Садыћов Т. С., т б. Дљниежљзi тарихы
Египеттiѓ ќлеуметтiк-экономикалыћ саяси дамуы
жүктеу/скачать 14,18 Mb. Pdf көрінісі
|
| Египеттiѓ ќлеуметтiк-экономикалыћ саяси дамуы. 1952 жылѕы
23 шiлдеде Египетте отаршылдыћ пен феодализмге ћарсы революция болып, џзаћћа созылѕан азаттыћ ћозѕалысы кезеѓiн аяћтады жќне елдiѓ тќуелсiз дамуыныѓ бастамасы болды. ;кiмет билiгiне џлттыћ буржуазиямен одаћтасћан орта топтардыѓ )кiлдерi келдi. Елдi тiкелей басћаруды байыпты пиѕылдаѕы ќскерилердiѓ «азат офицерлер» џйымыныѓ мљшелерiнен тџратын революциялыћ ћолбасшылыћ Кеѓесi (РЋК) жљзеге асыра бастады. «Азат офицерлердiѓ» жетекшiсi Гамаль Абдель Насер РЋК-ны басћарды. 1953 жылѕы 18 маусымда Египет Республика болып жарияланды. Жаѓа љкiмет елдiѓ егемендiгiн ныѕайту жќне оныѓ экономикалыћ дамуын тездету ж)нiнде бiрћатар шаралар ћолданды. 1956 жылы Египеттiѓ жаѓа Конституциясы ћабылданды. Г.А.Насер елдiѓ президентi болып сайланды. 1956 жылы 247 ол Суэц каналын џлт меншiгiне алу туралы шешiм ћабылдады. Бџл бiрћатар мемлекет- тердiѓ ћарсыласу ќрекеттерiн туѕызып, олар 1956 жылдыѓ кљзiнде Египеттiѓ Израильмен, Џлыбританиямен жќне Франциямен арадаѕы ћарулы жанжалына џласты. Алайда президент Насердiѓ шешiмi елде жќне дљниежљзiнде кеѓ ћолдау тапты, мџныѓ )зi Египеттiѓ каналѕа иелiк етудегi )з ћџћыѕын саћтап ћалуына к)- мектестi. Израиль, Џлыбритания жќне Франция жеѓiлiске џшырады. Суэц каналы- ныѓ џлт меншiгiне алынѕаны мемлекет ћазы- насына шетел валютасыныѓ к)п сомалары тљсуiн ћамтамасыз еттi. 60-жылдарда Египетте ќлеуметтiк-экономикалыћ реформалар жљргiзiлдi. Банктердi, саћтыћ, к)лiк, iрi жќне орташа сауда мен )неркќсiп компанияларын џлт меншiгiне алу, сондай-аћ жаѓа кќсiпорындарды к)птеп салу есебiнен экономиканыѓ ћуатты мемлекеттiк секторы жасалды. Жекеменшiк сектор тек џсаћ майдагерлiк )неркќсiп пен сауда кќсiпорындарын баћылап отырды. Аграрлыћ реформа помещиктердiѓ жер иеленуiн едќуiр шектедi жќне жерi аз шаруаларѕа жер б)лiнiп берiлуiне ћол жеткiздi. Жалдап алудыѓ еѓ жоѕары аћысы белгiлендi, џсаћ шаруа шаруашылыћтарыныѓ кооперациясына к)бiрек к)ѓiл б)лiнетiн болды. 1970 жылы Г.А.Насер лгеннен кейiн Египеттiѓ президентi болып Анвар Садат сайланды, ол зiнен бџрынѕы президент џстаѕан баѕыттан бас тартып, нарыћтыћ ћатынастарды дамытуѕа баѕыт алды. Елде мемлекеттiк сектордыѓ елеулi бiр б)лiгi џлт меншiгiнен шыѕарылды, жекеменшiк сектор мен шетелдiк ћаржы салымдарын дамыту љшiн ћолайлы жаѕдайлар жасалды. Египет 1971 жылдан бастап Египет Араб Республикасы (ЕАР) деп аталды. 1967 жылы Израиль басып алѕан жерлердi Египетке ћайтарып алу џзаћ уаћыт бойына оныѓ )зектi мќселесi болып келдi. 1978 жылѕы Кэмп-Дэвидтегi Египет—Израиль келiсiмiнiѓ негiзiнде Израиль мен Египеттiѓ арасында 1979 жылы бейбiтшарт жасалынды. Осыѕан сай Израиль )зi басып алѕан Синай тљбегiн Египетке ћайтарды. Бџл оћиѕа Египет пен басћа Араб мемлекеттерi арасында елеулi шиеленiстердiѓ тууына ќкелiп соћты. Олардыѓ к)пшiлiгi Египетпен дипломатиялыћ ћатынастарын љздi. Сонымен ћатар Египеттiѓ Араб мемлекеттерiнiѓ Лигасына (АМЛ) мљшелiгiн тоћтатты. 1981 жылѕы 6 ћазанда ќскери шеру кезiнде президент А.Садатты «Джихад» ќскери ћызметшiлерiнiѓ саяси-дiни џйымыныѓ мљшелерi, мџсылман экстремистерi )лтiрiп кеттi. жүктеу/скачать 14,18 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|