚ тиімді қуаты негізінен шығыр
алдындағы  газдар  температураларымен, қысымның  жоғарлау  дəрежесімен  жəне  шығыр
мен компрессордың қатысты ПƏК анықталады,
Тиімді қуаты Т
3
η
т
 жəне η
к
 өсуімен жоғарлайды.
Бұл параметрлердің қабылданған мəндерінде N
e
 шамасының Р байланысты өзгеруі
максимумға жетеді, ол оптималды шамамен
e
N
opt,
b
анықталады.
N
e
максимумы
0
=
b
d
dN
e
өрнегінің  функция  сараптамасынан  экстремалды  жалпы
тəртіптерімен табуға болады.
ГШҚ тиімді ПƏК тиімді қуатқа айналған жылулық энергияның отынның жану
процесінде бөлінген энергиясына қатынасымен анықталады, яғни
H
e
e
Q
B
N
×
×
=
3600
h
(1.20)
мұнда: N
e
- ГШҚ тиімді қуаты, кВт;
      В - отын шығыны, кг/ч;
Q
н
- төменгі жану жылуы, кДж/кг
Отынның жану процесінде бөлінетін (жану камерасының ПƏК есепке алаумен η
ж.к
)

46
жылу жұмыстық дене энтальпиясын жоғарлатуға кетеді.
(
)
(
)
2
3
2
3
.
.
T
T
C
G
i
i
G
Q
В
Q
pmГ
Г
Г
С
К
H
С
К
-
×
×
=
-
×
=
×
×
=
h
(1.21)
Жану  камерасына  енудегі  температураны Т
2
 (сығымдау  процесі  соңындағы
температура)
b
,
1
Т
жəне
К
h
арқылы көрсетуге болады:
÷÷
ø
ö
çç
è
æ
-
+
×
=
-
+
=
к
m
к
Т
T
Т
T
T
h
b
h
1
1
1
1
'
2
1
2
(1.22)
Сонда
G
G
G
В
Г
=
=
pm
pmГ
С
С
=
қабылдап, (7-4) формуласын ескеріп
аламыз
(
)
С
К
Мех
К
m
К
m
T
m
e
r
r
.
1
1
1
1
1
1
h
h
h
b
h
b
h
b
h
×
×
÷÷
ø
ö
çç
è
æ
-
+
-
-
-
×
÷÷
ø
ö
çç
è
æ
-
×
=
(1.23)
ГШҚ тиімді ПƏК шамасы  негізінен  шығыр  алдындағы газдар температурасымен,
қысымның  жоғарлау  дəрежесімен  жəне  шығыр  мен  компрессордың  қатысты  ПƏК
анықталады. N
e
  сияқты η
е
  мəні Т
3
,  η
т
жəне η
к
өсуімен  жоғарлайды. Қабылданған
параметрлер мəндері үшін η
е
 максимумына
e
opt
h
b
,
оптималды мəні жауап береді.
Т
3
,  η
т
  жəне η
к
  қандайда  бір  мəндерінде
e
opt
h
b
,
>
e
N
opt,
b
теңсіздігі  сақталады.
Оптималды параметрлер мен ГШҚ циклының максималды ПƏК шығыр алдындағы газдар
температурасына  тəуелділігі 1.28 - суретте  берілген. Заманауи  ГШҚ  үшін Т
1
  = 293°К
(20°С) жəне η
т
  = η
к
 =0,87 мəндеріндегі  сипатты  Т
3
=1123°К (850°С) газдар
температурасына
65
,
0
,
=
e
N
opt
b
;
12
,
=
e
opt
h
b
жəне  максималды  ПƏК
29
,
0
=
e
h
жауап  береді.
Компрессорды  жəне  ГШҚ  құрылымдау  талабына  сəйкес  жалпы  есептік  қысымның
жоғарлау дəрежесі
e
opt
h
b
b
,
<
, бұл термодинамикалық цикл мүмкіндіктерін соңына дейін
пайдалануға мүмкіндік бермейді.
1.28 - сурет. Шығыр алдындағы газдар температурасына газ шығырлы
η
maх
0,35
0,30
0,25
0,20
0,15
14
12
10
8
6
4
β
орt
η
еmaх
β
орt, Ne
β
орt,
η
e
1000
1100
1200
1300
Т
з
 К

