пепсин А
-гастриксин (пепсин
С)
-пепсин В (парапепсин
немесе желатиназа)
- реннин (пепсин Д
немесе химозин)
- қарын липазасы
Органикалық заттар
2.Лизоцим (мурамидаза)
3. Кастла факторы–
гастромукопротеид (муцин)
Дәнекер ұлпа белоктарын
ыдыратады
Са++ иондарының қатысымен
сүт казеиногенін казеинге
айналдырады
Эмульсияланған майларды
(сүт май) глицерин мен май
қышқлдарына ыдыратады
Антибактериалық әсер
1. Қарынның кілегей қабатын
механикалық және химиялық
(HCl әсері) әсерлерден қорғайды.
2. В12 витамині сіңу үшін қажет
құрамында пепсин ферменті бар. Ондағы пепсин химусқа сіңген қарын сөлі пепсинімен бірлесіп, ішекте біраз уақыт белоктарды Ыдыратуы мүмкін. Реакциясы сілтілі үйқы безі сөлі мен мол мөлшерде өт келіп қүйылысымен пепсиндердің әсері тоқтайды.
Ас қорытуда он екі елі ішек сөлінің айтарлықтай Іиәні жоқ, бірақ науқастанған жағдайда, әсіресе қарын селінде тұз қышқы-лы көбейіп кетсе, пепсиндердің әсері күшейіп, ұйқы безі фермент-терін ыдыратуы, .мұның салдарынан ішекте ас қорытылуы на-шарлап кетуі мүмкін.
12-елі ішектегі қоректік заттардың гидролизі ұйқы безі,
ішек сөлдерінде болатын ферменттер мен өттің әсерінен
жүреді.
Он екі елі ішек, ұлтабар жіңішке ішектің ең қысқа бөлігі, асқазанның пилорик бөлігінен басталып, ащы ішекпен жалғасады. Оның құрамына органикалық емес заттар кіреді:
хлоридтер, натрий, калий, кальций гидрокарбонаты және
фосфаты
қоректік заттардың гидролизін аяқтайтын 20-дан астам ферменті бар. 1. Протеазалар: энтерокиназа, полипептидаза, аминопептидаза, нуклдеаза. 2. Дисахаридтерді гидролиздейтін: мальтаза, лактаза, сахараза – тек жіңішке ішекте. 3. Липаза, фосфолипаза, фосфатаза. 4. Муцин.
Бірнеше пептидаза, соның ішінде:
энтеропептидаза - белсенді емес трипсиногенді белсенді трипсинге айналдырады;
аланинаминопептидаза - асқазан және ұйқы безі протеазаларының әсерінен кейін белоктардан түзілген пептидтерді ыдыратады.
Дисахаридтерді моносахаридтерге дейін ыдырататын ферменттер:
сахараза сахарозаны глюкоза мен фруктозаға дейін ыдыратады;
мальтаза мальтозаны глюкозаға дейін ыдыратады;
изомалтаза мальтозаны және изомальтозаны глюкозаға дейін ыдыратады;
лактаза лактозаны глюкоза мен галактозаға дейін ыдыратады.
Ішек липазы триглицеридтерді глицерин мен май қышқылдарына дейін ыдыратады.
Эрепсин, ақуыздарды ыдырататын фермент.
қоректік заттардың гидролизін аяқтайтын 20-дан астам ферменті бар. 1. Протеазалар: энтерокиназа, полипептидаза, аминопептидаза, нуклдеаза. 2. Дисахаридтерді гидролиздейтін: мальтаза, лактаза, сахараза – тек жіңішке ішекте. 3. Липаза, фосфолипаза, фосфатаза. 4. Муцин.
Бірнеше пептидаза, соның ішінде:
энтеропептидаза - белсенді емес трипсиногенді белсенді трипсинге айналдырады;
аланинаминопептидаза - асқазан және ұйқы безі протеазаларының әсерінен кейін белоктардан түзілген пептидтерді ыдыратады.
Дисахаридтерді моносахаридтерге дейін ыдырататын ферменттер:
сахараза сахарозаны глюкоза мен фруктозаға дейін ыдыратады;
мальтаза мальтозаны глюкозаға дейін ыдыратады;
изомалтаза мальтозаны және изомальтозаны глюкозаға дейін ыдыратады;
лактаза лактозаны глюкоза мен галактозаға дейін ыдыратады.
Ішек липазы триглицеридтерді глицерин мен май қышқылдарына дейін ыдыратады.
Эрепсин, ақуыздарды ыдырататын фермент.