Сабындалмайтын липидтерге көмірсутектер (терпендер), көмiрсутек туындысы ( жоғарғы атомды спирттар, кетондар, жоғарғы карбон қышқылдары, стероидтар) және көп басқа заттарды жатады Көптеген сабынданбайтын липидтерге жатады
төменмолекулалы регуляторлар (тромбоксандар, лейкотриендар, простагландиндер, простациклин), • витаминамдер ( барлық майда еритін витаминдер D, E, F, K, A • гормонамдар (стероидты жыныс гормондары, глюкокортикоидтар және минералокортикоидтар), • өсуші гормондар (гиббереллиндер, абсцизді қышқыл, этилен), • пигменттер (каротин, ликопин), • иісті заттар (гераниол, гераниаль, ментол, мирцен) • феромондар (цитраль, грандизол) және т. б
Стероидтар
Стеридтер дегеніміз – стеролдар мен май қышқылдарының күрделі эфирі, мал организмінде холестерол және стеридтер (холестеридтер) таралағн, сол сияқты 7 дигидрохолестерол кездеседі. Стеридтер құрамына көбінесе стерарин қышқылы, пальмитин қышқылы немесе олеин қышқылы кіреді. Басқа липидтер сияқты, стеролдар мен стеридтерде суда ерімейді, бірақ ісінеді және тұрақты эмульция түзе алады. Олар органикалық еріткіштерде (хлороформда, эфирде, ыстық спиртте) ериді.
СТЕРОИДТАР ТАБИҒАТТА ЕҢ КӨП ТАРАҒАН ЖӘНЕ АҒЗАДА АТҚАРАТЫН ҚЫЗМЕТТЕРІ ӘРТҮРЛІ, ҚҰРЫЛЫСТАРЫ ЦИКЛДЫ БОЛЫП КЕЛЕДІ.
Стероидтардың жалпы қаңқасы стеран циклопентан және ядроларынан құралған.
Стероидтарға холестерин, жүрек гликозидтері, гормондар және т. б. заттар жатады.
Май дегеніміз триглицеридтердің қоспасы. Триглицерид-үшатомды спирт глициринмен мац қышқылының үш молекуласынан құралған күрделі эфир. Майдың құрылымын 1811 жылы француз ғалымы Шевраль анықтады, ал екінші француз ғалымы М. Бертло 1854 жылы майды синтездик жолмен алды.
Молекуласындағы май қышқылының санына байланысты моно, ди және триглецерид түзіледі. Егер күрделі эфир глицериннің бір гидроксильдік тобынан құралса ол монглицерид. Оның құрамына май қышқылының екі молекуласы кірсе, ди глицирид түзіледі, сол сияқты егер глицериннің үш гдроксильдік тобының үшкуіде эфирленсе , онда триглицерид құралады. Табиғи майларда негізінен триглицеридтер ғана кездеседі.
Майларды тек табиғи көзден ғана алуға болады. Мал тканін майды қайырып, ыдысқа салып, отты басып қойып қыздыру жолымен бөліп алады. Ал өсімдіктер майын сығымдап немесе органикалық ерткіштермен (хлоорформмен, бензолмен немесе эфирмен ) экстракция жасап, әсер ету жолымен алынады.