47
қондырғылардың оптималды параметрлерінің тəуелділік графигі
1.9.2 Газ  шығырлы  қондырғыларда  жылуды  пайдалану  жəне  олардың
тиімділігін жоғарлату іс-шаралары
Жану  камерасында  отынның  жануынан  бөлінген  жылуды  пайдалану  ГШҚ
термодинамикалық  сұлбасымен  анықталады. Жылудың  бір  бөлігі  пайдалы (тиімді)
жұмысқа  - q
e
(қарапайым  сұлбалы  заманауй  ГШҚ  үшін 20-24%), компрессор  жетегіне
берілетін  жұмыс q
K
жəне  механикалық  шығындарды  өтеуге q
мех
 , қалғаны  жылу
жоғалтуларға кетеді. Шығырда өңделген газдармен кететін жылудың негізгі шығыны q
гк
;
жану камерасында  химиялық толық жанбау q
хим
 себебінен жылудың аз ғана үлесі (2-3%)
жоғалады.
ГШҚ жылулық тепе-теңдіктік теңдеуі
хим
гк
мех
к
e
q
q
q
q
q
q
+
+
+
+
=
ГШҚ тиімділігін жоғарлатуға  кететін газдар жылуын пайдаланумен жəне пайдалы
жылу  үлесін  көбейтумен  байланысты. Соңғысы  шығырмен  жасалатын  механикалық
жұмыстың  өсуімен  жəне  компрессор  жетегіне  берілетін  жұмысты  төмендетумен
қамтамасыз етіледі.
ГШҚ тиімділігін жоғарлатудың негізгі іс-шаралары:
 - кететін газдар жылуын регенерациялау;
 - ұлғаюда аралық жылу беру;
 - сығымдауда ауаны аралық салқындату;
 - кететін газдар жылуын утилдеу.
Осы  іс-шараларды  қолданатын  ГШҚ  принципиалды  сұлбасы 1.29, a суретте
берілген, циклдардың  i-s- диаграммасы (қысым  жоғалтуды  есептемеуде) 2.28 - суретте
берілген. Берілген  сұлбалар  құрылымы  еркін  тартым  шығыры  жəне  көп  білікті
турбокомпрессорде  іске асырылады. Одан басқа күрделі  сұлбалы  ГШҚ  жасалуы  мүмкін,
мысалға аралық жылу беру жəне регенерациялау, ауаны аралық салқындату жəне аралық
жылу беру жəне т.б.
Регенерация  - жану  камерасына  берілуге  дейінгі  сығымдалған  ауаны  кететін
газдар  жылуын  пайдалану  ақылы  Т

  температурасына  дейін  қыздырудан  тұрады.
Регенерациялы қондырғы циклы жəне принципиалды сұлбасы 1.29, а жəне 1.29, б суретте
берілген. Қыздыру жылу алмасу регенератор-аппаратында (Р) жүзеге асады. Регенерация
жағдайында  жану  камерасындағы  ауаның  энтальпиясын  жоғарлату  талабына  сəйкес
қыздыруға қажетті жылу,
(
)
2
3
.
.
T
T
C
G
Q
pmГ
Г
peг
К
Ж
-
×
×
=
(1.24)
Регенерация  тиімділігі регенерация  дəрежесімен бағаланады, ол  регенратордағы
ауа  температурасының  нақты  жоғарлауының  теориялық  мүмкін  жоғарлауына
қатынасы.
2
4
2
2
T
T
T
T
p
-
-
=
j
(1.25)

48
1.29 - сурет. Тиімділігін жоғарлату жылу техникалық іс-шаралары бар газ шығырлы
қондырғының сұлбасы
Кететін  газдар  жылу  регенерациясын  пайдаланудағы  циклдың  тиімділігін
жоғарлатумен  бірге  маңызды  ерекшелік, ол
e
opt
h
b
,
  төмендету, бұл  компрессорды
желдетуге əкеледі. Сонымен Т
3
= 1123К (850°С) жəне φ=0,75 мəндерінде максимум ПƏК
қамтамасыз ететін қысымның оптималды жоғарлату дəрежесі Т
1
= 293°К  жəне
87
,
0
=
=
К
T
h
h
үшін,
6
,
5
,
=
e
opt
h
b
, ал
35
,
0
max
,
=
е
h
  құрайды. Бірақ
регенератордың  болуы  құрылымды  күрделендіреді, оның  көлемін  жəне  массасын
үлкейтеді, жұмысының сенімділігін төмендетеді.
Аралық  жылу  беру (1.30, а  жəне 1.30, б  суреттері) құрылғыда  қосымша  жану
камерасының КС
2
екі шығыр (T
1
 жəне Т
2
) арасында беріледі. Бұл іс-шара шығыр жұмысын
жоғарлатуға ықпал етеді. i-s диаграммада мұндай жоғарлату штрихталған ауданға тең.
Ауаны аралық салқындату (1.29, в жəне 1.30, в суреттері) екі компрессор 
1
жəне
К
2
арасындағы  ауа  салқындатқышта АС  жүзеге  асады. Ол  компрессордағы  ауаны
сығымдауға  шығындалатын  жұмысты  төмендетуді  қамтамасыз  етеді. i-s диаграммада
жұмысты  төмендету  штрихталған  ауданға  тең.  Қосымша  жану  камера  мен  ауа
салқындатқыштың  болуы  ГШҚ  циклында  қысым  жоғалтуларды  көбейтеді  жəне
құрылымды біршама күрделендіреді.
Т
1
К
Н
Ж К
1
Т
2
ЖС
2
П
К
Т
ЖС
Р
П
Н
  а)
  б)
К
2
 К
1
Н
АС
Т
ЖК
П
  в)
К
Т
 ЖК
КУ
П
Н
  г)

49
1.30 - сурет. Тиімділігін жоғарлату жылу техникалық іс-шаралары бар газ шығырлы
қондырғы циклының графигі
Қаралған  жылу  техникалық  іс-шараларға  қарағанда кететін  газдарды  ути-
лизациялау (1.29, г  сурет) ГШҚ  құрылымының  күрделенуімен  байланысты  емес. Ол
қондырғыда  ГШҚ  кейін  жылыту, желдету  жəне  т.б. қажеттеріне  кететін  газдар  жылуын
пайдаланатын утилизатор-қазандығында УҚ орналасқан. Утилизатор-қазандықтың болуы
шығырдан шығудағы циклдың қысым шығындарын көбейтеді.

Достарыңызбен бөлісу:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   26




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет