Тапсырмаға сәйкес ЖЭО әрқайсысы 225 МВт қуаттылығымен 3 турбогенератордан тұрады. ТДЦ 250000/220-У1 күшейткіш трансформаторлары арқылы 220 кВ тарату құрылғысы қосылған

Қысқа тұйықталу токтарын есептеу

Сурет 10 – Эквивалентті ауыстыру схемасы

Біз есептеуді салыстырмалы бірліктерде жүргіземіз. Негізгі шарттарды қабылдаймыз: 𝑆_б = 1000 МВ ∙ А.

Базисті кернеу, кВ: 𝑈_б1 = 230; ; 𝑈_б2 = 15,75. Базисті ток, кА:

мұнда 𝑈_б – базисті кернеу; 𝑆_б – базисті қуат.

мұнда 𝑥_𝑑^′′ – генератордың асқын кедергісі,

𝑥_𝑑^′′ = 0,213;

𝑆_ном – генераторлардың номиналды қуаты, МВА,

мұнда 𝑆_ном.т – трансформатордың номиналды қуаты.

ЭБЖ кедергісі, с.б.:

мұнда 𝑥₀ – электр желілерінің меншікті индуктивті кедергісі,

𝑥₀ = 0,4 ом/км;

𝑙 – АЭЖ ұзындығы, км.

Сурет 11 – ЖЭО ауыстыру схемасын түрлендіру

𝑥₁₄ = 𝑥₁₂ ∥ 𝑥₁₃ = 0,5 ∙ 0,5 = 0,25;

𝑥₁₅ = 𝑥₁₀ ∥ 𝑥₁₁ = 0,5 ∙ 0,72 = 0,36;

𝑥₁₄ ∙ 𝑥₉ 0,25 ∙ 0,30

𝑥₁₆ = = = 0,082

𝑥₁₄ + 𝑥₉ + 𝑥₁₅ 0,25 + 0,30 + 0,36

𝑥₁₄ ∙ 𝑥₁₅ 0,25 ∙ 0,36

𝑥₁₇ = = = 0,099

𝑥₁₄ + 𝑥₉ + 𝑥₁₅ 0,25 + 0,30 + 0,36

𝑥₁₅ ∙ 𝑥₉ 0,36 ∙ 0,30

𝑥₁₈ = = = 0,066

𝑥₁₄ + 𝑥₉ + 𝑥₁₅ 0,25 + 0,3 + 0,36

𝑥₁₉ = 𝑥₁ + 𝑥₁₆ = 0,22 + 0,082 = 0,302;

𝑥₂₀ = 𝑥₂ + 𝑥₁₇ = 0,27 + 0,099 = 0,369;

𝑥₁₉ ∙ 𝑥₂₀ 0,302 ∙ 0,369

𝑥₂₂ = 𝑥₂₁ + 𝑥₁₈ = 0,166 + 0,119 = 0,285;

𝑥₂₃ = 𝑥₆ + 𝑥₃ = 0,44 + 0,8 = 1,24;

𝑥₂₄ = 𝑥₇ + 𝑥₄ = 0,44 + 0,8 = 1,24;

𝑥₂₅ = 𝑥₈ + 𝑥₅ = 0,44 + 0,8 = 1,24;

𝑥₂₃ ∙ 𝑥₂₄ 1,24 ∙ 1,24

𝑥₂₅ ∙ 𝑥₂₆ 1,24 ∙ 0,62

Сурет 12 – ЖЭО ауыстыру схемасын түрлендіру

Қысқа тұйықталу тогының периодтық компонентінің бастапқы мәнін анықтаймыз, кА[4]:

𝐸

𝐼_П0 = ∙ 𝐼_б, (3.4)

Қысқа тұйықталу тогының периодтық компонентінің жиынтық мәнін анықтаймыз, кА:

𝐼П0𝛴 = 𝐼П0С + 𝐼П0𝐺, (3.5)

𝐼_П0𝛴 = 8,81 + 6,92 = 15,73.

мұнда 𝑇_𝑎 – қысқа тұйықталу тогының апериодтық құрауышының өшу уақытының тұрақтысы, сек ( 𝑇_𝑎С = 0,04,𝑇_𝑎𝐺 = 0,4).

𝑘_уд – соққы коэффициент:

𝑘_уд = 1 + 𝑒−0,01/𝑇_𝑎, (3.7)

𝑘удС = 1 + 𝑒−0,01/0,04 = 1,78.

𝑘уд𝐺 = 1 + 𝑒−0,01/0,4 = 1,98.

ҚТ жиынтық соққы тогын анықтаймыз, кА:

𝑖уд𝛴 = 𝑖удС + 𝑖уд𝐺, (3.8)

𝑖_уд𝛴 = 22,17 + 19,37 = 41,54.

мұнда 𝜏 – қосқыштың түйіспелерін сұйылту сәті, сек:

𝜏 = 𝑡р.з. + 𝑡с.в., (3.10)

𝑡_р.з. - релелік қорғаныстың іске қосылу уақыты, сек (𝑡_р.з. = 0,01);

𝑡_с.в. - ажыратқышты іске қосу уақыты, сек.

𝜏 = 0,01 + 0,035 = 0,045.

Уақыт сәтінде қысқа тұйықталу тогының жалпы апериодтық компонентін анықтаймыз 𝑡 = 𝜏, кА:

𝑖𝑎𝜏𝛴 = 𝑖𝑎𝜏С + 𝑖𝑎𝜏𝐺, (3.11)

𝑖_𝑎𝜏𝛴 = 3,89 + 8,35 = 12,24.

Уақыт сәтінде қысқа тұйықталу тогының периодтық компонентін анықтаймыз 𝑡 = 𝜏, кА.

Жүйе шексіз қуат көзі болғандықтан:

𝐼П𝜏С = 𝐼П0С = 8,81.

Қалған генеративті бұтақтар үшін алдымен олардың қандай қуат көзі екенін анықтау керек. Ол үшін номиналды токты анықтаңыз, кА:

Теңсіздіктің дұрыстығын анықтаңыз:

𝐼_П𝜏𝐺 = 𝐼_П0𝐺,

𝐼_П𝜏𝐺 = 6,92.

Уақыт сәтінде қысқа тұйықталу тогының жалпы апериодтық компонентін анықтаймыз 𝑡 = 𝜏, кА:

𝐼П𝜏𝛴 = 𝐼П𝜏С + 𝐼П𝜏𝐺, (3.13)

𝐼_П𝜏𝛴 = 8,81 + 6,92 = 15,73.

𝑡_отк = 0,1 − 0,2.

𝐵 = 15,73² ∙ (0,1 + 0,04) = 34,64.

К-2 нүктесіндегі қысқа тұйықталу тогын есептеу жоғарыда көрсетілген есептеуге ұқсас.

24 кесте . к.з. токтарын есептеу нәтижелері

КТ нүктесі	Қорек көзі	𝐼П0,кА	𝐼П𝜏,кА	𝐼ат,кА	𝐼уд,кА	𝐵 ∙ 106, А2∙с
К-1	Генератор Система Барлығы	6,92 8,81 15,73	6,92 8,81 15,73	8,35 3,89 12,24	19,37 22,17 41,54	34,64 - -
К-2	Генератор Система Барлығы	51,78 59,88 111,68	51,78 59,88 111,68	23,72 27,43 51,15	130,34 150,73 281,07	1746,13 - -

220 және 20 кВ кернеуге арналған ажыратқыштарды таңдау

220 кВ және 20 кВ кернеуге арналған ВГБ 220-50/2500-U1 қосқыштарын ВГГ 20-160/12500-U3 сәйкесінше орнатылды. Ажыратқыштарды таңдау шарттары 3.4 және 3.4 кестелерде көрсетілген.

25 кесте - 220 кВ Ажыратқышты таңдау шарттары

26 кесте - 20 кВ Ажыратқышты таңдау шарттары

Негіздеменің әдістемелері келесі кезеңдерден тұрады:

• 
  баламалы қондырғыны салыстырудың негізін таңдау;
  
• 
  бағалаудың көрсеткіштерін таңдау;
  
• 
  есеп айырысу кезеңін анықтау;
  
• 
  жаңа техниканың шекті сипаттамаларын белгілеу.
  

Тиімділікті есептеу кезінде интегралды (дисконттық), қарапайым көрсеткіштер, сондай-ақ, басқалары да бірге қолданылуы мүмкін.

Дисконтты әдістерді қолдану интегралдық шығындар мен инвестициялық шешімнің нәтежиелерін анықтау жобаланатын есеп айырысу кезеңнің негіздемесін талап етеді. Әдетте, есеп айырысу кезеңі ретінде нормативті қызмет кезеңін (амортизациялық кезең) таңдайды. Дегенмен, озық қондарғылар үшін едәуір қысқа болып келетін моральдық тозу кезеңін ескерген дұрысырақ. Жаңа техника бойнша шекті көрсеткіштерді қажетті ақпарат жоқ немесе нақтылығы аз болған жағдайда анықтауға тура келеді.

3.2 Қаржылық-экономикалық тиімділіктің инвестициялық көрсеткіштері
Қарастырылған 2 нұсқадан зауытты 110 кВ желісімен электрлендіру тиімді болып шықты. Осы нұсқаға қажетті инвестицияны анықтау керек.
4.1 кесте – 110 кВ техникалық-экономикалық есептеулер нәтижесі

Вариант	Uном , кВ	КΣ, тг	ИΣ , тг	ЗΣ , тг
II	110	288 032 000	53 042 192	87 606 032

II нұсқа жабдықтарына кететін жалпы шығын:

ΣК_обор = 246 480 000 тенге

К_обор – жабдыққа кететін шығын;

К_қ.м.ж – құрылыс-монтаж жұмыстарына кететін шығын.

