Қ. Жарықбаев о. СаңҒылбаев

Психологияның  өзіндік  гуманитар- 

лық, адамзаттық ерекшелік мәселеле- 

ріне жалпы қызығушылықтың тууы- 

на байланысты соңғы жылдары ерік 

меселесіне де ерекше көңіл бөлу бай- 

қалады.  Бір  кезде,  ХVІII-ХІХ  ға- 

сырлардың өзінде бұл проблема пси- 

хологиялық  зерттеулерде  ең  негіз- 

гі  мәселелердің  бірі  болды.  XX  ға- 

сырдың бас кезінде жалпы тоқырау- 

ға  байланысты  психология  ғылы- 

мында  ерік  мәселесі  кейінгі  орынға 

ығыстырылады.  Ол  көптеген  проб- 

лемалардың ішінде ең қиын жағдай- 

ды басынан кешірді, оны жаңа әдіс- 

намалық негізде қарастыру және ше- 

шу қажет болды. Оны толықтай жоқ- 

қа шығару, оның жағымды жақтарын 

ескермеу мүмкін емес еді, себебі ерік 

адам  өмірінде  орны  ерекше  атқара- 

тын  психикалық  құбылыстардың 

қатарына  жататындығын  дәлелдей 

берудің қажеті болмас.

Осы  себепке  байланысты  XX  ға- 

сырдың басында және содан кейінгі 

онжылдықтарда  ерікті  зерттеу  жал- 

ғасты, шынында, өте белсенді емес, 

өзін-өзі бақылаудың негізгі әдісі ре- 

тінде жүргізілді. Бірақ ерік үрдістері- 

нің  жалпы  зерттелу  жағдайының 

қанағаттанғысыз  жүргізілуі  салда- 

рынан өткен ғасырдың алғашқы он-