К_қ.м.ж = 0,11 · К_обор = 0,11 · 246 480 000 = 27 112 800 тенге.

Жалпы капиталдық салым:
I_Σ = ΣК = 41 552 000 + 246 480 000 + 27 112 800 = 315 144 800 тенге.
Зауыттың активті есептік қуаты P_р = 42 653,88 кВт

Зауыттың электрэнергиясының жылдық қолданысы:

И_е.а – жалпы еңбекақы төлеу қоры;

И_б.ә.с – (И_е.а – И_п.ф) · 0,11;

И_м – материалдық шығындар(материалдық салымдардан 0,5%)

И_ө – өндірістік қажеттіліктер үшін электр энергиясы немесе электр энергиясы шығындар құны;

И_қ – қосымша шығындар. Барлық шығындар сомасынан 12-15% құрайды.

И_а = 835 000 тг.

И_е.а = 60 000 000 тг.

И_б.ә.с = (И_е.а – И_п.ф) · 0,11 = 5 900 000 тг.

И_м = 1 575 724 тг.

И_ө = Э · 0,07 · 16,17 = 265 539 597 тг.

И_қ = 40 062 038 тг.

1. Энергияны өндіруші мекеме Жамбыл ГРЭС: 8,1 тг/кВт · сағ

2. АО « Kegoc »: 2,496 тг/кВт · сағ

3. «Жамбылские электрические сети»: 5,62 тг/кВт · сағ

T = 18,11 – ( 8,1 + 2,496 + 5,62) = 1,89 тг/кВт · сағ

1,89 тг/кВт·сағ бұл жыл сайынғы табыс болып табылады.

ЭЭ-ны қолданғандағы кірістің құны:

Д = Э_год · Т

Д = 234 596 340 · 1,89 = 443 387 083 тг/кВт·сағ

Таза пайда:

Ч_п = Д – ΣИ = 443 387 083 – 373 912 359 = 69 474 723 тг

Пайдаға қойылатын 20% салықты ескергендегі таза пайда:

Ч_п = Ч_п · 0,8 = 69 474 723 · 0,8 = 55 579 778 тг.

Түсетін ақша ағыны табылған таза пайдаға тең болады:

CF = Ч_п = 55 579 778 тг.

• 
  таза келтірілген құн – NPV (NetPresentValue);
  
• 
  инвестициялардың рентабельдік индексі – PI (ProfitabilityIndex);
  
• 
  табыстылықтың ішкі нормасы – IRR (Internal Rate of Return);
  
• 
  инвестициялардың дисконтталған өтемділік мерзімі – DPB (Discounted Payback Period).
  

Дисконттау деп ақшаның болашақтағы құнының оның қазіргі құнына келтіру процесін айтады.

Таза келтірілген құн ( NPV ) ақша ағындарын дисконттау әдістері тобына жатады. Және ол жобаға салынатын инвестиция тиімділігін бағалауға мүмкіндік беретін маңызды критерий болып табылады. Таза келтірілген құн ( NPV ) анықтау формуласы:

t – жобаны іске асыру уақыты, жыл;

r = 10% - банктің пайыздық мөлшері, %;

I_Σ – инвестициялық салым, млн.тг.

Жобаның экономикалық өмірі бойындағы ақша ағынының қазіргі құнын (PV) анықтау формуласы:

NPV – ді есептеу бiрiншi оң мәнге дейiн жүргiзіледі, NPV>0, яғни берілген дисконттық мөлшер кезінде жоба кәсіпорын үшін тиімді болып табылады.

1 жыл:

NPV = - 315 144 800 + 50 021 800 = - 265 123 000 тенге

2 жыл:

PV = 55 579 778 · 0,82 = 45 575 418 тенге

3 жыл:

NPV = - 219 547 582 + 41 684 833 = - 177 862 749 тенге

4 жыл:

PV = 55 579 778 · 0,68 = 37 794 249 тенге

5 жыл:

NPV = - 140 068 500 + 34 459 462 = - 105 609 038 тенге

6 жыл:

PV = 55 579 778 · 0,56 = 31 124 675 тенге

NPV = - 105 609 038 + 31 124 675 = - 74 484 363 тенге

7 жыл:

NPV = - 74 484 363 + 28 345 686 = - 46 138 677 тенге

8 жыл:

PV = 55 579 778 · 0,47 = 26 122 495 тенге

9 жыл:

NPV = - 20 016 182 + 23 343 506 = 3 327 324 тенге

Егер:

PI < 1, онда қабылдаудың қажеті жоқ;